Чаму юрок смачны, што рабіць з ручным аленем і якія вочы ў ненцаў

Тут прырода яшчэ засталася ў першародным выглядзе. Вада празрыстая. Летам для прыгатавання ежы ненцы чэрпаюць ваду з ручаёў і азёраў. Узімку топяць снег і лёд - як тысячы гадоў таму паступалі іх продкі.

Нарыхтоўка прадуктаў празапас таксама не змянілася. Рыбу і мяса вешаюць у чуме на жэрдкі над печкай.Такім чынам ідзе натуральнае вэнджанне мяса.

Паўночныя людзі не распавядаюць пра сваё асабістае жыццё. Мы прыехалі ў госці ў новае стойбішча, я выпадкова зайшоў у чум і сам крыху сумеўся, калі ўбачыў прыгожую жанчыну, якая карміла дзіцяці. Запытаўся: "Ці магу я вас сфатаграфаваць?", і мне дазволілі. Немаўлю на той момант было два тыдні. Кожнае дзіцяці ў сям'і ненцаў - вялікая падзея. Пра тое, як мне пашчасціла, я даведаўся толькі тады, калі праявіў плёнку. Зараз гэты здымак я называю "Паўночная Мадонна".

На Ямале надзвычай прыгожыя закаты: вечар, абрысы аленьіх рагоў и чума.

Гэты малы, усе яго ласкава называлі "Піліпка", выйшаў проста пагуляць каля чума. Пяць кадраў плёнкі было "сапсавана" на ім: ён увесь час апускаў вочкі ў той момант, калі я націскаў на спуск - для фатографа гэта смерць. У касеце заставаўся апошні кадр - і, усё ж-такі, я дамогся свайго.

Няхітрыя забавы ў дзяцей тундры: будуюць імправізаваны маленькі чум з мамінай хусткі.

Усе клікалі яго "Барада". Бараду сапраўды рэдка ўбачыш у ненцаў. Звярніце ўвагу: на пальцах, замест дарагіх пячатак - медыцынскі пластыр ад тынзяну (ласо). Каб утрымаць аленя, які бяжыць, патрэбны не толькі спрыт і кемлівасць, але і незвычайны моц ў руках.

Жэрдкі для чума звычайна нарыхтоўваюць ў вярхоўях ракі Таз - там, дзе пачынаецца лесатундра. Усяго для чума іх трэба каля сарака штук.

Тут сабраўся сапраўдны кансіліум: пілаваць ці не рогі ездавому аленю (вялікія атожылкі ў запрэжцы чапляюцца за такія ж рогі суседа і перашкаджаюць бегчы). Алень, дарэчы, жывы і жыве да гэтага часу.

Падвяленая на сонцы і ветру рыба незвычайна смачная, называецца яна "юрок". Для еўрапейца - сапраўднае гастранамічнае вынаходства, якое проста немагчыма ў такім свежым выглядзе даставіць на нашы прылаўкі. "Правільны" юрок бярэш у рукі і адчуваеш, як па пальцах сцякае тлушч.

Працоўны дзень у аленяводаў пачынаецца вельмі рана, з першымі прамянямі сонца. Цяжкая праца...

Верталёт і алені - галоўныя віды транспарту на Поўначы. Але алені лепей.

Шчанюк-аленегонка. Без іх у тундры аленяводы ня справіліся б. Сабакі аказваюць неацэнную дапамогу: "збіваюць" аленяў у статак, суправаджаюць, ахоўваюць. Цікавая асаблівасць: мясам іх не кормяць - не зможа бегчы - толькі рыбкай.

Дзеці тундры.

Мядзведзі - гэта сур'ёзная праблема для ненцаў, яны прыносяць шмат шкоды, забіваюць аленяў (як кажуць паўночнікі - "цкуе"). Гэты мядзведзь тэрарызаваў іх кожную вясну, лета і восень, разбіваючы летнія стаянкі ў пошуках ежы, раздзіраючы на ​​шматкі зімовую вопратку. Сур'ёзнай зброі, каб супрацьстаяць яму, у ненцаў няма. У мяне быў 7,62 мм карабін і вялікае жаданне дапамагчы сябрам. Усё было па-сумленнаму - адзін на адзін. Ненцы прыехалі забіраць ляснога злыдня.

Мядзведжае сэрца ў руках у майго сябра аленяводаў Алега. Ненцы мяса мядзведзя не ядуць - толькі праз металічныя кольцы, загавораныя шаманам. Таму мяса я павёз у рускі пасёлак сябрам, шкура засталася ў іх. Алег, якога не змог перамагчы мядзведзь, пасля памёр ад гарэлкі. Спіртное - вось самы страшны біч паўночнікаў.

Вочы ў гэтых людзей, як і яны самі, сапраўдныя - не падвядуць, не здрадзяць. Госця сустракаюць тым, што ў іх ёсць у чуме. Праводзяць таксама не з пустымі рукамі. Звычай: госць уходзіць з гасцінцамі ў выглядзе мяса, рыбы.

Алень у тундры гэта ўсё: і транспарт, і адзенне, і мяса.

Ручное аленяня "аўка". Кожны год нараджаецца аленяня, які не баіцца людзей, ён становіцца ручным. У запрэжку яго не запрагаюць і на мяса яго таксама не пускаюць. Сяброў не ядуць.

Гэтай жанчыне на фота 82 гады. Яна не ведала рускай мовы і яе ўнучка патлумачыла ёй, што яе хочуць сфатаграфаваць. Пагадзілася адразу, без какецтва.

Маленькі жыхар тундры.

Рыбалавецкі чум, старыя і рака.

Па намаразі на карку аленя ранняй раніцай ненцы разумеюць, што зіма блізка.