МІНСК, 25 мая — Sputnik. Гісторыя Вялікага пачалася да яго заснавання, калі ў 1920 годзе на сцэне Першага дзяржаўнага тэатра БДТ-1, пачалі выступаць салісты оперы, харавыя і балетныя групы і малы сімфанічны аркестр.Ужо тады пачалі ставіцца музычна-драматычныя спектаклі, урыўкі з опер "Князь Ігар" А. Барадзіна, "Зачараваны лес" Р. Дрыго, "Фея лялек" і інш., са сцэны пачала гучаць народная музыка.
У гэты час тэатр спрабуе паставіць першы нацыянальны балет "У чэрвеньскую ноч" паводле лібрэта К. Алексютовіча.
Да 1930 года оперны клас Мінскага музычнага тэхнікума ўжо паставіў шэраг опер, было вырашана пераўтварыць яго ў Дзяржаўную студыю оперы і балета. Студыю ўзначаліў оперны спявак Антон Баначыч, які працаваў з Ф. Шаляпіным у Марыінскім тэатры. За тры гады працы ў студыі былі падрыхтаваны прафесійныя артысты і пастаўлены шэраг опер: "Залаты пеўнік", "Кармэн", "Яўген Анегін", "Царская нявеста".
Дзяржаўны тэатр оперы і балета быў адкрыты 25 мая 1933 года ў Мінску спектаклем "Кармэн" з Л. Александроўскай у галоўнай ролі, які быў пастаўлены рэжысёрам Б. Нордам.
У ліку першых пастановак калектыву былі оперы "Яўген Анегін" у пастаноўцы В. Барысевіч і "Пікавая дама" ў пастаноўцы Б. Мардвінава.
Першым беларускім балетам стаў "Салавей" М. Крошнера, пастаўлены ў 1939 годзе. Ужо ў чэрвені 1940-га тэатр гучна заявіў пра сябе ў Маскве, дзе з поспехам былі паказаны тры нацыянальныя оперы: "Міхась Падгорны" Яўгена Цікоцкага, "У пушчах Палесся" Анатоля Багатырова і "Кветка шчасця" Аляксея Туранкова.
Падчас Вялікай Айчыннай вайны многія артысты тэатра пайшлі на фронт або далучыліся да партызанскага руху. Астатні калектыў тэатра, які складаўся з 50 чалавек, эвакуіраваўся ў Паволжа Расіі. Трупа працавала ў Горкім, а затым у Каўрове. Артысты розных жанраў стваралі франтавыя канцэртныя брыгады і выступалі на перадавой перад салдатамі Савецкай Арміі.
Адразу пасля вызвалення сталіцы калектыў вярнуўся ў Мінск і 21 снежня 1944 года адкрыў сезон прэм'ерай оперы Яўгена Цікоцкага "Алеся" на сцэне Дома афіцэраў, які цудам уцалеў пасля бамбардзіроўкі.
Вяртанне ў сталіцу БССР адзначыла адраджэнне Нацыянальнага тэатра оперы Беларусі. Пасля рамонту і рэканструкцыі будынка тэатра, пашкоджанага бамбёжкай, адбылося ўрачыстае адкрыццё 7 лістапада 1947 года операй „Кастусь Каліноўскі" Дзмітрыя Лукаса. Вельмі хутка Беларускі тэатр оперы і балета ўвайшоў у лік прызнаных лідараў на культурнай прасторы СССР, меў устойлівую рэпутацыю аднаго з самых яскравых і творча жыццяздольных оперных калектываў.
4 чэрвеня 2005 года пастановай Саўміна № 595 зацверджаны архітэктурны праект "Рэстаўрацыя і рэканструкцыя помніка архітэктуры — будынка творчага аб'яднання "Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатр оперы і балета РБ".
Генеральнай праектнай арганізацыяй стала АП «Інстытут „Белпраект". У распрацоўцы праекта бралі ўдзел звыш 30 субпадрадчыкаў. Заказчыкам праектавання выступіла творчае аб'яднанне „Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатр оперы і балета РБ". З функцыянальных запатрабаванняў, аб'ект быў разбіты на 3 пускавыя комплексы. Першы складаўся з малой рэпетыцыйная залы, грымёрныя, гаспадарчых і інжынерных памяшканняў. Другі — з памяшканняў абслугоўвання, падрыхтоўкі спектакляў і дэкарацый. У трэці ўвайшлі сцэнічны і гледачовы блокі.
У 2006-2009 гадах будынак мінскай оперы быў зачынены на рэканструкцыю, падчас якой адбылося вяртанне да першапачатковага варыянта архітэктурнага выгляда, які быў прапанаваны яшчэ ў 1933 годзе архітэктарам І. Лангбардам.
За кошт пераўтварэння гарышчаў дадалося 3 паверхі карыснай плошчы, пад будынкам з'явілася прастора, роўная вышыні 6-павярховага дома, дзе размясціліся новыя механізмы сцэны.
