Самара, адзін з найбуйнейшых гарадоў Паволжжа, атрымала вялікую вядомасць у Расіі і за яе межамі як цэнтр падрыхтоўкі спецыялістаў аэракасмічнай галіны дзякуючы паспяховай шматгадовай працы Самарскага дзяржаўнага аэракасмічнага ўніверсітэта імя акадэміка С.П. Каралёва. Напрыканцы 2015-га да ВНУ разам са сваімі студэнтамі, выкладчыкамі і напрамкамі падрыхтоўкі далучыўся класічны Самарскі дзяржаўны універсітэт. Хто і з якой мэтай паступае сёння ў магістратуру і аспірантуру аб'яднанага ВНУ? Пра гэта карэспандэнту РИА Новости распавёў кіраўнік прыёмнай камісіі Самарскага універсітэта Сяргей Гараінаў.
- Сяргей Барысавіч, шматлікім расійскім ВНУ сёння даводзіцца перабудоўваць сваю працу, каб паспець за пераменлівымі патрабаваннямі з боку рынку працы. Ці няма ў вашых выпускнікоў праблем з запатрабаванасцю сярод працадаўцаў?
— Я такіх праблем не бачу. Попыт з боку прадпрыемстваў на спецыялістаў тэхнічнай сферы значна вышэй, чым мы сёння можам задаволіць. Бо сёння практычна ўсюды — у буйных кампаніях, на заводах — патрабуюцца інжынеры, праграмісты, тэхнолагі. Іх сапраўды шмат трэба.
Іншая справа, што з пункту гледжання ўмоў для маладых спецыялістаў кампанія кампаніі не роўня. Многія не могуць плаціць заробкі інжынерам на ўзроўні выкладчыка ВНУ. Але гэта ўжо залежыць не ад нас. Наша справа — рыхтаваць спецыялістаў, якія будуць запатрабаваны і змогуць выбіраць, дзе і чым яны будуць займацца.
— Распавядзіце пра дзейнасць магістратуры і аспірантуры Самарскага ўніверсітэта?
— Многія гады напрамкі падрыхтоўкі Самарскага дзяржаўнага аэракасмічнага ўніверсітэта былі звязаны пераважна з тэхнічнымі спецыяльнасцямі — з тэхнікай, тэхналогіяй, IT-сферай, авіяцыяй і касманаўтыкай. Пасля далучэння Самарскага дзяржаўнага універсітэта ў нас з'явілася досыць шмат спецыяльнасцяў, звязаных з эканомікай, дзяржаўным муніцыпальным кіраваннем, псіхалогіяй, філалогіяй і гэтак далей.
- Хто і з якой мэтай паступае ў магістратуру Вашага ўніверсітэта?
— Тыя, хто хоча атрымаць як мага больш якасную адукацыю. Бакалаўрыят сёння дае студэнтам нейкі класічны набор ведаў, які можна атрымаць, дзе пажадаеце. Але магістратура прапануе больш спецыяльную падрыхтоўку, і лепш за ўсё яе атрымліваць там, дзе наладжана добрая сувязь з працадаўцам, да якога студэнт плануе пайсці пазней на працу.
У нас адбываецца менавіта так — магістратура па тэхнічных спецыяльнасцях у вялікай ступені прывязана да прадпрыемстваў. Шматлікія кампаніі праводзяць навучанне магістрантаў непасрэдна на сваёй базе. Сярод іх РКБ "Прагрэс", які займаецца распрацоўкай разгонных блокаў для спадарожнікаў, авіяцыйныя кампаніі і многія іншыя. Такая блізкасць да практычных задач прадпрыемстваў дае нашым выпускнікам значныя перавагі пры працаўладкаванні.
Па задаволенасці сярод працадаўцаў, наш ўніверсітэт сёння лідзіруе ў Расіі. Абітурыенты і бакалаўры паступаюць да нас у магістратуру яшчэ і па гэтай прычыне. І за апошнія два гады ў нас (яшчэ да зліцця) бюджэтных месцаў у магістратуры стала ў два разы больш. Зразумела, пасля аб'яднання колькасць бюджэтных месцаў павялічылася яшчэ прыкладна на траціну.
- Ці паступаюць да Вас у магістратуру выпускнікі бакалаўрыяту іншых ВНУ?
— У бакалаўрыят, вядома, жыхары сталічных гарадоў наўрад ці паедуць. А вось магістратуру ўжо выбіраюць больш свядома, па інтарэсах, і таму ў апошнія гады прыток магістрантаў з іншых ВНУ у наш універсітэт узмацняецца.
Калі гады два таму ў нас быў набор у магістратуру практычна цалкам з нашых жа выпускнікоў, то цяпер адсотак студэнтаў з іншых ВНУ, у тым ліку, маскоўскіх і санкт-пецярбургскіх, расце ўсё больш.
Студэнты едуць да нас у Самару мэтанакіравана. Напрыклад, адна дзяўчына скончыла бакалаўрыят у адным з санкт-пецярбургскіх тэхнічных ВНУ і палічыла за лепшае вучыцца ў магістратуры па оптыцы ў нас, паколькі ў гэтым яна ўбачыла перавагу для сваёй будучай навуковай дзейнасці. Яна прыехала, падала дакументы, і мы яе прынялі. І такіх выпадкаў усё больш.
- А дзеля чаго паступаюць у аспірантуру?
— Туды, у асноўным, ідуць людзі, якія вырашылі займацца навуковай і выкладчыцкай дзейнасцю, таму што аспірантура дае больш моцную навуковую падрыхтоўку. Многія выпускнікі нашай аспірантуры застаюцца выкладаць у нашым універсітэце або займаюцца даследчай дзейнасцю на малых прадпрыемствах пры СДУ.
- Апошнія гадоў дваццаць існавала прадузятасць, што выкладчыкі і супрацоўнікі ВНУ аказваюцца матэрыяльна ў горшых умовах, чым супрацоўнікі прадпрыемстваў. Ці так гэта сёння ў Вашым ВНУ?
— Я б не сказаў, што гэта мае да нас нейкае дачыненне. Пры жаданні, ва ўніверсітэце можна зарабляць дастаткова вялікія грошы, калі займацца навукай, развіваць свае тэмы і публікавацца. Сёння існуе вялікая колькасць расійскіх і міжнародных навуковых грантаў. На мой погляд, часам у нашай галіне навукай займацца больш выгадна, чым працаваць на прадпрыемстве.
Тым не менш, у нас ёсць сур'ёзны прыток аспірантаў і з прадпрыемстваў. З ліку супрацоўнікаў РКБ "Прагрэс" за апошнія некалькі гадоў паступіла ўжо больш за 50 аспірантаў. Пасля атрымання вучонай ступені яны нярэдка пераходзяць на больш высокія пасады на прадпрыемстве.
Але справа нават не ў кар'ерным росце. Усё ж такі аспірантура дае спецыялісту пэўную ўпэўненасць у сваіх ведах і сілах.
- Наколькі аспіранты сёння матываваныя даводзіць навуковую працу да абароны дысертацыі?
— Зразумела, тут шмат што залежыць ад навуковага кіраўніка і ад матывацыі. Калі аспірант уключаны ў сур'ёзную калектыўную працу па актуальнай тэме, то матывацыя ў яго звычайна даволі высокая. А калі ён вучыцца ў аспірантуры "абы яе скончыць", то яго матывацыя значна ніжэй, і многія з гэтай катэгорыі не даходзяць да абароны. Але большасць абараняюцца.
Дысертацыі ў нас у апошнія гады вельмі цікавыя, часткова і таму, што, у параўнанні з дзевяностымі гадамі, заказаў прадпрыемстваў на навуковыя распрацоўкі стала значна больш.
Гэта датычыцца, у першую чаргу, тэхналагічных, авіяцыйных, касмічных напрамкаў і IT-сферы, але і па класічных напрамках таксама ідзе развіццё.
