https://bel.sputnik.by/20160623/1023544912.html

Пызамі – па ведзьмах: дзівосы і небяспека Купальскай пары

Пызамі – па ведзьмах: дзівосы і небяспека Купальскай пары

Sputnik Беларусь

Беларусам шчасціць! Мы сустракаем Каляды і Купалле па два разы на год – па старым і новым стылі. Сустрэўшы ў зімовы сонцазварот Каляды, мы, нарэшце, дачакаліся... 23.06.2016, Sputnik Беларусь

2016-06-23T16:00+0300

2016-06-23T16:00+0300

2016-06-24T14:14+0300

спадчына

беларусь

ларыса мятлеўская

традыцыі

самая чароўная пара ў годзе - купалле

https://cdnn11.img.sputnik.by/img/102354/66/1023546687_0:295:3200:2104_1920x0_80_0_0_f074be0cbde7908b4321db177275da41.jpg

Ларыса Мятлеўская, SputnikСонца, якое да гэтага часу падымалася ўсё вышэй і вышэй, пасля 24 чэрвеня павольна пакоціцца насустрач цёмным калядным вечарам."Сёння Купала, заўтра Ян"Але да іх яшчэ далёка! Летняя ўрачыстасць у гонар сонца і агню адбываецца з 23 на 24 чэрвеня і з 6 на 7 ліпеня. У гэтыя дні святкуюць адразу два святы — Купалу і Яна (св. Іаан Прадцеча). Так і спяваюць: "Сёння Купала, заўтра Ян!" І хоць Купалле і лічылася святам моладзі і кахання, у ім бралі ўдзел усе жадаючыя, пры гэтым паводзячы сябе адпаведна ўзросту.Купальскае вогнішча     Купалле — самае забабоннае свята! Дзяды верылі, што ў гэты самы доўгі дзень здзяйсняецца якісь пераварот у свеце. Быццам бы гэтай парой пахаджваюць па зямлі ведзьмы і духі. Дрэвы, звяры, жывёлы перамаўляюцца паміж сабой, шэпчуцца ў лузе травы. Сустракаюцца ўсе стыхіі — агонь, вада, зямля і паветра — і ўсе яны ў гэты час на службе ў чалавека. Праўда, кожны карыстаецца імі, як разумее. Зяляркі і пчаляры — на карысць чалавеку, а ведзьмы імкнуцца прычыніць максімальную шкоду.Тых, хто не святкаваў Купалу, лічылі ведзьмамі, з іх кпілі: "Наталка на Купаллі не была, то-то ведзьма была! Да Кіёва летала на Йвана…" Тут маецца на ўвазе, што ў Кіеве знаходзілася славутая Лысая гара, дзе адбываўся, як бы зараз сказалі, "міжнародны саміт" або злёт ведзьмаў, якія для сваіх падарожжаў выкарыстоўвалі не толькі мётлы, але і чужых коней. Таму гаспадары ні ў якім разе не выганялі коней са стойла ў купальскую ноч. Ці вось інакшая кара для тых, хто не святкаваў Купалле: "…а хто ня быў на Купаллі бадай таго закапалі! Дзетак яго цяльпучкамі, жану яго калодаю!"Як распазнаць ведзьмуДарэчы, ці ведаеце, як распазнаць сярод суседак ведзьму? Яна у гэты дзень абавязкова прыйдзе па запалкі! Сцеражыцеся, скажыце пра сябе:"Соль табе щ вочы, дзяркач у зубы" — і нічога не давайце!Каб засцерагчы сябе ад шкоднага ўздзеяння ведзьмаў, якія, згодна народным павер'ям, ператвараліся ў жаб, змей ці яшчарак і імкнуліся трапіць у хлеў, каб "адабраць" малако ў кароў і заездзіць да смерці коней, паўсюдна каля дзвярэй і вокнаў затыкалі галінкі палыну і крапівы, вешалі на сцены вянкі з асвечанага ў царкве купальскага зелля, малявалі дзёгцем крыжы на ілбах кароў і для большай вагі затыкалі над дзвярыма грамнічную свечку.Палын ад ведзьмаў Кажуць, раніцай можна было пабачыць, ці прыходзіла чараўніца. Калі прыходзіла, то свечка была пагрызена, але гаспадыня такім чынам змагла процістаяць нападам злыдні.Тым, хто купляе малако ў краме, цяжка зразумець, як гэта можна "адабраць" малако ў каровы? Але вяскоўцы і цяпер ведаюць, што ёсць такія жанчыны з "цяжкім вокам" — зірне на карову, і тая стане давать малака ўсё менш і менш. Іх вельмі асцерагаліся і стараліся абыходзіць бокам і нічым не злаваць.Улетку гаспадары выганяюць на пашу кароў вельмі рана, таму і чараўніца імкнецца прыйсці на пашу пакуль росна, каб сабраць на ручнік расу, выбраць лепшую карову і, прыгаворваючы замову, выціснуць той ручнік, а ваду, якая атрымалася, даць выпіць карове. Малако пасля гэтага пачне ўбываць і пяройдзе да каровы злыдні.Былічка, або Рэальная гісторыяУ нашай вёсцы была такая старэнькая, маленькая і вельмі непрыемная старая. Звалі яе Марка, а яе дзяцей называлі не іначай, як Марчыны. Яна ніколі не ўсміхалася і мы, дзеці, яе чамусці баяліся. Калі я стала дарослай, то тата мне распавёў, што Марка позіркам рабіла шкоду каровам, карацей, была сапраўднай "малочнай ведзьмай"!Дарэчы, за варажбу і прычыненне шкоды людзям Бог яе пакараў. У дзяцей не хацелі нараджацца дзеці і адзіны ўнук скончыў жыццё самагубствам, а пасля і хата згарэла разам з апошняй дачкой — і зараз пасярод вёскі расце чартапалох і ніхто не хоча сяліцца на тым месцы. Вось так! Крый нас Божа ад такіх суседак і ад чорнай варажбы!Чым абараняцца ад шкоднага ўздзеяння купальскіх чараўніцНародныя сакрэты: каго называлі крапіўнікамКупалле прасякнута культам эротыкі і адзін з мацнейшых яго сімвалаў — крапіва! Вось чаму на свяце прынята сцябаць адзін аднаго крапівой — каб дзеці нараджаліся!І яшчэ пара патаемных сэнсаў. У гэту ноч у старажытнасці ў крапіве бралі шлюб. Калі пра кагосьці казалі, што ён ці яна скочылі ў крапіву, то мелі на ўвазе грэшныя эратычныя паводзіны, а пазашлюбнае дзіця называлі крапіўнікам.Каб былі сілы змагацца з купальскімі ведзьмамі і чараўніцамі, прыгатуйце пызы і прыхапіце на свята.Пызамі — па ведзьмах!Пызы зазвычай гатуюць на Гродзеншчыне. Гэта смачная і сытная страва.Для пызоў замешваецца цеста:250 г тварагу, 1 кілішак мукі, 1 кілішак бульбянага крухмалу, 3-4 сярэдніх сырых бульбін, соль па смаку.Гатуецца фарш:свініна, ялавічына, цыбуліна, 1 яйко, соль па смаку, сумесь з насення кропу, каляндры, кмену.Спосаб прыгатавання:Натаркаваць бульбу як на дранікі, змяшаць з тварагом, крухмалам, мукой і соллю. Атрымаецца пругкае цеста. У цеста не дадаём ні ваду, ні яйкі і, тым не менш, яно не будзе ні развальвацца, ні рвацца. Калі ж цеста лепіцца ў адзін ком, яму бракуе вільгаці. Трэба дадаць крыху дранай бульбы. Затым з цеста накатаць кілбаскі, нарэзаць на кавалачкі і кожны тоўсценька (у 5-6 мм) раскатаць. Укласці ў сярэдзіну фарш і зрабіць маленькія катомачкі накшталт круглых клёцак. на гэты рэцэпт мусіць атрымацца 30-35 штук.Пызы, таемная і надзвычай смачная зброя ад ведзьмаў!   Далей падсмажыць свежае сала, выскваркі прыбраць, а ў гарачым тлушчы з усіх бакоў падсмажыць накатаныя пызы. Скласці іх у рондаль, крыху пасаліць, дадаць лаўровы ліст, пару гарошын духмнага перцу і заліць гарачай гатаванай вадой так, каб пызы былі толькі ёю пакрытыя.Тушыць на малым агні 20-25 хвілін. За гэты час пызы нап'юцца булёнчыку і стануць вельмі далікатныя!Ядуць іх гарачымі са смятанкай, якую не здолелі адабраць малочня ведзьмы!Нагадаваныя пызамі, святкуем Купалле і нікога не баімся!

беларусь

2016

Навіны

ru_BY

спадчына, беларусь, ларыса мятлеўская, традыцыі, самая чароўная пара ў годзе - купалле