МІНСК, 26 ліп — Sputnik. Экспертная камісія, якая будзе вызначаць, хто з'яўляецца творчым работнікам, а хто не — гэта савецкая спадчына, заявіў Sputnik пісьменнік Андрэй Жвалеўскі, аўтар бэстсэлераў для падлеткаў "Порри Гаттер" і "Гімназія №13".
Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка у панядзелак 25 ліпеня падпісаў прыняты Палатай прадстаўнікоў і адобраны Саветам Рэспублікі Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб культуры. Артыкул 42 кодэкса рэгламентуе парадак атрымання статусу "творчага работніка" і адразу выклікала шэраг крытычных заўваг.
"Якой экспертнай камісіі я павінен давесці, што я пісьменнік, і хто гэтую камісію ўпаўнаважыў вызначаць, хто творчы работнік, а хто не? Гэта савецкая спадчына — калі ты або член Саюза пісьменнікаў, або "дармаед" — як Бродскі. Я гатовы быць як Бродскі", — сказаў Жвалеўскі.
Пры гэтым пісьменнік заявіў, што з'яўленне ў рэспубліцы Кодэкса аб культуры яму не замінае.
"У нашым кодэксе я прачытаў толькі два артыкулы і ўжо зразумеў, што ён дзіўны. Артыкул 42 патрабуе ад пісьменніка пацвярджаць статус творчага работніка, а артыкул 41 тлумачыць, навошта гэта наогул трэба. Калі трактаваць напісанае літаральна, выходзіць, што толькі творчы работнік мае права на абарону сваіх аўтарскіх правоў. Іншымі словамі, калі я маю сертыфікат, мае правы абараняюцца на тэрыторыі Беларусі, калі не — не абараняюцца. А гэта супярэчыць нормам міжнароднага заканадаўства ў сферы аўтарскіх правоў", — растлумачыў сваю незадаволенасць кодэксам Жвалеўскі.
Пісьменнік слушна заўвважыў: калі аўтарскія правы пісьменнікаў, якія не атрымалі сертыфікат творчага работніка, не будуць выконвацца, апошнія стануць выдавацца за мяжой і ад гэтага пацерпіць культурная прастора Беларусі, але не самі аўтары.
"Нават калі чалавек атрымлівае літаратурныя прэміі, заўжды знойдзецца хтосьці, хто ўстане ў позу і скажа: "А я лічу, што Уліцкая — не пісьменнік". Набор пісьменнікаў у кожнага чалавека свой, зараз свой будзе і ў беларускай дзяржавы", — удакладніў Жвалеўскі.
Аўтар таксама параўнаў наклады сваёй кнігі "Час заўсёды добры" у Расіі і Беларусі: расійскі наклад перавысіў беларускі ў 44 разы. Нават пераклад кнігі на італьянскую мову выйшаў большым накладам, чым на радзіме пісьменніка. Пры гэтым пісьменнік задаўся пытаннем: а ці варта тады аўтарам даводзіць сваё права быць творчай адзінкі менавіта ў Беларусі?
"Пісьменніца Маша Бершадская, напрыклад, прадала правы на выданне сваёй кнігі "Вялікая маленькая дзяўчынка" ў Расію, Кітай, В'етнам — я ўпэўнены, што хадзіць па саюзам i пацвярджаць свой статус творчага работніка яна не будзе. Ну, значыць, будзе Маша пісьменнікам у Кітаі, В'етнаме, Расіі, а не ў Беларусі. Дарэчы, калі пісьменніку абавязкова патрэбен сертыфікат, то гэта дакладна не пісьменнік", — рэзюмаваў Жвалеўскі.
