МІНСК, 24 вер — Sputnik. Цырымонія ўручэння адной з самых вядомых міжнародных антыпрэмій — Ig Nobel Prize — у 26-ы раз прайшла ў Гарвардскім універсітэце ў штаце Масачусетс.
Назва прэміі ўяўляе сабой гульню слоў: на англійскай мове яна гучыць як Ig Nobel Prize (сугучна з англ. Ignoble — "ганебны") і з'яўляецца пародыяй на англійскае гучанне назвы Нобелеўскай прэміі — Nobel Prize. У адаптаваным перакладзе на рускую мову назоў гучыць як "Шнобелеўская прэмія", аднак прымяняюцца таксама варыянты "Інгабелеўская прэмія", "Гнобелеўская прэмія" і "анты Нобелеўская прэмія".
Нахімічылі
Шнобелеўскія прэмія па хіміі ў 2016 годзе дасталася аўтавытворцы Volkswagen за стварэнне "эфектыўнай" прылады, якая вымярае ўзровень шкодных выхлапаў.
Кампанія Volkswagen, якая раней апынулася ў цэнтры "дызельнага скандалу", цяпер ганаравалася "ўзнагародай" за распрацоўку праграмнага забеспячэння, якое заніжае рэальныя паказчыкі выкідаў шкодных рэчываў.
Зымітавалі
Прэмію ў галіне біялогіі падзялілі два брытанцы: Чарльз Фостэр, выкладчык Оксфардскага універсітэта, апісаў у кнізе "Быць зверам" свае спробы імітаваць лад жыцця барсукоў, уключаючы выкопванне нары і паглынанне дажджавых чарвякоў. Барсукі — не адзіныя, у каго пераўвасабляецца даследчык: на працягу месяцаў ён адлюстроўваў напераменку горнага барана, яка, лісіцу, аленя і птушку, пераймаючы іх ва ўсім, з мэтай убачыць свет іх вачыма.
Яго суайчыннік Томас Твейтс быў адзначаны за падобныя вопыты: прыродазнавец стварыў набор пратэзаў, каб, прыпадобіўшыся козам, пасвіцца на лугах у Швейцарыі.
Зэканомілі
Егіпецкі вучоны Ахмед Шафік памёр яшчэ ў 2007 годзе, але гэта не перашкодзіла яму атрымаць прэмію ў галіне даследавання рэпрадуктыўных функцый за эксперыменты над пацукамі, якія дазволілі высветліць, што сэксуальная актыўнасць грызуноў зніжаецца, калі на іх надзець майткі з утрыманнем сінтэтычных валокнаў.
Прафесар Каірскага ўніверсітэта шляхам доследаў усталяваў, што мышы ў майтках з поліэстэру размнажаліся горш у сілу ўласцівасці гэтай сінтэтычнай тканіны наэлектрызоўвацца, што негатыўна адбіваецца на палавой цязе. Так што не марнуйце грошы на кантрацэптывы, проста насіце ніжнюю бялізну з сінтэтыкі. Адкрыццё Андрэаса Спрэнгера з універсітэта нямецкага горада Любек таксама дапаможа зберагчы фінансы тым, хто пакутуе ад свербу і можа спустошыць фармацэўтычныя прадпрыемствы. Даследчык праверыў на сабе найпросты сродак ад свербу, напрыклад, скуры рукі. Дзеля гэтага трэба глядзець у люстэрка і чухаць другую руку. Такім чынам, канечнасць, якая свярбіць, не так моцна пакутуе ад расчэсвання.
Назіралі
Асаблівасцю будовы вачэй сляпнёў патлумачыла каманда даследчыкаў з Венгрыі, Іспаніі, Швецыі і Швейцарыі той факт, што яны не садзяцца на белых коней. Наўрад ці гэта адкрыццё, ганараванае прэміяй па фізіцы, нешта зменіць у эканоміцы, але белыя коні могуць спаць спакойна.
Яшчэ адзін колер стаў тэмай навуковага даследавання, але на гэты раз чорны. Дапытлівы розум усё той жа каманды ўзбудзіў пытанне, чаму стракозы часта садзяцца на цёмныя надмагіллі. Навукоўцы знайшлі адказ: таму, што казуркі прымаюць іх паверхню за водную роўнядзь.
Пераварот у псіхалогіі ўспрымання ў 2016 годзе зрабілі японцы: навукоўцы краіны Узыходзячага сонца, таксама на асабістым вопыце, высветлілі, што калі глядзець на прадметы ўніз галавой паміж сваіх ног, то яны здаюцца бліжэйшымі.
Шнобелеўскія прэмія заснаваная ў 1991 годзе амерыканскім часопісам "Аналы неверагодных даследаванняў" (Annals of Improbable Research, AIR) пры ўдзеле сузаснавальніка і рэдактара часопіса Марка Абрахамса (Marc Abrahams). З 1999 года штогод уручаецца дзесяць Шнобелеўскіх прэмій (у перыяд 1991-1998 гадоў іх колькасць вагалася ад 4 да 11): да класічных "нобелеўскіх" намінацый (фізіка, хімія, медыцына/фізіялогія, літаратура, эканоміка і барацьба за мір) дадаюцца катэгорыі, тэматыка якіх кожны год сцвярджаецца Шнобелеўскім камітэтам асобна.
