Алена Васільева, Sputnik.
Напярэдадні Дня грамадзянскай авіяцыі, які святкуецца сёння, карэспандэнты Sputnik зляталі ў кабіне пілота ў Маскву і высветлілі, што рамантычней — Boeing або легендарны Ан-2, а яшчэ — ці чуюць пілоты апладысменты пасажыраў у салоне.
Я так хацеў лятаць
Пакуль вы праходзіце рэгістрацыю, панічна шукаеце то патрэбны гейт, то Chanel Chance ў д'юці-фры, камандзір паветранага судна Віктар Казіміравіч Бранавіцкі ўжо правёў вонкавы агляд фюзеляжа — корпуса самалёта, праверыў, ці няма ў ім бачных пашкоджанняў або цечы.
Па спецыяльным сігнале другі пілот Леанід Віктаравіч Карчэўскі ўключае фары, гідраўлічныя сістэмы, каб Віктар Казіміравіч мог агледзець самалёт, і калі вонкавы агляд скончаны, камандзір судна падымаецца на борт.
"Усе хлапчукі ў прыморскіх гарадах жадаюць быць маракамі, імкнуцца да такой рамантыкі. Беларусь не мае свайго выхаду да мора, але ў яе ёсць выдатнае неба. Мы з Лёнем вырашылі быць лётчыкамі. Мой бацька быў ваенным, мы ляталі ў адпачынак з Сібіры на самалёце, і я захварэў авіяцыяй. калі глядзеў у ілюмінатар, калі бачыў гэтыя малюсенькія машынкі, лясы, палі, азёры і рэкі, зразумеў, што ўсё жыццё буду дамагацца гэтай самай лепшай у свеце прафесіі. усё жыццё тут і працую", — расказаў першы пілот.
Яго калега Леанід Карчэўскі — другі пілот, але і ён за штурвалам ужо больш за трыццаць гадоў. Быў камандзірам паветранага судна, пайшоў на пенсію, папрацаваў у аэрадромнай службе, але не змог жыць без неба — і вярнуўся за штурвал.
"Я — з глыбокай беларускай вёскі пад Радашковічамі, усё дзяцінства марыў быць лётчыкам. Папрацаваў аўтакранаўшчыкам, адслужыў у арміі, прайшоў там агонь, ваду і медныя трубы, пабываў нават у міліцыі — і з трэцяга разу паступіў у лётнае вучылішча, так марыў пра гэта. Да мяне лётчыкаў у родзе не было, я быў звычайны хлопец з вёскі", — успамінаў другі пілот Леанід Віктаравіч.
Тут зоркі зіхацяць зусім інакш
Сёння пілоты кіруюць Boeing, за спіной у іх на рэйсе, у які лётчыкі адправяцца разам з карэспандэнтамі Sputnik, — сто трыццаць чалавек. І ўсё ж з той жа любоўю, з якой яны цяпер правяраюць сістэмы работы Boeing, пілоты ўспамінаюць і свой першы палёт на аднаматорным Ан-2, і рэйсы на легендарным Ту-134.
"Вядома, прыемней кіраваць вялікім лайнерам — гэта іншыя хуткасці, вышыні, іншая геаграфія. Але прынцыповага значэння для мяне ніколі не мела, на якім самалёце лятаць, галоўнае было — лятаць. Кожны лятальны апарат — і верталёт, і самалёт — па-свойму выдатны. Вы не ўяўляеце, якія рассветы, закаты мы бачым з кабіны, як інакш тут свецяць зоркі — на зямлі паветра насычана мікразабруджваннямі, і такіх зорак не ўбачыш. А тут часта можна назіраць нават зоркапады", — тлумачыць Віктар Казіміравіч любоў да авіяцыі.
"Тушку" да гэтага часу ўспамінаем з настальгіяй
Яго калега Леанід Віктаравіч успамінае, што ў часы іх маладосці пілоты марыць не маглі пра тое, каб адразу сесці за штурвал лайнера.
"Калі мне было дваццаць пяць, я радаваўся, што на Ан-2 паля апыляю. Мы і марыць не маглі пра Ту-124, тым больш — пра "Боінг". Каб трапіць за штурвал вялікага самалёта, трэба было прайсці праз найскладаны адбор або мець вялікі блат у Мінску. Мы з Віцем, вясковыя, марылі хоць бы на Ан-2 лятаць у роднай Беларусі, а кідалі нас па ўсім свеце. а ўжо калі мы абодва селі камандзірамі "тушак"! Мы цяпер "тушкі" ўспамінаем з такой настальгіяй!.." — падзяліўся Леанід з карэспандэнтам Sputnik.
Абодва пілоты прызналіся, што не ўтрымаліся і сфатаграфавалі тую самую "Тушку", якая пры іх заходзіла на пасадку. Легендарны самалёт усе пазнаюць па гуку — гэты савецкі пасажырскі самалёт, мабыць, адзін з самых "гучных" у гісторыі авіяцыі.
"Калі я на "Тушцы" ў Брно лятаў, непалоханыя чэшскія зайцы заскаквалі на даху пяціпавярховак, усе ведалі, руліла "Тушка", — смяецца Леанід.
Check! Check!
"А зараз мы селі на Boenig; вядома, гэта класны самалёт, і мне ён падабаецца, але калі мне было 25, мне падабаўся Ан-2. Ды мы і на трэніровачным "Як-18", які, лічы, матацыкл, такі вышэйшы пілатаж круцілі! Нічога не баяліся — вясковыя хлопцы! Хадзілі над полем, ледзь зямлі не дакранаючыся, дзяўчынкі-курсанткі прыгіналіся! А цяпер я люблю Boenig, люблю чуць, як пасля пасадкі пасажыры табе апладзіруюць, і разумееш, што ты, дзядуля Лёня, яшчэ патрэбен", — пасля натхненнага маналогу другі пілот Леанід Віктаравіч прыступае да перадпалётнай падрыхтоўцы.
"Check! Check!" — Пілоты паводле інструкцыі правяраюць працу ўсіх сістэм судна, уносяць у бартавы кампутар узлётную масу — шэсцьдзесят пяць тон, атрымліваюць актуальны прагноз надвор'я — ён можа мяняцца нават кожную хвіліну.
Тое, што адбываецца ў кабіне пілота іншаму назіральніку здаецца нейкім магічным рытуалам, які патрабуе ад чалавека за штурвалам пэўных звышздольнасцяў — звышувагі па меншай меры. І вось карэспандэнт Sputnik ужо за два крокі ад таго, каб стаць адэптам карго-культу, культу самалётаў, які зарадзіўся сярод абарыгенаў ціхаакіянскіх астравоў. На самалётах туды прывозілі сапраўдныя скарбы — ліхтарыкі, запальніцы і нават — дзіва! — банкі з джэмам, за што самалёт шанаваўся як чароўная жалезная птушка.
Самалёт для большасці пасажыраў усё тая ж жалезная птушка, у якой усякага, які здзейсніў неабходны рытуал рэгістрацыі на рэйс, адорваюць пэўнымі выгодамі — сэндвічамі, гарбатай з лімонам і, галоўнае, выглядам з ілюмінатара, з якім не параўнаецца ніводная аглядная пляцоўка свету. Тым часам за дзвярыма ў кабіну пілота – тэхнамагія.
"Цяпер пройдзем працэдуру light test — правяраем, ці ўсё лямпачкі гараць. Не дай Бог у палёце нешта адмовіць — спрацуе лямпачка, тады будзем рэагаваць. А вы хоць лётаць не баіцеся?" — раптам удакладніў камандзір судна.
"Не", — схлусіла карэспандэнт Sputnik.
Перавядзіце свае тэлефоны ў авіярэжым
"І я свой тэлефончык у авіярэжым перавяду. Ну што, усе на борце? Дзяўчынкі зараз адкажуць нам, што дзверы зачыненыя і правераныя, і будзем узлятаць", — першы нумар атрада бортправаднікоў пацвярджае камандзіру, што ўсе сто трыццаць чалавек гатовыя да адпраўкі, і пілот жадае пасажырам добрага палёту.
Першы пілот націскае ў кабіне кнопку "прышпіліце рамяні", абодва пілоты таксама прыфастрыгоўваюцца — "лётчыкі заўсёды прыфастрыгоўваюцца".
"Усё для запуску свабодна", — паведамляе дыспетчар, і самалёт выязджае на ўзлётную паласу.
"Толькі што мы прынялі схемы выхаду з аэрапорта — усё на англійскай мове, як і ў любым аэрапорце свету, размаўляць на рускай або беларускай забаронена. Такім чынам, мы на паласе, на выканаўчым старце", — растлумачылі пілоты, і ў далейшым размаўлялі ўжо адзін з адным і дыспетчарамі.
На маніторах высвечвалася, над якімі аэрапортамі пралятае самалёт, якія яшчэ судна ляцяць недалёка ад яго. Калі б два борта крытычна зблізіліся адзін з адным, сірэна ў кабіне і дыспетчара неадкладна дала б пра гэта ведаць. Над аблокамі было сонечна, не ў прыклад Маскве, у якой чакалася ўсяго тры градусы цяпла.
"Гэтымі рычажкамі мы рэгулюем тэмпературу ў сябе ў кабіне і ў вас у салоне. Давайце падагрэем салон", — турбуецца аб пасажырах Леанід Віктаравіч.
Лётчык ніколі не пашкадуе, што ён лётчык
У пілотаў ужо больш чым чатырнаццаць тысяч гадзін налёту, і ўсё роўна ў кожнага ёсць памятныя вылеты. Для Віктара Браневiцкага гэта — першы палёт у вучэльні на Як-18, першы самастойны палёт на АН-2 — таксама ў вучэльні, выпускны палёт, першы палёт другім пілотам на Ту-134.
"Я тады паляцеў у Сочы — гэта таксама незабыўна. А ёсць незабыўныя палёты, якія звязаны з непрыемнымі момантамі — калі трэба было тэрмінова прымаць рашэнні, звязаныя са складанымі метэаўмовамі, напрыклад, такія былі ў кожнага пілота, але пра іх замоўчваюць. Прафесія прадугледжвае, што складанасці могуць паўстаць у любым палёце. Але, думаю, ні адзін лётчык ні разу не пашкадаваў, што ён лётчык. Не шукай іншай прафесіі, калі ты малады і моцны", — упэўнены Віктар Казіміравіч.
"І не дзяўчынка", — выказала здагадку карэспандэнт Sputnik.
"Ну чаму ж, у нас і лётчыца ёсць! Таксама добры пілот", — запэўніў экіпаж.
Зрэшты, як бы нязмушана пілоты ні ўносілі дадзеныя аб палёце ў бартавы кампутар, як спакойна ні распавядалі аб барацьбе са складаным надвор'ем, лёгкасць гэтая бачная.
"Мой сын, таксама прадстаўнік авіякампаніі, сказаў: я не хачу ў пілоты. Мы лятаем і днём, і ноччу, і ў навальніцу — гэта цяпер надвор'е добрае, а ўначы усё не так. Напрыклад, рэйс у Алма-Аты і назад доўжыцца дзесяць гадзін! А нас у кабіне толькі двое! Нават маладыя стамляюцца на гэтым шляху. Але шчыра скажу: ёсць задавальненне, як ішоў калісьці з вёскі ў лётчыкі з верай у авіяцыю, так і да гэтага часу атрымліваю задавальненне ад сваёй працы. Белыя вусы і сівізна — гэта глупства, мы былі такімі ж прыгожымі, як і вы! Ты адчуваеш, што ты патрэбны. Ты задаволены. І пенсія ў цябе максімальная", — смяецца Леанід Віктаравіч.
Добры дзень, апазнана
"Масква кантроль, добры дзень, апазнана", — паведаміў дыспетчар.
Зусім хутка падалася ўзлётная паласа аэрапорта Дамадзедава, выкананая ў традыцыях горшых расійскіх дарог, але і на яе пілоты змаглі прызямліцца так мякка, што пасажыры заапладыравалі.
"Мы любім лётаць на Маскву, а немцы гэтага маршруту баяцца — пілотам Lufthansa даюць некалькі тыдняў адпачынку пасля гэтага маршруту", — распавялі пілоты, калі пасажыры ўжо выходзілі з салона і дзякавалі бортправаднікоў за пералёт.
"Пасажыры часам просяць сфатаграфавацца — пагаджаемся. Калі я паступаў у вучэльню ў першы раз, камісія не пусціла мяне лятаць — уладкаваўся кіроўцам на аэрадром Мінск-1. І калі я падвозіў грузы, пошту да самалётаў і бачыў лётчыка ў кабіне — фортачка прыадчынена, сонейка свеціць, лета — так хацеў на яго месца", — сказаў Віктар і запэўніў — не быў бы пілотам, таксама рваўся б фатаграфавацца з экіпажам.
"Паўтарыў бы ўсё — як з жонкай, так і з авіяцыяй. У працы было не заўсёды лёгка — як мы часам цяжка ішлі! Але мы засталіся вернымі сабе і авіяцыі, больш нам нічога не было патрэбна", — запэўніў Леанід Віктаравіч.
"Калі б можна было адкруціць жыццё назад, не абраў бы іншы прафесіі", — пацвердзіў Віктар Казіміравіч, і карэспандэнт Sputnik не вытрымаў і таксама папрасіў фота з экіпажам на памяць.
