Алена Альшанская, Sputnik.
Кампанія па выяўленні грамадзян, якія не ўдзельнічалі ў 2015 годзе ў фінансаванні дзяржаўных расходаў і павінны выплаціць дзяржаве сацыяльны збор, і накіраванню гэтым асобам лістоў з падатковых органаў практычна завяршылася.
Разам з ёй завяршаецца і падрыхтоўка змяненняў і дапаўненняў у дэкрэт прэзідэнта "Аб папярэджанні сацыяльнага ўтрыманства".
Sputnik прааналізаваў вынікі першай кампаніі па выяўленні "дармаедаў" і абагульніў асноўныя прапановы па папраўках у дэкрэт.
Паўмільёна "дармаедаў" не знайшлі
Праца па выяўленні грамадзян, якія афіцыйна не працуюць і не плацяць падаткі, вялася цягам 2015-2016 гадоў. Для гэтага дзяржорганам давялося сабраць і абагульніць мноства баз дадзеных. Улічваліся студэнты, што вучацца на дзённых аддзяленнях ВНУ, грамадзяне, якія афіцыйна стаяць на ўліку ў якасці беспрацоўных, маці ў дэкрэтных адпачынках і якія выхоўваюць дзяцей да 7 гадоў, асоб, якія вядуць прысядзібную гаспадарку, рамеснікаў, рэпетытараў і шмат іншых.
Напрыканцы кастрычніка Міністэрства па падатках і зборах адчыталася аб тым, колькі выявілі сацыяльных утрыманцаў. Аказалася, што паведамлення на выплату збору накіравалі 50 тысячам грамадзян.
"Паводле апошняй інфармацыі, у адрас падаткаплацельшчыкаў накіравана каля 50 тысяч паведамленняў на выплату збору. Аднак калі нехта мае права на льготы, але адпаведныя дакументы не прадставіў у падатковыя органы, ён можа прадставіць гэтыя дакументы, пасля чаго будзе прынята рашэнне, ці будзе такі грамадзянін выплачваць збор", — паведаміла намеснік міністра па падатках і зборах Святлана Шаўчэнка.
Самастойна прызналіся ў няўдзеле ў фінансаванні дзяржвыдаткаў у 2015 годзе каля 4 тысяч чалавек, яшчэ 11 тысяч грамадзян пацвердзілі сваё права на льготы.
Між тым, беларусы добра памятаюць заявы кіраўніка дзяржавы, паводле ацэнак якога ў рэспубліцы налічваецца 400-500 тысяч грамадзян, якія атрымліваюць даходы, нідзе афіцыйна не працуючы, і павінны плаціць дзяржаве сацыяльны збор. На практыцы аказалася, што іх амаль у дзесяць разоў менш.
Колькі грошай атрымалі?
Пакуль афіцыйных дадзеных аб тым, колькі прынеслі бюджэту плацельшчыкі сацыяльнага збору, няма. Можна толькі апераваць лічбамі, якія МПЗ агучвала ў нядаўна.
Усяго самастойна прызналіся ў няўдзеле ў фінансаванні дзяржвыдаткаў у 2015 годзе каля 4 тысяч чалавек. Яны заплацілі ў бюджэт прыкладна 1 мільён рублёў — гэта з улікам зніжкі ў 10% за добраахвотнае прызнанне.
Па сціплых ацэнках, яшчэ 50 тысяч выяўленых "дармаедаў" павінны заплаціць у бюджэт каля 9 мільёнаў рублёў. Усяго — прыкладна 10 мільёнаў дэнамінаваных рублёў, або каля 5 мільёнаў долараў.
Адразу пасля падпісання прэзідэнтам дэкрэта міністр фінансаў Беларусі Уладзімір Амарын заяўляў, што асаблівых даходаў ад гэтага бюджэт не атрымае: па яго разліках, сумарна плацяжы збору складуць каля 4,5 мільёнаў долараў. Атрымліваецца, што прагноз Мінфіна падатковыя органы перавыканалі.
Але як можна даваць ацэнку па размовах у грамадстве, беларускія грамадзяне хацелі б ведаць, якія выдаткі панёс бюджэт на ўсю праведзеную працу па выяўленні сацыяльных утрыманцаў і, як кажуць, ці каштавала аўчынка выраба.
Трапіў у бяду — прасі пра паблажкі
Зараз у Беларусі распрацоўваецца праект дэкрэта, які ўдакладняе пералік асоб, якія з'яўляюцца плацельшчыкамі сацыяльнага збору. Па неафіцыйных дадзеных, ён ужо амаль гатовы.
Адна з асноўных навацый — гэта магчымасць для грамадзян атрымаць вызваленне ад выплаты збору з-за цяжкіх жыццёвых абставінаў.
Як патлумачыла намеснік міністра па падатках і зборах Святлана Шаўчэнка, грамадзян, якія праз жыццёвыя абставіны апынуліся ў складанай сітуацыі, могуць вызваліць ад неабходнасці выплачваць збор на фінансаванне дзяржвыдаткаў.
"У кожнага чалавека бываюць розныя сітуацыі. Можа скласціся, што ў плацельшчыка збору цяжкае фінансавае становішча. У гэтым выпадку прадугледжана магчымасць звароту ў мясцовыя органы ўлады па пытанні вызвалення ад выплаты збору", — патлумачыла намеснік міністра па падатках і зборах Святлана Шаўчэнка.
Яна таксама адзначыла, што грамадзяне могуць такой магчымасцю карыстацца. Намеснік міністра ўдакладніла, што тыя беларусы, якім прыйдуць паведамлення аб выплаце збору, але пры гэтым яны знаходзяцца ў цяжкім фінансавым становішчы, могуць напісаць заяву ў мясцовыя органы ўлады, каб іх вызвалілі ад падатку.
Планку дзіцячага ўзросту падымуць
Яшчэ адна з паправак тычыцца бацькоў, якія не працуюць з-за выхавання малалетніх дзяцей. Цяпер грамадзянін можа быць вызвалены ад выплаты збору, калі выхоўвае дзяцей ва ўзросце да сямі гадоў.
Са слоў Шаўчэнкі, бацькі, якія выхоўваюць дзяцей ва ўзросце да 10 гадоў, могуць быць вызвалены ад выплаты збору на фінансаванне дзяржвыдаткаў.
"Была пастаўлена задача паглядзець, хто яшчэ можа быць вызвалены ад выплаты збору на фінансаванне дзяржвыдаткаў. Таму ў праект дэкрэта ўключана норма, якая прадугледжвае залічваць удзел у фінансаванні дзяржрасходаў для аднаго з бацькоў перыяды выхавання ў сям'і дзяцей ва ўзросце да 10 гадоў", — паведаміла намеснік міністра.
Што будзе з самазанятасцю?
МПЗ таксама агучыла сваю пазіцыю па праблеме стварэння ў краіне патэнтнай сістэмы для самазанятасці грамадзян.
Упершыню з ініцыятывай аб стварэнні такой сістэмы выступіў спікер верхняй палаты парламента Міхаіл Мясніковіч. Ён лічыць, што да такіх асоб могуць быць аднесены тыя, хто працуе па заяўным прынцыпе без рэгістрацыі ў якасці ІП. Кошт патэнта павінен быць блізкім да памеру адзінага падатку.
"Працэс у актыўнай стадыі працы. Цяпер пад тэрмінам "самазанятасці чалавек" разумеецца той, хто самастойна займаецца дзейнасцю. Гэта і прадпрымальнік. Таксама ў нас ёсць катэгорыя асоб, якія займаюцца дзейнасцю па заяўным прынцыпе. Просты прыклад — рэпетытары. Яны самазанятыя, гэта не прадпрымальнікі, яны выплачваюць адзіны падатак, не вядуць ніякіх справаздач", — заявіла Шаўчэнка.
Яна прызнала, што МПЗ і Мінэканомікі лічаць неабходным пашырыць пералік відаў дзейнасці, якімі можна займацца без рэгістрацыі ІП.
"Гаворка аб пашырэнні відаў дзейнасці, якія былі б па заяўным прынцыпе і не ставіліся да прадпрымальніцкай дзейнасці. Выкажам здагадку, што гэта і пашыў адзення па заказах грамадзян, і, магчыма, дробны рамонт абутку, і іншыя віды дзейнасці. І такое пытанне будзе прапрацоўвацца", — удакладніла намеснік міністра.
"Калі неабходны патэнт, то, магчыма, гэта будзе і патэнт", — падкрэсліла яна, адзначыўшы, што пакуль гэтае пытанне толькі абмяркоўваецца. "Ці патрэбны ён нам сёння — пытанне дыскусійнае. Ёсць некалькі варыянтаў. Патэнт могуць атрымліваць індывідуальныя прадпрымальнікі, а могуць і асобы, якія з'яўляюцца самазанятымі. Ці варта будзе ўводзіць патэнт? Па выніках працы з Мінэканомікі і Мінфінам гэта будзе вызначана", — сказала намеснік міністра.
