За гэтым спектаклем дырэктарат Міжнароднага фестывалю сучаснай харэаграфіі ў Віцебску IFMC ганяўся з 2001 года, а атрымаў яго ў гасцявую праграму праз 15 гадоў.
Многія менавіта спектакль "Там" ("There") у выкананні нарвежскай трупы "Jo Stromgren Company" называюць галоўнай падзеяй фестывалю. Карэспандэнт Sputnik Андрэй Казлоў пабываў на спектаклі.
Дысідэнцтва — унутраная эміграцыя
"Як атрымалася, што многія людзі з розных постсавецкіх краін рушылі ў розным напрамку? Мы хацелі зрабіць працу менавіта пра СССР з усімі вядомымі клішэ. Паказаць нешта расійскае…", — кажуць артысты.
Здаецца, для нарвежцаў чалавек з постсавецкіх краін — той, хто хоча нешта змяніць (у сабе і вакол сябе), але дамагаюцца гэтага адзінкі.
Эміграцыя — гэта фактычны спосаб пакінуць наседжанае месца, а дысідэнцтва ў такім выпадку — эміграцыя ўнутраная.
Квартэт мужчын на працягу ўсяго спектакля знаходзіцца на шляху ў нязведанае (яны выкінутыя на тэрыторыі паміж Усходам і Захадам), пакінуўшы ззаду тое, што кожны з іх ведае вельмі добра. Можа быць, сваю зону камфорту, якая цягне з невытлумачальнай сілай. Бо ім там, дома, сапраўды камфортна і зручна, нягледзячы на ўсе мінусы.
І ў такім памежным стане час спыняецца: можна смяяцца, плакаць, выпіваць, граць на музычных інструментах, ірваць кашулю на грудзях, падаць, біцца галавой аб сцяну…
Увогуле, быццам бы развітваючыся з усім тым, што з гадамі стала неад'емнай часткай. Бо заўтра ўсё будзе па-іншаму, думаюць яны. Усё гэта з запалам танцоўшчыкі і паказваюць. Стан перараджэння, з якога, ствараецца ўражанне, квартэт савецкіх дысідэнтаў (менавіта пра іх вядзецца, сцвярджаюць у нарвежскай трупе) выходзіць у правільным кірунку. Яны сыходзяць у "Там".
Аскепкі рускай мовы
Героі твора не толькі рухаюцца на сцэне, яны ўвесь час знаходзяцца ў дыялогу, які так нагадвае рускую мову. Усе ў глядзельнай зале старанна прыслухоўваюцца да слоў. Але безвынікова. Артысты стасуюцца на выдуманай мове, якая пабудаваны на іх ўласным ўспрыманні ад стасункаў з рускамоўнай аўдыторыяй.
"Гэта мова, у якой няма сэнсу. Яна заснавана на тым, што мы чуем ад носьбітаў рускай мовы. Мы чуем яе ў рэстаранах, у кафэ, на вуліцах…", — усміхнуўся, адказваючы на гэтае пытанне, адзін з артыстаў нарвежскай трупы. Гэта мова гукаў. Менавіта так рускія прапановы і словы ўяўляюць еўрапейцы.
"Інтанацыя важней, чым словы", — кажуць артысты, і яны маюць рацыю. У спектаклі ўсё было зразумела. Усё, апроч слоў.
Нарвежскія дысыдэнты і экзатычная краіна Беларусь
"Ваш спектакль пабудаваны на клішэ аб постсавецкім чалавеку. Якія клішэ вы ведаеце пра Нарвегію?" — запыталіся з залы. І нарвежцы зноў сталі артыстамі, паказаўшы павольнага чалавека, які перасоўваецца на лыжах. Калі б нарвежскія дысыдэнты існавалі, то яны былі б вельмі іранічныя да сябе. Нават пасля такой няпростай тэмы нарвежцы жартавалі, і на пытанне — "Якая самая экзатычная краіна, дзе вы паказвалі спектакль?" — яны сказалі, што гэта — Беларусь.
Клішэ аб постсавецкім чалавеку праймае ўвесь спектакль. Для нарвежцаў, як высветлілася, постсавецкі чалавек — гэта прадстаўнік з усім наборам якасцяў рускага чалавека: песні, музыка, душэўныя пакуты, гарэлка…
Погляд танцоўшчыкаў на "постсавецкі сіндром" са шчаслівай Нарвегіі цікавы гледачу з Беларусі.
"Гэта адзін з самых выбітных з'яў танцавальнай сучаснай культуры. Я не ведаю іншага спектакля, які столькі сам жыў і заставаўся запатрабаваным", — прадставіла гэтую працу вядомы тэатральны крытык Расіі Ларыса Барыкіна.
"Мне падалося, што многае ў гэтым спектаклі вы разумееце лепш, чым мы", — заўважылі нарвежскія танцоўшчыкі, усміхнуліся і выправіліся дадому.
