МІНСК, 17 сту — Sputnik. Міністр нацыянальнай абароны Польшчы Антоні Мачэрэвіч выказаў парадаксальную думку: нібыта вялікі міжнародны праект Новага Шаўковага Шляху пагражае яго краіне не больш і не менш, як стратай нацыянальнай незалежнасці. Ён забараніў будаўніцтва чыгуначнага тэрмінала ў Лодзі, дзе павінны былі абслугоўвацца цягнікі з кітайскімі таварамі для краін Еўрасаюза. Пра гэта — у інтэрв'ю Sputnik Polska доктара Цэзары Каліты з Інстытута грамадскіх навук і бяспекі Універсітэта прыродазнаўчых і гуманітарных навук у Седльцах.
— У чым, на Ваш погляд, значэнне для РП праекта Новага Шаўковага Шляху? Чаму супраць яго настроіўся міністр абароны Польшчы, якія ў яго аргументы?
— Галоўны прынцып развіцця краіны, як сведчыць гісторыя, заключаецца ў тым, каб развіваць камунікацыі, гандлёвыя шляхі з іншымі краінамі, што садзейнічае развіццю рэгіёнаў. А што, уласна, разумець пад словам "цывілізацыя"? Я адказваў на гэтае пытанне ад студэнтаў, шукаў для іх найлепшае абазначэнне, прыйшоўшы да высновы: гэта — парты, масты і дарогі!
А цяпер найбольш важныя ігракі для еўрапейскіх краін — гэта Кітай, Індыя, Турцыя, Іран і, зразумела, Расія. Калі нехта паспрабуе стаць на шляху свабоднага руху тавараў, у яго нічога не выйдзе, не мае шансаў выстаяць на нагах! Нагадаю, у 19-ым стагоддзі ў Еўропе казалі: "Пакуль тавары перамяшчаюцца з адной краіны ў іншую, салдаты застаюцца на месцах!"
Свабодны гандаль зніжае ўзровень ваеннай пагрозы. А наш міністр сцвярджае іншае, прычым, рупіцца аб абароне. З гісторыі ж мы ведаем: пераважная большасць войнаў узнікала, калі хтосьці забараняў іншым перавозіць тавары, і тады ўсе гандлёвыя сувязі бурыліся…
Але міністр абароны, відаць, пра гэта не памятае, інакш як нам успрыняць яго кур'ёзную заяву? Дарэчы, я жыву ўздоўж чыгункі, па якой кітайскія тавары ідуць у еўрапейскія краіны. І я бачу, як у гарадах, размешчаных уздоўж магістралі, скажам, у Бяле-Падляскай, назіраецца паскоранае развіццё інфраструктуры. А ў гарадах, аддаленых ад чыгункі, відаць адставанне іх развіцця.
Успомнім прымаўку: "Усе дарогі вядуць у Рым!". Бо менавіта дарогі і гандаль сталі асновай дабрабыту Старажытнага Рыма. А міністр нацыянальнай абароны Польшчы, які павінен перажываць за бяспеку краіны, абвяшчае небяспечны тэзіс пра шкоду гандлю. Гэта яго сцвярджэнне ірацыянальна па сваёй сутнасці, інакш, на жаль, проста не магу сказаць…
— Ці можна сказаць, што Польшча аддала перавагу пашырэнню NATO, а не свайму удзелу ў вялікім міжнародным гандлёвым праекце?
— Я лічу, што, перш за ўсё, нам трэба развіваць кантакты з суседзямі, потым — з астатнім светам, менавіта гэта стане галоўнай гарантыяй бяспекі нашай краіны. Чаму Польшча ўвайшла ў ЕС? І чаму была створана гэтая міжнародная арганізацыя?
Менавіта для забеспячэння гарантый міру і бяспекі асобных краін, каб не ўзнікалі канфлікты, пераходзячыя ў вайну. Нам трэба быць адным з элементаў агульнай сістэмы, а не выстаўляць сябе і свае індывідуалістычныя палітычныя ідэі настолькі дзіўным чынам!
Такое ў нашай гісторыі ўжо было і прыводзіла да шматлікіх бед, у тым ліку, да страты дзяржаўнай незалежнасці. Вось чаму мяне так уразіла, што наш міністр абароны не разумее такіх простых рэчаў і, відаць, не разумее праблем глабальнай палітыкі.
— Дональд Трамп у інтэрв'ю нямецкай газеце "Більд" раскрытыкаваў як NATO, так і Еўрасаюз. NATO ён назваў так: "састарэлая арганізацыя", а Еўрасаюзу прадказаў дэзінтэграцыю. Вы чакаеце пераменаў у палітыцы ЗША і ў сусветнай палітыцы?
— Так, усе ведаюць, што Еўрасаюз зараз перажывае, мякка кажучы, цяжкія моманты, а ваенны блок NATO быў створаны і развіваўся ў іншых палітычных рэаліях. Так што гэтыя структуры патрабуюць пэўнага рэфармавання. Думаю, што Трамп пазірае на іх як бізнэсовец, бачыць, што яны далёка не лепшым чынам працуюць. Але калі ён з галавой акунецца ў палітыку, у правядзенне рэальных рэформаў, то, мяркую, яму прыйдзецца сутыкнуцца з супрацівам з боку іншых ігракоў з ЕС і NATO.
Так, у іх дзейнасць, магчыма, будуць унесены некаторыя карэктывы, але яны не будуць насіць сістэмнага характару. Бо ў іншых ігракоў з гэтых арганізацый ёсць свае ўласныя інтарэсы, з якімі новаму прэзідэнту ЗША давядзецца лічыцца.
