На выставе "Мясцовае насельніцтва" прадстаўлены 50 фатаграфій, зробленых на тэрыторыі Беларусі нямецкімі салдатамі і афіцэрамі з 1915 па 1918 год. Гэтыя здымкі Багданаў збіраў на працягу многіх гадоў па ўсім свеце, і яны сталі па-сапраўднаму ўнікальнай калекцыяй.
Калекцыя капітана Фаўзера
Капітан Фаўзер быў вельмі педантычным немцам. Ён займаўся фатаграфіяй і працаваў у будупраўленні. Мяркуючы па ўсім, будаваў масты, паколькі геаграфія яго здымкаў ахоплівае тэрыторыю, размешчаную ўздоўж беларускіх рэк. За час сваёй працы ў Беларусі з 1915 па 1918 год ён зрабіў каля 500 здымкаў, дзе захаваныя мясцовыя жыхары і карціны іх побыту. Але гэта не ўсё: Фаўзер дапоўніў кожны здымак надрукаваным на машынцы тэкстам, дзе засведчыў імёны і прозвішчы пазіраваўшых сялян, а таксама дату і месца здымкі. Фактычна кожны яго здымак — гэта невялікі гістарычны помнік.
"Я знайшоў калекцыю фотаздымкаў капітана ў інтэрнэце ў мінулым годзе. На жаль, набыць атрымалася толькі некалькі дзясяткаў штук, але тое, што ёсць, сапраўды пярліны: больш поўных, падрабязных і дакладных апісанняў да здымкаў стогадовай даўніны я не сустракаў", — распавёў Багданаў.
Капітан Фаўзер аб'ездзіў усю Брэсцкую вобласць, пабываў у памежных з Беларуссю раёнах Украіны, і ўсюды фатаграфаваў.
"Калі немцы прыйшлі ў Беларусь, то ўбачылі жыццёвы ўклад, якога ў Еўропе ўжо не было, і таму салдаты і афіцэры стараліся як мага больш сфатаграфаваць, апісаць, запомніць, каб потым расказаць пра гэта дома. З часоў Першай сусветнай у нас засталося шмат выдатных гістарычных сведчанняў пра беларускае жыцьцё, зробленых кайзераўскімі салдатамі, якія становяцца запатрабаванымі толькі ў апошні час. Мне, як студэнту-гісторыку, гэтая выстава вельмі цікавая", — падзяліўся ўражаннямі Аляксей.
Розныя тэмы
У Багданава велізарная калекцыя дакументаў часоў Першай сусветнай. Здымкі, паштоўкі, графіка, палкавыя альбомы, — вось не поўны спіс яго калекцыі. Уладзімір перыядычна робіць тэматычныя выставы, выступае на міжнародных канферэнцыях, выдае кнігі.
"Чаму мяне цікавіць менавіта Першая сусветная? Гэтая вайна мацней паўплывала на гісторыю XX стагоддзя, чым вайна 1939 году. Другая сусветная, па факце, з'яўляецца лагічнай высновай з вайны 1914 года і наступнай перабудовы свету. У нашай краіне адносна нядаўна прыйшлі да разумення гэтага, і я хачу як мага паўней паказаць людзям, як успрымалі Беларусь таго часу немцы. Бо погляд з боку часта больш аб'ектыўны, чым свой", — падкрэсліў калекцыянер.
Багданаў можа рабіць выставы фатаграфій Першай сусветнай па самых разнастайных тэмах — ад бежанцаў да падземнай вайны. Дарэчы, апошняя — асабліва цікавая: падчас баёў сапёры, як з аднаго, так і з другога боку, рылі доўгія тунэлі пад варожыя пазіцыі, куды потым закладвалі выбухоўку.
Былі распрацаваны цэлыя баявыя стратэгіі і створаны спецыяльныя атрады, якія павінны былі выбухамі абрушваць варожыя тунэлі. Прычым, паколькі выбухная хваля ішла не толькі ўверх, але і назад, падымаючы зямлю на ўсім працягу падкопу, — на аэрафотаздымках, зробленых пасля выбухаў, выдатна бачныя шляхі, якія пракладалі сапёры пад зямлёй. На Смаргоншчыне, напрыклад, засталіся кратэры шырынёй да трыццаці метраў пасля падобных выбухаў.
Мост часу
На выставе прадстаўлены фатаграфіі беларусаў з усёй краіны. Некаторыя з іх былі адпраўленыя салдатамі ў Германію, і Багданаў выкупіў іх потым на розных аўкцыёнах, а таксама напрамую ў нашчадкаў тых, хто калісьці здымаў. Частку фатаграфій атрымалася знайсці ў Беларусі, а частка — тыя самыя фота, зробленыя капітанам Фаўзерам.
"Мне цікавыя твары людзей таго часу. Па-мойму, яны наогул не падобныя на сучасных беларусаў, больш грубыя, ці што. Вельмі цікавая выстава, хоць адмыслова я сюды не ішла. Праходзіла міма, убачыла афішу, зазірнула і не пашкадавала", — распавяла Кацярына, маладая наведвальніца выставы.
"Я ездзіў у вёску Рудзі Пастаўскага раёна, жыхары якой выяўленыя на адной з гэтых фатаграфій. Хацеў паказаць здымак, знайсці нашчадкаў гэтых людзей. На жаль, ад вёскі не засталося і следу. Зараз там перааранае поле. Наогул, ад шматлікіх паселішчаў нічога не засталося. А іншыя так змяніліся, што знайсці месца, дзе была зроблена фатаграфія, можна толькі дзякуючы дэталёваму апісанню, якое рабіў Фаўзер. Ці ж па нейкім будынкам накшталт цэркваў, выяўленым на здымках і якія захаваліся да гэтага часу", — распавёў Sputnik Багданаў.
Уладзімір Багданаў называе фатаграфіі, якія ён выставіў, — "мостам часу", паколькі праз людзей яны звязваюць цэлыя эпохі. Бо на здымках чыесьці бабулі і прабабулі, чыесьці дзядулі, якія тады былі яшчэ дзецьмі і зусім маладымі хлопцамі і дзяўчатамі. Калекцыянер вельмі спадзяецца, што хто-небудзь з наведвальнікаў выставы пазнае на фотакартцы свайго продка, і сувязь часоў усталюецца праз здымак.
Выстава будзе доўжыцца да 7 ліпеня.
