МІНСК, 25 вер — Sputnik. Раскопкі ў магільніку Шэкшова на тэрыторыі старажытнага Суздаля дапамаглі навукоўцам знайсці на поўначы Русі сляды візантыйскіх і арабскіх артэфактаў, якія сведчаць, што гэтая частка краіны была буйным гандлёвым вузлом ў часы сыноў Яраслава Мудрага, паведамляе Інстытут археалогіі РАН.
"Пры нядаўна завершаных раскопках могільніка Шэкшова мы выявілі пахаванне вельмі "касмапалітычнай" модніцы — у яе магіле знаходзіліся каля 140 прадметаў. У іх ліку візантыйскія і арабскія манеты, упрыгажэнні фінскіх і славянскіх тыпаў. Усё гэта дазваляе прасачыць далёкія сувязі насельнікаў Суздальскай зямлі і яшчэ раз паказаць, што тагачасная Русь была ўключана ў інтэнсіўны культурны і гандлёвы абмен", — распавёў акадэмік Мікалай Макараў, кіраўнік раскопак і дырэктар Інстытута археалогіі РАН.
З 2011 года навукоўцы Інстытута археалогіі вядуць працы на буйным магільніку Шэкшова, адным з нямногіх, дзе ўдалося знайсці пахаванні. У 1852 годзе граф Увараў выявіў тут 244 кургана, а побач знаходзілася буйное паселішча Х-ХІІ стагоддзяў. Сёння гэта ворнае поле без якіх-небудзь слядоў курганных насыпаў.
Улетку 2017 года навукоўцы выявілі асновы пяці курганоў, два з іх трапілі ў зону раскопак агульнай плошчай каля 600 квадратных метраў.
Самыя значныя знаходкі былі зробленыя ў бескурганным "пахаванні 6". Тут была пахавана жанчына 20-29 гадоў. У яе магіле было знойдзена каля 140 сярэднявечных прадметаў, у асноўным ўпрыгажэнні і дэталі адзення.
Яе ўбор складаўся з драцяных скроневых кольцаў, караляў са шкляных бус і пацерак з трыма падвескамі з манет, падковападобнай фібулы, двух бранзалетаў, срэбнага, бронзавага і шклянога пярсцёнкаў. У касцюме пахаванай спалучаюцца ўпрыгажэнні фінскіх і славянскіх тыпаў.
Пры гэтым з трох манет у каралях дзве былі ўсходнімі, і адна — візантыйская. Гэта срэбраны міліарысій імператара Канстанціна VII Багранароднага і яго сына і суправіцеля Рамана II. Менавіта ён прымаў княгіню Вольгу ў Канстанцінопалі і быў аўтарам трактата "Аб кіраванні імперыяй", адной з нешматлікіх крыніц інфармацыі аб Русі X стагоддзя. Візантыйская манета займала цэнтральнае становішча ў каралях.
Акрамя гэтага, навукоўцы атрымалі новыя пацверджанні, што на Паўночным Усходзе Русі ў канцы Х — пачатку ХІ стагоддзя існаваў звычай даваць пахаванаму "грошы на праезд". Гэтая традыцыя — забяспечваць мёртвых манетай для аплаты пераходу ў замагільны свет — вядомая з антычнасці, але на Русі падобныя пахавання рэдкія і дрэнна дакументаваны.
У гэты раз такая манета была знойдзена ў пахаванні 5, дзе быў пахаваны мужчына 20-25 гадоў. У яго магіле быў знойдзены нож, а таксама палавінка арабскага дырхема канца Х стагоддзя без вушка i падвешвання манеты ў якасці ўпрыгожвання, які і выконваў ролю "абола мёртвых".
