Легенды пра легенду: як успамінаюць Уладзіміра Высоцкага ў Беларусі

© Sputnik / Виктор ТолочкоПакой Высоцкага ў гасцініцы ў Наваградку
Пакой Высоцкага ў гасцініцы ў Наваградку - Sputnik Беларусь
Падпісацца
Паэт і акцёр, любімы многімі пакаленнямі людзей на постсавецкай прасторы, не раз наведваў Беларусь - дагэтуль успамінаюць Высоцкага ў Наваградку, дзе ён гасцяваў разам з Марынай Уладзі.

МІНСК, 25 сту — Sputnik. Уладзімір Высоцкі стаў легендай яшчэ пры жыцці: на яго вершах і песнях вырасла не адно пакаленне людзей на ўсёй постсавецкай прасторы, а яго ролі ў тэатры і кіно сталі незабыўнымі: ці вобраз дацкага прынца Гамлета на сцэне тэатра на Таганцы, ці вобраз шпіка Глеба Жэглова ў фільме "Месца сустрэчы змяніць нельга". Сёння гэтаму вялікаму чалавеку споўнілася б 80 гадоў.

Высоцкі не раз бываў у Беларусі, паколькі актыўна супрацоўнічаў з кінастудыяй "Беларусьфільм" не толькі ў якасці акцёра, але і як паэт-песеннік. У 1969 годзе па запрашэнні свайго сябра рэжысёра Віктара Турава ён разам з Марынай Уладзі пабываў у Наваградку, калі здымалі карціну "Сыны ідуць у бой", і па мясцовай легендзе за адну ноч напісаў тут чатыры песні, тры з якіх былі выкананыя ў фільме.

Напярэдадні 80-годдзя з дня нараджэння Высоцкага карэспандэнт Sputnik пабывала ў Наваградку і яго ваколіцах, дзе да гэтага часу мясцовыя жыхары ўспамінаюць візіт вялікага паэта і акцёра, распавядаюць пра яго сваім дзецям і ўнукам і беражліва захоўваюць памяць пра акцёра.

Мядовы месяц у Літоўцы

Сваю першую ноч падчас візіта ў Наваградак Высоцкі правёў у мясцовай гасцініцы з аднайменнай назвай. У 2016 годзе нумар, дзе спыняўся паэт і акцёр, зрабілі мемарыяльным пакоем, у якім беражліва захоўваюцца рэчы, звязаныя з ім. На стварэнне экспазіцыі пайшло каля паўтары гады, але яна ўвесь час папаўняецца прадметамі, якія прывозяць з сабой прыхільнікі творчасці Уладзіміра Сямёнавіча.

© Sputnik / Виктор ТолочкоПакой Высоцкага ў гасцініцы ў Наваградку
Комната Высоцкого в гостинице в Новогрудке - Sputnik Беларусь
Пакой Высоцкага ў гасцініцы ў Наваградку

"Пакой у гатэлі, дзе Высоцкі спыняўся ў першую ноч, вырашылі ўзнавіць, каб увекавечыць памяць, бо ён — кумір пакаленняў людзей. Некаторыя рэчы, звязаныя з ім, аддалі ў мемарыяльны пакой мясцовыя жыхары. Тут ёсць водгукі пра Высоцкага ад вядомай актрысы Людмілы Гурчанка, якая наракала, што вельмі мала была знаёмая з ім. Ёсць камплекты паштовак з яго асноўнымі кінаралямі. Мы збіраем усе публікацыі пра Высоцкага, і як толькі выходзіць нешта новае, наша калекцыя папаўняецца", — распавяла экскурсавод Іна Шаўчук.

© Sputnik / Виктор ТолочкоНумар, дзе спыняўся Высоцкі
Интерьер номера в гостинице в Новогрудке, где останавливался Высоцкий - Sputnik Беларусь
Нумар, дзе спыняўся Высоцкі

Паводле яе слоў, мэтай аднаўлення нумара было жаданне расказаць пра Уладзіміра Высоцкага, як пра чалавека, пра паэта і пра акцёра. "Высоцкі уварваўся ў жыццё Саюза ў 60-я гады, у той час, калі тварылі Бэла Ахмадуліна, Андрэй Вазнясенскі і Яўген Еўтушэнка. У Высоцкага была свая адмысловая інтанацыя, асаблівая пранізлівая іранічнасць", — падзялілася экскурсавод.

© Sputnik / Виктор ТолочкоУ нумары паспрабавалі максімальна ўзнавіць інтэр"ер таго часу
В номере попытались максимально воссоздать интерьер того времени - Sputnik Беларусь
У нумары паспрабавалі максімальна ўзнавіць інтэр"ер таго часу

Высоцкі быў цесна звязаны з кінастудыяй "Беларусьфільм"

"Вядома, што за ўвесь час ім было напісана 24 песні для гэтай кінастудыі. У адным з сваіх выступаў ён казаў, што нідзе так не адносяцца да песень, як тут. Ён пазнаёміўся з рэжысёрам Віктарам Туравым, яшчэ калі здымаўся фільм "Я родам з дзяцінства", і пазней іх дзелавое супрацоўніцтва перарасло ў сяброўскія адносіны. Ён часта прыязджаў да яго ў госці сюды, у Наваградак", — адзначыла Шаўчук.

© Photo : БеларусьфильмВысоцкі ў карціне "Я родам з дзяцінства"
Высоцкий в картине Я родом из детства - Sputnik Беларусь
Высоцкі ў карціне "Я родам з дзяцінства"

Мясцовыя жыхары расцанілі прыезд Высоцкага і Уладзі ў Беларусь у 1969 годзе як іх мядовы месяц. "Яны тут былі ў Літоўцы, спыняліся ў гэтым нумары. Хоць афіцыйна яны пажаніліся ў студзені 1970 года. Лічыцца, што будучы ў Наваградку разам з Марынай Уладзі ён напісаў чатыры песні: "Сыновья уходят в бой", "Он не вернулся из боя", "Песня о Земле" і "Здесь лапы у елей дрожат на весу…". Яна была яго музай ", — сказала на заканчэнне суразмоўца Sputnik.

© Sputnik / Виктор ТолочкоПартрэт Высоцкага і Уладзі ў нумары гасцініцы
Портрет Высоцкого и Влади в номере гостиницы - Sputnik Беларусь
Партрэт Высоцкага і Уладзі ў нумары гасцініцы

Мемарыяльны пакой, і праўда, паўтарае стандартны інтэр'ер савецкай гасцініцы. Шпалеры, мэбля, экспанаты — такое адчуванне, што кожная рэч у пакоі захоўвае ў сабе дух Высоцкага. Пра тое, што адпачынак у Наваградку быў мядовым месяцам Высоцкага і Уладзі, няма ніякіх дакументальных сведчанняў. Але калі мясцовым жыхарам падабаецца так думаць, няхай яны і далей захоўваюць гэтую гісторыю.

Дарэчы, нумар не з'яўляецца пакоем-музеем, некаторыя людзі спыняюцца тут пераначаваць. Па словах супрацоўніка гасцініцы "Навагрудак" Наталлі Навагран, пасля таго, як яго зрабілі мемарыяльнай пакоем, кошт нумара не змяніўся.

© Sputnik / Виктор ТолочкоСупрацоўнік гасцініцы "Навагрудак" Наталля Навагран
Сотрудник гостиницы Новогрудок Наталья Новогран - Sputnik Беларусь
Супрацоўнік гасцініцы "Навагрудак" Наталля Навагран

"Часцей за ўсё сюды прыходзяць, як у музей, пакідаюць водгукі ў альбоме. Людзі перажываюць, дзеляцца ўспамінамі пра паэта. Аматары творчасці Высоцкага вельмі кранальна рэагуюць на тое, што прадстаўлена. А ёсць людзі, якія незадаволеныя", — распавяла яна.

Мемарыяльны пакой Высоцкага наведваюць не толькі беларусы і расіяне.

"Нядаўна прыязджалі грамадзяне ЗША, мы ім паказалі пакой, распавялі пра яго. Але больш захапленняў нумар выклікае ў людзей з постсавецкай прасторы. Ёсць нават сталыя наведвальнікі, якія кожны год прыязджаюць сюды, каб аддаць даніну памяці гэтаму вялікаму чалавеку", — распавяла Навагран.

"Высоцкага і Уладзі тут ледзь не пабілі"

Тут жа, у гасцініцы, мы сустрэлі ўладальніка хатняга музея Уладзіміра Высоцкага ў Мінску Сяргея Акуліча. Ён у чарговы раз прыехаў у Наваградак на вечар памяці свайго куміра і прывёз з сабой частку сваёй калекцыі фатаграфій, якую збірае ўжо каля дзесяці гадоў. Яго жонка цалкам падтрымлівае захапленне мужа і ездзіць разам з ім на мерапрыемствы, прысвечаныя памяці артыста.

© Sputnik / Виктор ТолочкоУладальнік хатняга музея Уладзіміра Высоцкага ў Мінску Сяргей Акуліч
Владелец домашнего музея Владимира Высоцкого в Минске Сергей Акулич - Sputnik Беларусь
Уладальнік хатняга музея Уладзіміра Высоцкага ў Мінску Сяргей Акуліч

Акуліч захапляецца творчасцю Высоцкага ўжо больш за 30 гадоў. Усё пачыналася з песень аўтара, яшчэ калі іх запісы было вельмі цяжка дастаць. Пазней ён прыйшоў да калекцыянавання.

"Збіраць матэрыялы пра яго пачаў каля дзесяці гадоў таму, як раз да яго 70-годдзя. З тых часоў у мяне пачалося сур'ёзнае афармленне калекцыі, хоць я не лічу, што гэтае слова падыходзіць да Уладзіміра Сямёнавіча. Пасля гэтага прайшло некалькі выстаў з сабранымі мной рэчамі ", — распавёў Акуліч.

Уладальнік музея прызнаўся, што рэдкіх і каштоўных рэчаў, звязаных з Высоцкім, у яго няма. "Але ў мяне, напрыклад, ёсць аўтограф Вадзіма Туманава — аднаго з бліжэйшых сяброў паэта. У мяне каля 7-8 тысяч фотаздымкаў Высоцкага, але ўсё роўна яшчэ сустракаюцца такія, якіх я не бачыў", — адзначыў ён.

© Sputnik / Виктор ТолочкоАльбом пра Высоцкага з калекцыі Акуліча
Альбом о Высоцком из коллекции Акулича - Sputnik Беларусь
Альбом пра Высоцкага з калекцыі Акуліча

Любімых твораў куміра ў калекцыянера няма, паколькі, на яго думку, у кожным радку, напісаным Высоцкім, ёсць вялікі сэнс.

"І ўсё-такі лепшымі творамі Уладзіміра Высоцкага я лічу яго песні з фільма "Балада пра доблеснага рыцара Айвенга". Амаль у любым яго вершы і песні апошні радок чытаеш — і валасы дыбам становяцца, так выказана ўсё", — патлумачыў ён.

Акуліч прызнаў, што не менш каштоўнымі, чым рэчы, "экспанатамі" з'яўляюцца ўспаміны людзей пра Высоцкага. Калекцыянер чуў многа гісторый пра любімага аўтара і падзяліўся адной з іх.

© Sputnik / Виктор ТолочкоФота Высоцкага і Уладзі ў альбоме
Фото Высоцкого и Влади в альбоме - Sputnik Беларусь
Фота Высоцкага і Уладзі ў альбоме

"Сярод мясцовых жыхароў ходзіць легенда пра тое, што Уладзіміра Высоцкага і Марыну Уладзі ледзь не пабілі, таму што не паверылі, што гэта яны. Яны прыехалі ў вёску Літоўку, дзе здымаўся фільм "Сыны ідуць у бой", пасля кінафестывалю, стомленыя, у звычайнай вопратцы. Акрамя таго, многія чамусьці думалі, што Высоцкі вельмі высокі, хоць на самай справе гэта не так. Таму мясцовыя не прызналі ў гэтых звычайных людзях зорак, абвясцілі іх самазванцамі і хацелі пабіць, і пакуль супрацоўнікі здымачнай групы не пацвердзілі, што гэта сапраўды Высоцкі і Уладзі, не паверылі"- распавёў ён.

© Sputnik / Виктор ТолочкоУезд ў вёску Літоўка
Указатель на въезде в деревню Литовка - Sputnik Беларусь
Уезд ў вёску Літоўка

Падобную гісторыю ўзгадваў і рэжысёр Тураў, да якога Высоцкі прыехаў у госці ў Наваградак, таму можна лічыць, што гэта не чарговая легенда, а крыху змененая часам праўда.

Помнік легендзе

У 2011-2012 годзе супрацоўнікі Наваградскага райвыканкама актыўна вывучалі гісторыю горада і шукалі нешта цікавае, што зможа прыцягнуць сюды людзей. У працэсе пошукаў была знойдзена інфармацыя аб археалагічных раскопках Наваградскага замка, якія праходзілі тут у 60-я гады. Як ні дзіўна, менавіта дзякуючы гэтым дадзеным пасля ў горадзе з'явіўся помнік Высоцкаму, хоць на першы погляд цяжка звязаць іх паміж сабой.

"Раскопкі праводзіў вядомы даследчык Міхась Ткачоў. Кажуць, што час збірае патрэбных людзей у патрэбным месцы. І пацвярджэннем гэтаму можа служыць з'яўленне на раскопках Уладзіміра Высоцкага. Ён убачыў, як гэта ўсё адбываецца, падмуркі. Яны з Ткачовым сышліся на гэтай тэме. Гэта было тады, калі Высоцкі прыехаў на здымкі да Турава", — распавяла загадчыца сектарам культуры Наваградскага райвыканкама Наталля Жышко.

© Sputnik / Виктор ТолочкоЗагадчыца сектарам культуры Наваградскага райвыканкама Наталля Жышко
Заведующая сектором культуры Новогрудского райисполкома Наталья Жишко - Sputnik Беларусь
Загадчыца сектарам культуры Наваградскага райвыканкама Наталля Жышко

Паводле яе слоў, гэтая інфармацыя заахвоціла даведацца больш аб гэтай сустрэчы і знаходжанні артыста ў Наваградку.

"Так з'явіліся людзі, якія распавялі пра канцэрты Высоцкага на Літоўцы для здымачнай групы. Ёсць нават апавяданні мясцовых аб тым, як Высоцкі ішоў па скверы з гітарай і спяваў. Казалі, што ішоў нейкі маленькі чалавек, досыць невысокі, не верылі, што гэта Уладзімір Высоцкі. А зайграў, заспяваў — і паверылі. Можа быць, гэта мясцовая легенда, але нам прыемна думаць, што так і было", — падзялілася чарговым міфам пра вялікага чалавека загадчыца сектарам культуры.

© Sputnik / Виктор ТолочкоПомнік Высоцкаму ў Наваградку
Памятник Высоцкому в Новогрудке - Sputnik Беларусь
Помнік Высоцкаму ў Наваградку

Паколькі Высоцкі спяваў у скверы далёка не ў кожным горадзе, было вырашана ўсталяваць у Наваградку ў памяць пра гэта бюст артыста.

"Цікава тое, што ён яшчэ раней быў зроблены, але не ведалі, дзе яго ўсталяваць. Вось так вырашылі, што яму самае месца ў нас", — патлумачыла Жышко.

Пасля таго, як помнік паставілі, некаторыя жыхары Наваградка тэлефанавалі ў райвыканкам і пыталіся, чаму ўсталявалі помнік менавіта Высоцкаму. У райвыканкаме расказвалі, паказвалі фота і праводзілі "культурны лікбез".

© Sputnik / Виктор ТолочкоКаля бюста - інфармацыйная таблічка, а дворнікі спраўна чысцяць снег
У установленного бюста находится информационная табличка, а дворники исправно чистят снег - Sputnik Беларусь
Каля бюста - інфармацыйная таблічка, а дворнікі спраўна чысцяць снег

Пасля ўлады горада вырашылі праводзіць ліпеньскі фестываль бардаўскай песні на Літоўцы, дзе нібы выступаў сам Высоцкі.

"Ёсць у жыцці нешта такое, што аб'ядноўвае людзей праз час. У нашым выпадку гэта Высоцкі", — сказала на заканчэнне Жышко.

Высоцкі спаў на сенавале і еў яечню, прыгатаваную Уладзі

Пасля аповеду аб вёсцы Літоўцы, карэспандэнт Sputnik накіраваўся туды, каб убачыць месцы, дзе адпачывалі Высоцкі і Уладзі. У вёсцы сустрэў Сяргея Коваля — чалавека, які выкупіў дом, дзе бывала гэтая пара. Ён распавёў пра тое, што чуў ад папярэдняга ўладальніка, які быў непасрэдным сведкам падзей паўвекавой даўнасці.

© Sputnik / Виктор ТолочкоСяргей Коваль, які выкупіў дом, дзе бывалі Высоцкі і Уладзі
Сергей Коваль, который выкупил дом, где бывали Высоцкий и Влади - Sputnik Беларусь
Сяргей Коваль, які выкупіў дом, дзе бывалі Высоцкі і Уладзі

Дом, на жаль, не захаваўся ў першапачатковым выглядзе, але, тым не менш, вельмі цікавы. Пакой, дзе некалі адпачывалі Высоцкі і Уладзі, зараз з'яўляецца своеасаблівым мемарыялам.

Коваль прызнаўся, што не з'яўляецца прыхільнікам Высоцкага, але захаваць памяць аб ім вырашыў абавязкова.

© Sputnik / Виктор ТолочкоАдрамантаваны дом, дзе бывалі Высоцкі і Уладзі
Отремонтированный дом, где бывали Высоцкий и Влади - Sputnik Беларусь
Адрамантаваны дом, дзе бывалі Высоцкі і Уладзі

"Па словах былога ўладальніка дома, у 1969 годзе ў дзверы ўвайшоў Уладзімір Сямёнавіч Высоцкі і ў гаспадыні дома спытаў, ці бярэ яна пастаяльцаў. Яна не ведала, хто такі Высоцкі, і выправадзіла яго. Тады ён перайшоў праз дарогу і папрасіўся спыніцца там. Да гэтага часу стаіць той дом і хлеў, дзе на сенавале пасяліўся артыст. Сюды ж прыехала Марына Уладзі", — распавёў Коваль.

Зоркі пераначавалі ў хлеве, а раніцай Уладзі прыйшла ў той жа дом, адкуль выгналі Высоцкага, паколькі там была адзіная газавая пліта ў вёсцы, і хацела прыгатаваць сняданак.

© Sputnik / Виктор ТолочкоХлеў, у якім на сенавале начаваў Высоцкі
Сарай, в котором на сеновале ночевал Высоцкий - Sputnik Беларусь
Хлеў, у якім на сенавале начаваў Высоцкі

"Уладзі добра ведала рускую мову, прыйшла да гаспадыні дома, дзе мы зараз знаходзімся, і спытала, ці можа яна свайму мужыку зрабіць паесці. Гаспадыня дома тады ўжо даведалася пра візіт зорак і дазволіла ёй скарыстацца кухняй. Уладзі прыгатавала яечню", — падзяліўся чужымі ўспамінамі цяперашні гаспадар дома.

Тут жа ў доме Высоцкі разам з будучай жонкай адпачывалі. Зараз у гэтым пакоі — партрэт паэта, адноўлены прама на сцяне.

© Sputnik / Виктор ТолочкоСцяна Высоцкага ў доме Сяргея Коваля
Стена Высоцкого в доме Сергея Коваля - Sputnik Беларусь
Сцяна Высоцкага ў доме Сяргея Коваля

"Тут пасля абеду яны адпачывалі. На тэрыторыі было яшчэ гумно, дзе яны часам спалі, але яно не захавалася", — адзначыў Коваль.

© Sputnik / Виктор ТолочкоКот у доме Сяргея Коваля - строгі, як гаспадар
Кот в доме Сергея Коваля - серьезный, как хозяин - Sputnik Беларусь
Кот у доме Сяргея Коваля - строгі, як гаспадар

На жаль, пагутарыць з уладальнікам таго самага дома і хлева, дзе жыла зорная пара, не атрымалася. Але нават без яго аповеду адчуваецца, што само месца як быццам прасякнута энергетыкай вялікіх людзей, якія пабывалі тут, а побач стаяць тыя самыя елі, лапы якіх дрыжаць на вазе. Нядзіўна, што менавіта тут нарадзіліся такія прыгожыя легенды аб вялікім паэце і акцёры Уладзіміры Высоцкім.

Стужка навiн
0