ГРОДНА, 6 чэр — Sputnik, Іна Грышук. Жыхары вёскі пад Гродна спрабуюць зразумець, як атрымалася, што 23 гектары дубровы, якую можна ацаніць у сотні тысяч долараў, вырашылі прызнаць непатрэбнымі і вылучыць для пашырэння гарадскіх могілак. Хоць побач ёсць менш каштоўны лес і нават пустка, за кошт якіх некропаль будзе расці ў процілеглы ад вёскі бок і з меншымі стратамі для ляснога фонду краіны.
Дуброву аддалі пад могілкі
"Заробяць на продажы каштоўнай драўніны сотні тысяч долараў, а нам пакінуць пад плотам 100 гектараў могілак. Гэта стары ліставы лес, тут растуць стогадовыя дубы, грабы, каштоўныя лісцяныя дрэвы. Аддаць гэты лес для мёртвых? Як такое маглі прыдумаць?" — кажа Святлана Бозыр, якая жыве ў прыватным доме на ўскраіне аграгарадка Путрышкі.
Жыхары пасёлка амаль 20 гадоў жывуць за паўкіламетра ад галоўных гарадскіх могілак "Аульс". Цяпер яны не могуць зразумець логіку дзеянняў мясцовых уладаў, якія вырашылі пашыраць могілкі ў бок вёскі і пры гэтым знішчыць каштоўную дуброву. Менавіта яе пачалі ў спешцы секчы прыкладна тыдзень таму.
Можа здацца, што каштоўны лес аддалі ў ахвяру з высакароднай мэтай — могілкі імкліва вырываюцца са сваіх межаў.
"Чаму для могілак вылучылі менавіта дуброву? Чаму ідуць менавіта ў бок Путрышак і нашых дамоў, а не ў процілеглы? Напрыклад, у бок пусткі, або ў іншыя бакі, дзе расце лес прасцейшы і таннейшы?" — абураецца Пётр.
Гродзенскія могілкі "Аульс", якія сталі "падмінаць" дуброву, апошнія гады з'яўляюцца асноўным месцам пахаванняў гараджан. Яны займаюць плошчу амаль 100 гектараў. За апошнія гады пашырыліся настолькі, што для новых магіл практычна не засталося месца.
"Ужо цяпер новыя магілы пачынаюць капаць на яшчэ нерасчышчанай ад вырубкі тэрыторыі", — кажа Пётр.
Штабелі лесу вязуць на продаж
Шмат гадоў гэты лес лічыўся лесапаркавай зонай, у якой высечка дрэў была катэгарычна забаронена. Мясцовыя жыхары прыходзілі сюды за грыбамі, ягадамі, проста выходзілі пагуляць.
Цяпер ускраіна дубровы пераўтварылася ў пянькі, а побач ляжаць штабелі лесу, які кожны дзень кудысьці вязуць. На кожным ствале паказаны дыяметр — ад 22 да 56 сантыметраў. Сярод яшчэ жывога лесу Пётр паказвае дубы, абхапіць якія могуць тры чалавекі, ім па 100-200 гадоў.
Іншых жыхароў хвалюе і пытанне якасці вады ў студнях і ўласнага здароўя.
Суседка Юлія Цымбалюк тлумачыць: "Могілкі знаходзяцца на пагорку, там высокі ўзровень грунтовых вод, на дне выкапаных магіл стаіць вада, у яе і хаваюць. Потым гэтая вада ідзе ў нашы агароды і студні".
Іншая суседка, Таццяна Самойлава, адзначае, што дуброва — адзіны ў Путрышках зялёны шчыт, які абараняе аграгарадок ад выкідаў з хімічнага гіганта "Гродна Азот" і ад прамысловай зоны "Аульс".
Камерцыйны лес аддалі па цане дроў
Жыхары паказалі рашэнне аблвыканкама №233 ад 3 мая 2018 года (рэдакцыя Sputnik мае копію гэтага дакумента). У ім гаворыцца, што больш за 23 гектары лясных зямель Гродзенскага лясніцтва прадастаўляюцца ў карыстанне Гродзенскай гарадской ЖКГ для будаўніцтва і абслугоўвання могілак.
У рашэнні сказана, што зямельныя ўчасткі, у тым ліку і дубовы лес, перадаецца ЖКГ "з правам высечкі драўнінна-хмызняковай расліннасці". А драўніну трэба прадаць у парадку, устаноўленым заканадаўствам.
"Да перадачы ў карыстанне ЖКГ гэтыя землі лічыліся лесам першай катэгорыі, лесапаркавай часткай зялёных зон. Мы вывучылі лясное заканадаўства. У ім гаворыцца, што ў такіх лясах забароненая любая высечка", — кажа Святлана.
Каб абыйсці дадзены пункт, у вырашэнні аблвыканкама прапісана, што землі перакладаюцца з катэгорыі зямель лясной гаспадаркі ў катэгорыю зямель прамысловасці, транспарту, сувязі і іншага прызначэння.
Жыхары Путрышак звяртаюць увагу на яшчэ адзін пункт рашэння. Гродзенскае ЖКГ павінна пакрыць лясгасу страчаную выгаду, прычыненую адабраннем участка. Выгаду ацанілі ў суму каля 14 тысяч рублёў.
"Яны сякуць дубы, а заплацілі за іх па кошце дроў", — абураюцца жыхары.
Лясніцтва страціла сотні тысяч долараў
Журналіст Sputnik звязалася з прадстаўніком аднаго з беларускіх лясніцтваў Уладзімірам. Пачуўшы цану, якую выставілі ў выглядзе кампенсацыі за панесеныя страты Гродзенскаму лясгасу, ён абурыўся: "Ды гэта рабаванне! Столькі дзелавы лес каштаваць не можа".
Па самых сціплых падліках, з адпраўленай пад высечку дубровы можна сабраць ад шасці да дзевяці тысяч кубоў каштоўнай драўніны. На рынку такія аб'ёмы могуць каштаваць, па самых сціплых ацэнках, 300 тысяч долараў, а па менш сціплых — удвая больш. Прыкладна за столькі прадалі дубы, спілаваныя з такога ж па плошчы ўчастка ў адным з беларускіх лясніцтваў.
Але рашэннем аблвыканкама дуброву перавялі з катэгорыі зямель ляснога фонду ў катэгорыю зямель прамысловасці, транспарту, энергетыкі і іншага прызначэння. Эксперт Sputnik патлумачыў, што гэта значыць:
"Калі продажам пачне займацца ЖКГ (няпрофільная арганізацыя), то, па законе, гэтая драўніна ўжо будзе ісці як лес з прамысловых тэрыторый, менш каштоўны. На яго цяпер можна выставіць любую цану, нават 10 рублёў за метр кубічны. Хоць рынкавы кошт дубовай драўніны — 100-150 рублёў за куб".
Дубовы лес у Беларусі лічыцца стратэгічнай сыравінай, адным з самых дарагіх відаў драўнін, высечка і продаж якой стаіць на асабістым кантролі ў прэзідэнта. Атрымліваецца, што адзін дакумент даў магчымасць на цалкам законных падставах паменшыць кошт драўніны мінімум у 10 разоў.
"Як жа словы прэзідэнта, што трэба даць справаздачу перад ім за кожны высечаны дуб? За нашы дубы хто зробіць справаздачу?" — абураюцца жыхары Путрышак.
Яны напісалі зварот у Адміністрацыю прэзідэнта, якая перанакіравала іх зварот у Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя. Адзінае, чаго цяпер баяцца жыхары Путрышак, — што лес высякуць раней, чым на зварот адрэагуюць профільнае міністэрства і кантралюючыя органы.
