https://bel.sputnik.by/20181218/dze-palyavanne-na-vako---khto-na-samay-sprave-trymae--strakhu-belarusk-khutar-1039201561.html

Ідзе паляванне на ваўкоў - хто на самай справе трымае ў страху беларускі хутар

Ідзе паляванне на ваўкоў - хто на самай справе трымае ў страху беларускі хутар

Sputnik Беларусь

Не так страшны воўк, як яго малююць і як яго гібрыд з сабакам, упэўнены прыродаахоўнікі. Каб паправіць імідж ваўка і высветліць, каго сапраўды баяцца ў вёсцы і... 18.12.2018, Sputnik Беларусь

2018-12-18T10:28+0300

2018-12-18T10:28+0300

2023-04-17T14:23+0300

грамадства

рэпартаж

у беларусі

воўк

https://cdnn11.img.sputnik.by/img/103919/09/1039190927_0:160:3072:1888_1920x0_80_0_0_7e8ccccb10ba0f0fe1282672ff96d274.jpg

У вёсцы Ляхавічы воўк з'еў сабаку мясцовага жыхара Леаніда Конана. Пра гэтую гісторыю ведаюць і за межамі вёскі - пра абгрызены хрыбет Мухтара кажуць у суседняй Бярозаўцы, дзе ў суботу днём ад зубоў звера загінула чатыры сабакі.Толькі калі Мухтара з'еў сапраўдны воўк, то ў Бярозаўцы ўпэўненыя, што грозны драпежнік прыйшоў не з лесу, а з суседскага двара, і не воўк гэта, а дзве буйныя аўчаркі, якія задушылі чатырох сабак паменш.Разам з карэспандэнтамі Sputnik у вёскі адправіўся спецыяліст па прыродаахоўных пытаннях, які ўпэўнены, што не такі страшны воўк, як дзікая сабака."Ён жа па хатах пайсці можа""Каб сабаку ваўкі з'елі? Я 63 гады жыву на гэтым беразе і такога раней не чуў", - кажа Леанід Конан.Леаніду Іванавічу на сабак заўсёды шанцавала. Шчанюкі яму даставаліся добрыя, адна бяда - жылі нядоўга. Вось і Мухтар дажыў толькі гадоў да васьмі. Гаспадар сабакі паказвае ашыйнік, які вісіць на пустой будцы, і прызнаецца - плакаў."Клаліся спаць, чуем - шоргат, сабака брэша. Калі б я ведала, што гэта воўк прыйшоў, я б выйшла! Але Мухтар раней і на катоў брахаў - сабака ёсць сабака, ахова дома", - успамінае Марыя Канстанцінаўна, жонка Леаніда Іванавіча.Калі гаспадары прачнуліся раніцай, на дарозе, якая вядзе да лесу, было шмат крыві. Пайшлі па следзе, на дарозе - галава, заднія лапы і хвост Мухтара. Па слядах відаць - сабака змагалася са зверам доўга, не без гонару гаворыць Конан.Ваўку гадаванца Леанід Іванавіч не дараваў. Выклікаў участковага, патэлефанаваў у таварыства паляўнічых і рыбаловаў, папрасіў прыехаць і дачакацца, калі звер вернецца."Але ніхто не прыехаў. Я чакаў-чакаў іх, але ў іх, напэўна, бензін скончыўся. Я прасіў - вы ці самі падзяжурце, або пастаўце пастку, бо воўк можа вярнуцца і пайсці па дамах, калі яго не вылавіць. Я б ім патлумачыў, як зрабіць, але яны не паехалі", - кажа Конан.Паляўнічыя не прыехалі, а воўк сябе чакаць не прымусіў. На наступны дзень вярнуўся і забраў рэшткі здабычы. У самога Леаніда Іванавіча паляўнічы вопыт і моцныя нервы, а вось яго жонка ўсхваляваная."Зачыняю дзверы, баюся! Света ўвечары няма. Зараз страшна ў цемры на вуліцу выходзіць, яшчэ і без сабакі", - кажа Марыя Канстанцінаўна."Што ваўкі ў лесе ёсць, гэта мы ведалі, але яны людзей баяцца і раней да дамоў не прыходзілі", - дадае Леанід Іванавіч.Прыродаахоўнік растлумачыў, што секчы з пляча галовы ваўкам не варта. Спробы перастраляць ўсіх ваўкоў, каб непанадна было да людзей хадзіць, сітуацыю могуць толькі пагоршыць. Калі воўк прыйшоў да чалавека, гэта часцей за ўсё, ці старая жывёла, ці шалёная, ці гібрыд ваўка і сабакі, распавядае эксперт."Воўк хутка адказвае на спробы рэгулявання, так і з'яўляюцца гібрыды з сабакам. Нам можа здавацца, што гэта воўк. А гэта, магчыма, вынік таго, што чалавек, калісьці, не разабраўшыся, адстраляў занадта шмат асобін. Нават па слонімскай чупакабры было відаць, што яна падобная да нямецкай аўчаркі. Але і тады прыйшлося правесці генетычную экспертызу, каб даказаць, што гэта гібрыд, таму што многія былі ўпэўненыя - проста такі воўк", - лічыць спецыяліст па ахове прыроды.Цяпер ёсць магчымасць вывучаць генетычную структуру папуляцыі не толькі па знешніх прыкметах, і навукоўцы прыйшлі да высновы - у беларускіх груповак ваўка сапраўды высокая прымешка сабачых генаў."Калі дачнікі з'язджаюць пасля летняга сезона, у вёсках застаюцца сабачкі. Кагосьці з іх з'ядаюць, але, калі папуляцыя ваўка прарэджаная, гэтыя сабакі могуць змешвацца з дзікай жывёлай і даваць плоднае нашчадства", - растлумачыў эксперт.Дзве аўчаркі небяспечней за ваўкаЛеанід Іванавіч, у якога воўк з'еў сабаку, раней быў лесніком, а на паляванне хадзіў гадоў пятнаццаць. У тым, што Мухтара з'еў воўк, а не сабака пабольш, ён упэўнены - і сляды на снезе кажуць пра тое ж. Але не ўсе так лёгка могуць адрозніць ваўка ад сабакі, як ляснік і паляўнічы Конан.У суседняй вёсцы Бярозаўка мясцовая жыхарка Таццяна Стальмакова некалькі дзён хадзіла на працу толькі ў суправаджэнні мужа або сваякоў, таму што была ўпэўненая - яе сабаку Макса ў суботу днём з'елі ваўкі. Вось і сляды на падмерзлай зямлі аддрукаваліся. Толькі праз некалькі дзён пасля слыху пра воўка па вёсцы пранёсся новы, які ўдакладняе - зараз кажуць, чатырох сабак у вёсцы задушылі дзве буйныя аўчаркі."Мяне дома не было, але яны загрызлі сабаку ў суседзяў, там жанчына бачыла на свае вочы - дзве аўчаркі. Не з'елі, проста загрызлі", - распавядае Таццяна і паказвае вылізаныя буйнымі звярамі міскі і пусты аброжак сваёй сабакі.З дому выходзіць яе сусед Леанід Грынько. Леанід Леанідавіч меў двух сабак. Яго таксама не было дома, калі на жывёл напалі. З'ехаў на рыбалку, а калі вярнуўся, убачыў сабак на снезе."У нядзелю мы прыехалі. Ляжыць сабака i хрыпіць. Я вырашыў, гэта старасць. Яму каля 15 гадоў было. А пляменніца кажа - і іншага няма. Я думаў, ён дзесьці ў будцы, але тут падышлі жанчыны, якія каля нашага дома кожны дзень ходзяць, скандынаўскай хадой займаюцца, і распавялі, як усё было", - успамінае Леанід Грынько.Відавочцы распавялі гаспадару задушаных сабак, што адзін з двух буйных звяроў, якія прыйшлі да яго дома - цяжарная сука."Я здзівіўся - у ваўка шчанюкі ў пачатку мая. І я кажу - не могуць у ваўка быць цяпер ваўчаняты", - кажа Грынько, і з ім згаджаецца Максім Нямчынаў.І гэты факт, і сляды на снезе, і суседзі - усё гаворыць аб тым, што сабак у Бярозаўцы загрызлі іншыя сабакі. Да таго моманту, як журналісты прыехалі ў вёску, гэтая версія ўжо набрала папулярнасць, але адыграла не на руку ўладальніцы дзвюх аўчарак Тэрэзе. Яна правяла карэспандэнтаў да сваёй хаты і паказала вальер, у якім змяшчаюцца яе аўчаркі. Тэрэза запэўнівае - за жывёламі сочыць уважліва, і засмучаная дрэнным іміджам сабак, які склаўся ў вёсцы."У такую ​​ж сітуацыю трапілі і ваўкі, - упэўнены прыродаахоўнік. - Але за ваўка і заступіцца няма каму".Адкуль у ваўка дрэнны іміджПрыродаахоўнікі засмучаныя іміджам, які склаўся ў ваўкоў з-за публікацый у СМІ, якія распавядаюць аб тым, што умоўная зграя трымае ў страху цэлую вёску. На праверку аказваецца, што гаворка часцей ідзе якраз пра сабак або, па меншай меры, пра гібрыд."У навінах часта паказваюць людзей, якія занепакоеныя нападам ваўка. Але калі нашы супрацоўнікі прыязджаюць на месца здарэння па слядах журналістаў, то аказваецца, што словы людзей вырвалі з кантэксту, а самі яны разумеюць, што жыццё каля лесу спалучанае з нюансамі. Калі сабачку пакінуць прывязанай за плотам, яе можа з'есці воўк. Гэта дадзенасць, у якой яны жывуць кожны дзень. Але гісторыі пра тое, што зграя ваўкоў высочвала чалавека і кідалася на яго - гэта жахі", - упэўнены эксперт.Але з рэпутацыяй нічога не зробіш, і ў выніку воўк становіцца ў Беларусі ці ледзь не адзіным відам, які можа настолькі свабодна адбірацца з прыроды."Калісьці ў ваўка быў статус шкодніка, у свядомасці некаторых паляўнічых такім ён і застаўся. Афіцыйна ён ужо не мае такога статусу, але знікла толькі слова. Гэта адзіны від, які можа так свабодна адбірацца з прыроды. Каб адстрэліць ваўка, дастаткова аформіць паляўнічую пуцёўку - і ўсё. Прычым гэтая пуцёўка можа выдавацца па-за сезонам, гэта значыць, ваўка можна адбіраць з прыроды круглы год. Паляўнічыя кажуць прыродаахоўнікам - воўк у нас стаў звычайным ненармаваным паляўнічым відам, як, напрыклад, заяц. Але гэта не так, на таго ж зайца можна хадзiць на паляванне куды меншы перыяду года", - распавёў прыродаахоўнік.Благую славу ваўку ствараюць не толькі журналісцкія артыкулы, але і фальклор. Між тым воўк, які ў казках уяўляецца глупаватым непаваратнем, не ў прыклад лісіцы, экспертам здаецца вельмі разумным зверам."Неспрактыкаванаму чалавеку высачыць ваўка вельмі складана. Воўк фармуе зграю, у якой размяркоўваюцца ролі. У тым ліку таму нельга лічыць пагалоўе ваўкоў па той жа методыцы, па якой падлічваюць кароў або аленяў", - растлумачыў эксперт.Ядро сям'і ваўкоў складае састарэлая пара жывёл, пры іх жывуць маладыя ваўкі, якія яшчэ не могуць самастойна пракарміцца. У сям'і ёсць і так званыя пераяркі, якія ўжо не шчанюкі, але яшчэ і не фарміруюць самастойную зграю. Яны спажываюць рэсурс, які мог бы даставацца шчанюкам або дарослым, палююць часта ўхаластую. Але яны заганяюць звера ў зону палявання буйных ваўкоў.Паляўнічым ваўкі перашкаджаюць - ствараюць канкурэнцыю ў паляванні на іншыя віды, але прыродаахоўнікі тлумачаць - драпежнікі вышэйшага парадку падтрымліваюць біялагічную разнастайнасць."Прынцып канкурэнтнага выключэння кажа, што два віды з падобнымі патрэбамі доўга разам жыць не могуць, адзін від будзе прыгнятаць іншы. Прыроднае супрацьдзеянне гэтаму - драпежніцтва. Паляўнічыя адказваюць - калі ваўка не будзе, мы самі зможам рэгуляваць гэты працэс. Але воўк выбірае ахвяру не па тых прыкметах, на якія звяртае ўвагу паляўнічы, для іх важныя трафеі. У выніку генафонд папуляцыі будзе пагаршацца. Ужо цяпер у папуляцыі аленя ёсць з гэтым праблемы", - растлумачыў прыродаахоўнік.Ваўка ўспрымаюць не толькі як ворага, але і як трафей."Паляўнічы цешыць сваё самалюбства - ён справіўся са зверам. Воўк - гэта цягавіты, разумны, добра арганізаваны драпежнік, якога цяжка здабыць. У яго няма рогаў, але ёсць чэрап, які ў залежнасці ад памеру можа прэтэндаваць на сертыфікат і пэўную колькасць балаў на конкурсе. Чалавек, які здабыў ваўка, можа ў выгодным святле паказаць сябе перад сябрамі", - растлумачыў прыродаахоўнік матывацыю паляўнічых.Ваўка ўспрымаюць не толькі як ворага, але і як трафей."Паляўнічы цешыць сваё самалюбства - ён справіўся са зверам. Воўк - гэта цягавіты, разумны, добра арганізаваны драпежнік, якога цяжка здабыць. У яго няма рогаў, але ёсць чэрап, які ў залежнасці ад памеру можа прэтэндаваць на сертыфікат і пэўную колькасць балаў на конкурсе. Чалавек, які здабыў ваўка, можа ў выгодным святле паказаць сябе перад сябрамі", - растлумачыў прыродаахоўнік матывацыю паляўнічых.Як беларуска ваўка дадому прывяла"Пятнаццаць гадоў таму я ішла з працы і на самай справе ўбачыла ваўка. У мяне тады сабака быў - Дазор. І вось я выйшла з лесу і гляджу - мой Дазор на дарозе. Хвост падціснуў і не ідзе да мяне. Я ходу дадала, вырашыла дагнаць, а ён на двор заходзіць і не гаўкае. Сеў каля хлява і сядзіць. Я пайшла мужа растрэсла. Ідзі, глянь, па-мойму, я ваўка дадому прыгнала. Цёмна, дзве гадзіны ночы, але ён паглядзеў - падобна на ваўка. Ужо днём, калі зноў ішла на працу, узяла кол і пагнала яго назад у лес", - успамінае гісторыю сустрэчы з ваўком Таццяна з Бярозаўкі.З тых часоў ваўкоў на хутары не было. А тыя два ваўкі, што з'явіліся тыдзень таму, на праверку апынуліся сабакамі, кажуць у вёсцы."Сабакі могуць быць небяспечней. Ваўка не баюся, ён сыдзе. А сабака трымаецца жылля. Ды і наогул, чаго баяцца? Калі сёння абвесцяць, што ў Бярозаўцы маньяк, так што - па Бярозаўцы не хадзіць? Воўк не сядзіць на гадзіннік не глядзіць, калі Таня будзе ісці з працы", - упэўнены сусед Леанід.Так што страху ў Бярозаўцы няма, хіба што туга па загрызенным сабакам. Таццяна паказвае фатаграфіі, на якіх Макс яшчэ шчанюк."Дзецям тэлефаную - шкада Макса. Яны толькі ў школу пайшлі, калі мы гэтага сабачку ўзялі. Маленькага шчанюка. Ён вялікім і не вырас. Малюсенькі такі. Патрэбна нам собачка, а то ціха, глуха", - кажа Таццяна."Не магу без сабакі. Аўчарку знайшоў. Вальер буду рабіць", - згаджаецца яе сусед.А прыродаахоўнікі кажуць - тэхналагічна людзі здольныя знішчыць від буйнога драпежніка. Гэта праблема этыкі і волі, а не тэхналогій. Але ці варта гэта рабіць, калі сляды вакол пустога ашыйніка сабакі Максіка належаць сабаку, а не ваўку?

2018

Навіны

ru_BY

грамадства, рэпартаж, у беларусі, воўк