МІНСК, 3 ліп - Sputnik. У сераду, 3 ліпеня, Беларусь адзначае 75 гадоў з дня вызвалення ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў і Дзень Незалежнасці. Напярэдадні гэтай даты ў мультымедыйным прэс-цэнтры Sputnik Беларусь прайшоў відэамост Мінск - Масква "Аперацыя "Баграціён". Да 75-годдзя вызвалення Мінска".
Несправядлівасць гісторыі
Гісторыкі канстатуюць, што аперацыя "Баграціён" - гэта грандыёзнае наступленне савецкіх войскаў, у ходзе якога ўсяго за два тыдні была разгромлена самая шматлікая на ўсходнім фронце група армій "Цэнтр". Аперацыя ўвайшла ў гісторыю як найвялікшы трыумф Чырвонай арміі, які наканавай Вялікую Перамогу.
"Наступствы аперацыі "Баграціён" проста гіганцкія. Літаральна нядаўна было 75-годдзе аперацыі "Оверлорд", высадка саюзнікаў у Нармандыі. Дык вось аперацыя "Баграціён" значнасці, чым аперацыя "Оверлорд". Значна значнасць", - падкрэсліў кандыдат гістарычных навук, вядучы навуковы супрацоўнік НДІ Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь Валерый Сураеў.
Аднак эксперт указаў на гістарычную несправядлівасьць: "Аперацыю "Оверлорд" ведаюць ва ўсім свеце і святкуюць і ў Амерыцы, і
ў Еўропе, і дзе хочаш. А хто ведае ў Амерыцы ці ў Еўропе аб аперацыі "Баграціён"? Так, напэўна, мала хто, здаецца мне. Таму, відаць , задача для гісторыкаў складаецца не толькі ў тым, каб даследаваць, але ў пэўным сэнсе прапагандаваць, у добрым сэнсе, навуковыя вынікі, і аперацыі "Баграціён" у тым ліку, інакш адбываецца па сутнасці фальсіфікацыя гісторыі", - сказаў Суряев.
Пяты падпольны
"Калі мы сёння гаворым аб чатырох франтах, то я хацеў бы яшчэ сказаць пра пяты, унутраны партызанскі і падпольны фронт, які спрыяў стратэгічнаму рашэнню аперацыі "Баграціён", - звяртае ўвагу распавёў член-карэспандэнт Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, доктар гістарычных навук, прафесар Аляксандр Каваленя.
"Яшчэ напярэдадні правядзення аперацыі па дамоўленасці, па заданні Генеральнага штаба, быў ажыццёўлены трэці этап рэйкавай вайны - дазволены шматлікія транспартныя чыгуначныя і шашэйныя камунікацыі, што не дазваляла эфектыўнаму перамяшчэнню германскіх войскаў", - распавёў ён.
У партызанскім руху ўдзельнічалі 374 тысячы чалавек. Яшчэ 70 тысяч сышлі ў падполле, а каля 400 тысяч жыхароў, асабліва моладзь, служылі рэзервам для партызанскіх фарміраванняў.
"Трэба проста ўсё гэта скласці і памножыць, як мінімум, на пяць, таму што ў кожнага партызана, у кожнага падпольшчыка былі бацькі, сёстры, браты, сваякі. Гэта ніколькі не перабольшанне, гэта сапраўды так", - падкрэсліў доктар гістарычных навук.
Ён звярнуў увагу, што па сутнасці 60% тэрыторыі Беларусі было вызвалена пад ўдарамі партызанскіх атрадаў і брыгад.
Партызаны-вызваліцелі
У гады акупацыі партызаны вялі рэйкавай вайны, праводзілі вялікую разведвальную работу ў дачыненні да праціўніка. Так, яны змаглі сапраўды ўсталяваць размяшчэнне 3-й танкавай арміі, групы армій "Цэнтр", палявых армій.
І што немалаважна - вызвалялі населеныя пункты і ўтрымлівалі іх да прыходу войскаў Чырвонай арміі.
"Каля 30 раённых цэнтраў было вызвалена партызанамі пры ўзаемадзеянні з Чырвонай арміяй. Вядома, гэта былі не спантанныя дзеянні. План ўзаемадзеяння партызанаў з войскамі Чырвонай арміі быў распрацаваў загадзя Беларускім штабам партызанскага руху і быў ухвалены Цэнтральным камітэтам Камуністычнай партыі Беларусі", - удакладніў кандыдат гістарычных навук, вядучы навуковы супрацоўнік аддзела ваеннай гісторыі Беларусі Інстытута гісторыі НАН РБ Анатоль Крыварот.
Сумны вынік
За тры гады вайны Беларусь стала "тэрыторыяй выпаленай зямлі". "Мы фактычна за гэты перыяд страцілі каля трох мільёнаў чалавек, - сказаў Аляксандр Каваленя. - Гэта была тэрыторыя канцэнтрацыйных лагераў і гета, дзе ўтрымліваліся тысячы і тысячы бязвінных ахвяр германскага акупацыйнага рэжыму".
Ужо ў першыя пасляваенныя гады і да канца 1970-х гадоў ўзведзена каля 180 рукатворных курганоў, якія захоўваюць памяць пра абаронцаў, воінах Чырвонай арміі, распавёў Аляксандр Каваленя.
"На тэрыторыі Беларусі 8,5 тысячы помнікаў воінам-вызваліцелям. Нам сёння вельмі важна захоўваць памяць аб тых, хто аддаў свае жыцці на алтар свабоды", - дадаў ён.
