Спектакль Тбіліскага дзяржаўнага тэатра кінаакцёра імя М.Туманішвілі ў Мінск прыехаў на "Тэатральны куфар".
Арганізатары не так даўно вырашылі, што на форуме студэнцкіх тэатраў, які праходзіць у БДУ амаль 20 гадоў, ёсць месца не толькі моладзі, але і аксакалам. Таму цяпер прафесіяналы прыязджаюць, паказваюць і вучаць.
Урок на сцэне Палаца культуры прафсаюзаў атрымаўся на рэдкасць займальным і нечаканым.
Абсурд у чыстым выглядзе
Без невялікага бэкграўнда глядзець пастаноўку па п'есе франка-румынскага драматурга Эжэна Іанэскі "Лысая спявачка" не варта. Калі не ведаць, што на сцэне ва ўсёй красе паўстане тэатр абсурду, можна памылкова ўспрыняць тое, што адбываецца занадта літаральна, і тады ніякай рэакцыі акрамя як "Што за бязглуздзіца?" знайсці ў сабе не атрымаецца.
Так было і ў 1950 годзе з гледачамі, якія ўпершыню ўбачылі гэтую п'есу ў Парыжскім тэатры паўночнікаў. Пастаноўка з трэскам правалілася і заставалася ў спісе горшых, пакуль яе не падтрымалі знакамітыя пісьменнікі і крытыкі тых часоў. І з 1957 года яна стала адной з самых запатрабаваных у французскіх тэатрах.
У Грузіі спектакль рэжысёра Зураба Гецадзэ карыстаецца папулярнасцю ўжо больш за 12 гадоў. Можна было б пералічыць шматлікія ўзнагароды, якія ён атрымліваў на мясцовых і міжнародных фестывалях, але для гледача гэтыя рэгаліі не маюць ніякага значэння.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
Першапачаткова п'еса ўспрымалася як пародыя, але аўтар - бацька абсурдызма - яшчэ семдзесят гадоў таму выразна даў зразумець, што яна значна глыбей, чым здаецца з першага погляду.
Твая мая не разумець
Спектакль "Лысая спявачка" стане сапраўдным квэстам для любога гледача. Ёсць падазрэнне, што вынік не залежыць ні ад падрыхтаванасці назіральніка, ні ад яго папярэдняга тэатральнага вопыту.
Тэатр абсурду - складаная для ўспрымання гісторыя: у першыя хвіліны не даюць спакою спробы вызначыць сюжэтную лінію і зразумець, пра што размаўляюць персанажы. Але стандартная схема тут не працуе: гэта той самы выпадак, калі савет "расслабіцца і атрымліваць задавальненне" вельмі дарэчны.
Акрамя таго, у гледачоў, веды грузінскай мовы якіх абмяжоўваюцца дыялогамі з "Прыгод Шурыка", ёсць яшчэ адна складаная задача - прыняць тое, што артыстаў зразумець немагчыма. Гэта незвычайны і складаны вопыт, які, тым не менш, дазваляе разгуляцца фантазіі. Па-першае, выбраць зручны варыянт субтытраў - на рускай або англійскай, а па-другое - агучваць іх у сваёй галаве якім заўгодна голасам, хоць гоблінскім перакладам.
На мой густ, грузінская мова мае тут важнае значэнне. Менавіта яна дазваляе закахацца ў тэмпераментных грузінскіх жанчын і ацаніць суровы характар імпазантных грузінскіх мужчын. Магчыма, у рускай агучцы гэтая гісторыя была б не такой яркай і каларытнай.
Не смешна
Калі не ведаць, што тое, што адбываецца на сцэне, адносіцца да абсурдысцкага кірунку ў драматургіі, можна вырашыць, што гэта звычайная бытавая камедыя, але на самой справе ўсё значна глыбей.
Існуе мноства варыянтаў інтэрпрэтацыі аўтарскай ідэі, але мне значна бліжэй тая, у якой гаворыцца аб сучасным свеце, дзе людзі шмат і гучна размаўляюць, не разумеючы і нават не спрабуючы зразумець адзін аднаго. Яны ўсё чуюць, але абсалютна нічога не слухаюць.
Мяркуючы па колькасці тых, хто уцёк падчас спектакля, так здарылася і з беларускімі гледачамі.
