У кабінеце дэпутата Андрэя Савіных у дзень размовы з карэспандэнтамі Sputnik з'явіўся сапраўдны хатні музей. Па просьбе журналістаў Андрэй Уладзіміравіч прынёс і фатаграфіі дзядоў, і іх ўзнагароды. І альбом, у якім кранальна з малюнкамі ад рукі расказаны гісторыя гвардзейскага гаўбічнага артылерыйскага палка, у якой ваяваў дзед Пётр Барысавіч Пятрэнка - сапраўдны ваяр, дадае яго ўнук.
"Мае дзяды - гэта мой гонар, гэта прыклад, як чалавек павінен ставіцца да сябе, як ён павінен абараняць сваю краіну ў цяжкі, страшны час", - кажа Андрэй Уладзіміравіч, знаёмячы журналістаў са сваімі дзядамі праз фатаграфіі.
Пётр Барысавіч Пятрэнка - ён жа дзед Пятро - пачаў ваяваць у чэрвені 1941 года. Ён быў камандзірам батарэі 45-мілемятровых гармат.
"Яны былі першай лініяй абароны. Бывалі баі, калі з дывізіі, з палка выжывала 20-30% асабістага саставу. Гэта была рэальнасць, якой яны жылі пастаянна. Дзед Пётр сказаў - на другі месяц я зразумеў, што не выжыву у гэтай вайне. Ён гатовы быў памерці. Але дадаваў: па-першае, у ворага я вазьму за гэта высокі кошт. А другое - я хачу памерці такім чынам, каб маім сваякам не было сорамна за маё жыццё", - успамінае Андрэй Савіных размовы з дзедам.
Гутаркі гэтыя часам вяліся за рыбалкай. Гаварыць пра вайну дзед Пётр не адмаўляўся - але рабіў гэта мякка, асцярожна, разумеючы, што размаўляе з дзіцем. Сем разоў Пётр Барысавіч быў паранены, але вярнуўся дадому здаровым.
"Дзед быў баец да мозгу касцей. Для яго выстаяць - азначала застацца чалавекам. Я заслухоўваўся гэтымі апавяданнямі, ён браў мяне на рыбалку, садзіў на плячо, паказваў шрамы - ад асколачных снарадаў, ад куль. Для мяне гэта было нешта фантастычнае. не мог сабе ўявіць, што людзі могуць свядома дзейнічаць у такіх сітуацыях", - распавядае Андрэй Уладзіміравіч і паказвае медалі дзеда Пятра за баявыя заслугі - баявы медаль за абарону Масквы, за абарону Сталінграда, за ўзяцце Кенігсберга. А побач - тры ордэны баявога Чырвонага сцяга, іх Пётр Барысавіч асабліва цаніў.
На адным з іх - парадкавы нумар "8878", адзін з першых дзесяці тысяч ордэнаў.
"Дзед вельмі цаніў ордэны баявога чырвонага сцяга. Іх уручалі за рэдкія сітуацыі. Ён распавядаў пра баі, калі лоб у лоб тры-дзевяць гаўбіц стаялі супраць дванаццаці, дваццаці танкаў. Выжывеш ты або цябе раздушаць танкамі, знішчаць сустрэчным агнём?" - успамінае апавяданні дзеда Андрэй Савіных.
Сам Пётр Барысавіч не думаў, што вернецца з гэтых баёў жывым. Выжыць у гэтай мясарубцы практычна нерэальна, сказаў ён, без дадаваў - думаў толькі пра тое, каб захаваць сябе, свой гонар, застацца чалавекам.
Такім жа быў і дзед Мікалай - Мікалай Васільевіч Савіных.
"Дзед Мікалай казаў - рабі, што павінна. Ён быў сувязіст. Калі памятаеце фільмы пра вайну, дзе па полі бяжыць салдацік і цягне провад, гэта якраз і ёсць дзед Мікалай. Ён быў камандзірам узвода сувязістаў, забяспечваў сувязь паміж камандаваннем батальёна і перадавымі часткамі пяхоты. Вельмі часта яму прыходзілася цягнуць гэты провад, паколькі яму перашкаджалі снарады, і ён не ведаў, сутыкнецца ён з нашымі часцямі або з ужо прарваўся немцамі. Гэта таксама было нормай, штодзённасць. І ён таксама казаў - не думаў, што яму ўдасца выжыць. Яны фактычна ўжо пахавалі сябе ў думках", - успамінае дзеда Андрэй Савіных.
Дзед Мікалай ваяваў на паўночна-заходнім фронце, а потым апынуўся на беларускім. У Мікалая Васільевіча дзве ўзнагароды за баявыя заслугі, узнагарода за ўзяцце Кенігсберга.
І абодва дзеда Андрэя Савіных вызвалялі Беларусь.
Баявую гісторыю дзядоў іх унук ведае добра - акрамя апавяданняў, якія захаваліся ў памяці, засталіся ў сям'і і ваенныя білеты, дзе прапісаны ўвесь іх баявы шлях, уся іх служба.
"Яны прайшлі слаўны шлях, яны вярнуліся з вайны, жылі мірным жыццём, гадавалі дзяцей, песцілі ўнукаў - мяне", - смяецца Андрэй Уладзіміравіч.
Пра вайну абодва яго дзеда казалі спакойна.
"Відаць, нешта ўжо было перажыта, перадумана. Яны разумелі, што змагаліся за радзіму, за будучыню сваіх нашчадкаў, і гатовыя былі аддаць за гэта жыццё. Мы павінны захоўваць гэтую памяць", - упэўнены іх унук.
Вайна прымушае чалавека зрабіць выбар, кажа ён пра ўласны ўспрыманні тых падзей, пра высновы, якія рабіў у размове з дзядамі.
"Чалавек ці ён становіцца на ўвесь рост і можа супрацьстаяць жаху, ці ён ламаецца і гіне. Гэтую думку, напэўна, дзед і спрабаваў данесці да мяне", - дзеліцца сваімі думкамі Андрэй Уладзіміравіч і ўспамінае, як дзед Пётр, перакананы, што не выжыве у вайне, у сваіх апавяданнях дадаваў - ён цаніў кожны дзень жыцця, пражытага хай і ў тых жудасных умовах.
Слухайце гісторыю Андрэя Савіных у праекце Sputnik "Франтавая пераклічка".
"Франтавая пераклічка" - традыцыйны праект прэс-цэнтраў Sputnik Блізкае Замежжа. У 2020 годзе мерапрыемства будзе праводзіцца ў трэці раз. Але абмежавальныя меры па прычыне пандэміі COVID-19 ўнеслі карэктывы.
Відэамасты, якія злучаюць прэс-цэнтры розных рэдакцый, не будзе. Будуць публікавацца відэаролікі з вядомымі грамадзянамі і дзяржаўнымі дзеячамі гэтых краін, якія раскажуць сямейныя гісторыі пра ўдзельнікаў Вялікай Айчыннай вайны.
