ГРОДНА, 15 мая - Sputnik, Іна Грышук. Майстар з Магілёва завяршыў рэстаўрацыю старадаўняга вежавага гадзінніка гродзенскай лютэранскай кірхі, якая з'яўляецца адзіным дзеючым лютэранскім храмам у Беларусі. Аўтэнтычны гадзіннік з чатырма цыферблатамі планавалі ўсталяваць на вежу кірхі ў пачатку чэрвеня, але вырашылі адкласці на больш позні тэрмін.
Гадзінніку больш за сотню гадоў
Вежавы гадзіннік з гродзенскай кірхі былі вырабленыя ў 1913 годзе і спраўна працавалі больш за 30 гадоў. Цыферблаты былі моцна пашкоджаны ў гады Вялікай Айчыннай вайны пры вызваленні Гродна. У мірны час у будынку кірхі размясціўся гарадскі архіў, сачыць за гадзінным механізмам было каму.
Як распавёў Sputnik пастар лютэранскай кірхі Уладзімір Татарнікаў, ідэя аднавіць старажытны гадзіннік з'явілася даўно, каля дзесяці гадоў шукалі магчымасць гэта зрабіць. Дапамог у гэтым вернік кірхі Віталь, які зараз жыве ў Германіі. Мужчына выступіў ініцыятарам і спонсарам рэстаўрацыі. Самі працы праводзіў гадзіннікавы майстра з Магілёва Генадзь Галоўчык, на гэта сышло каля двух гадоў.
"Рэстаўрацыя праходзіла ў тры этапы. Спачатку майстар зрабіў копіі чатырох цыферблатаў, якія будуць устаноўлены на вежы кірхі. На другім этапе аднаўлялі аўтэнтычны механізм гадзінніка, які захаваўся прыкладна на 70 адсоткаў. Зараз праходзіць апошні этап - карэкціроўка часу", - распавёў Татарнікаў.
Звонавы бой кожныя паўгадзіны
Захаваць аўтэнтычныя цыферблаты не ўдалося, бо яны былі моцна пашкоджаны кулямі і асколкамі снарадаў падчас вайны, моцна сапсаваныя карозіяй. Цыферблаты дыяметрам каля метра, яны будуць устаноўлены ў нішы вежы з чатырох бакоў.
Гадзіннікавы механізм ацалеў, але таксама быў пашкоджаны карозіяй. Каб гадзіннік пачаў працаваць, трэба было вырабіць частку не падлягаючых аднаўленню дэталяў. Цікава, што іх рабілі на заказ на тым жа нямецкім заводзе, які больш за сотню гадоў таму збіраў старадаўнія гадзіннікі гродзенскай кірхі.
Таксама майстар-рэстаўратар вярнуў старадаўняму гадзінніку звонавы бой. Невялікі звон вагой 37 кілаграмаў адлілі па замове ў Маскве. Ён будзе адбіваць кожныя паўгадзіны. Так было сто гадоў таму, праўда, тады звон быў іншым. А вось гадзінны ківач захаваўся практычна цалкам.
Прэзентацыю гадзінніка адклалі
"Спачатку мы планавалі ўсталяваць гадзіны на вежу кірхі да пачатку чэрвеня, а ў дні фестывалю нацыянальных культур правесці ўрачыстае адкрыццё, але цяпер планы прыйшлося змяніць. З-за зачыненых межаў не ўсе госці змогуць прыехаць. Планавалі на цырымонію адкрыцця запрасіць вядомага арганіста, мецэната з Германіі, які дапамагаў аднавіць старажытны гадзіннік, гасцей з-за мяжы і гараджан, наладзіць святочны канцэрт і правесці службу", - паведамляе лютэранскі пастар.
У бліжэйшы час старажытны гадзіннік прывязуць з Магілёва ў Гродна. Па словах Уладзіміра Татарнікава, у першы час яго размесцяць у лютэранскай кірсе, каб гродзенцы змаглі ўбачыць старадаўні механізм паблізу.
"Гадзіннік унікальны тым, што яго механізм не зачыняецца, можна бачыць, як ён працуе. Калі гадзіннік будзе ўстаноўлены, з часам можна будзе арганізаваць экскурсіі на вежу", - дадаў пастар.
Пасля гадзінніка ўсталююць алтар
Пакуль папярэдняй датай урачыстага запуску старажытнага гадзінніка на кірсе ў Гродне называюць канец лета. Яго з'яўленне на званічнай вежы кірхі стане сімвалічным падарункам у год 25-годдзя вяртання храма лютэранскай абшчыне.
Рэстаўрацыя кірхі ў Гродне ідзе ўжо шмат гадоў. Будынак абтынкавалі і перафарбавалі ў шэры колер, усталявалі 12-метровы шпіль і дзесяць крыжоў, зрабілі рамонт унутры храма. У кірсе усталяваны падораны нямецкімі спонсарамі механічны орган. У бліжэйшых планах усталяваць алтар, які павінны прывезці ў Гродна ўжо ў гэтым годзе.
Складанасці з аднаўленнем унутранага строя кірхі ў тым, што не захавалася ніводнай фатаграфіі яе інтэр'ераў. Алтар будзе падобны да згубленага гродзенскага. Яго прывязуць з закрытага нямецкага храма, які быў пабудаваны ў тым жа стылі, што і гродзенская кірха.
Лютэранская царква ў Гродне - адзіны ў Беларусі дзеючы пратэстанцкі храм. Ён быў пабудаваны ў пачатку XIX стагоддзя ў стылі неаготыкі. У гады Першай сусветнай вайны колькасць лютэран у Гродне рэзка зменшылася. У савецкі час будынак храма выкарыстоўвалася як архіў і паступова прыходзіла ў заняпад, элементы ўнутранага строя былі разабраны.
