Руды улюбёнец лёсу: у Ратамцы жыў самы шчаслівы конь

© Sputnik / Яков Берлинер / Перайсці ў медыябанкРуды улюбёнец лёсу: у Ратамцы жыў самы шчаслівы конь
Руды улюбёнец лёсу: у Ратамцы жыў самы шчаслівы конь - Sputnik Беларусь
Падпісацца
Звычайна пасля завяршэння спартыўнай кар'еры коней адпраўляюць на забой, але самага тытулаванага каня з Ратамкі Саіда гэтая доля абмінула: ён застаўся ў стайні і дажываў свой век зусім свабодным жыццём заслужанага пенсіянера.

Самы шчаслівы беларускі конь жыў у Ратамцы. Прыгажун па мянушцы Саід выступаў разам з алімпійскім чэмпіёнам Віктарам Угрумавым. Калі Саід захварэў, зорны дуэт распаўся - Угрумаў стаў рыхтавацца да Алімпіяды-80 на іншым скакуне. Але Саід усё роўна застаўся самым знакамітым, і, як гэта ні дзіўна гучыць у дачыненні да каня, самым шчаслівым насельнікам Ратамкі. Да таго ж зноў змог стаць чэмпіёнам.

Дзяцінства ў Ратамцы

Саіда ўжо даўно няма ў жывых, ён памёр яшчэ ў канцы 80-х. Але тут яго любілі настолькі, што пахавалі на тэрыторыі цэнтра коннага спорту. Такога гонару больш не атрымаў ні адзін конь у Ратамцы.

Цэнтр коннага спорту ў Ратамцы, калі быць дакладней, называецца Рэспубліканскі цэнтр алімпійскай падрыхтоўкі коннага спорту і конегадоўлі. Тут вучаць выступаць на конях маладых коннікаў, а таксама трэніруюцца дзейсныя спартсмены.

Саід, распавядаюць супрацоўнікі, нарадзіўся ў Ратамцы. Гэта было ў 1960-х гадах. Мянушку для жарабя выбіралі па традыцыі. Першую літару выкарыстоўвалі ад мянушкі бацькі, яго звалі Самаход. Яшчэ адна літара была ад маці - Выбранніца (па-руску Избранница - Sputnik). Так атрымаўся Саід.

© Sputnik / Максим БогдановичЗвычайна, каб назваць каня, выкарыстоўваюць першыя літары імёнаў бацькі і маці - часам атрымліваюцца даволі пацешныя камбінацыі
Руды улюбёнец лёсу: у Ратамцы жыў самы шчаслівы конь - Sputnik Беларусь
Звычайна, каб назваць каня, выкарыстоўваюць першыя літары імёнаў бацькі і маці - часам атрымліваюцца даволі пацешныя камбінацыі

Зорны час

На пачатку 70-х у Беларусь пераехаў спартсмен коннага спорту Віктар Угрумаў. У Ратамцы пачаўся яго шлях у якасці трэнера нацыянальнай зборнай.

Угрумаву трэба было выбраць сабе каня, якім і стаў Саід. У той час конь быў сапраўдным прыгажуном. Яго адрознівала рыжая афарбоўка і тонкая шыя. А яшчэ ён быў неверагодна разумны.

"У Саіда паходжанне вельмі цікавае. У яго чатыры пароды ў крыві: ён англа-араба-тэкіна-таракен. Гэта значыць чыстакроўных тры пароды. Гэта дало яму цягавітасць і выніковасць", - распавядаюць супрацоўнікі цэнтра.

© Sputnik / Максим БогдановичВіктар Угрумаў выступае на Саідзе
Руды улюбёнец лёсу: у Ратамцы жыў самы шчаслівы конь - Sputnik Беларусь
Віктар Угрумаў выступае на Саідзе

Саіда рыхтавалі да спаборніцтваў па выездцы, на якіх ён павінен быў паўтарыць некалькі складаных элементаў. Ад таго, наколькі правільна ён іх выканае, залежала месца, якое зойме спартсмен.

Але Саід апынуўся здольным канём, і Віктара Угрумава чакала чарада перамог.

"Калі вы паглядзіце гісторыю Угрумава, ён быў чэмпіёнам Саюза з 1975 па 1980 год. Усе гады запар станавіўся чэмпіёнам на Саідзе", - кажуць у Ратамцы.

У 1976 годзе пара дэбютавала на Алімпіядзе ў Манрэалі і заняла лепшае месца сярод савецкіх удзельнікаў - шостае. Але потым усё змянілася. Напярэдадні Алімпіяды-80 у Саіда утварыўся тромб, і рухомасць каня рэзка абмежавалася. Угрумаў быў вымушаны перасесці на другога каня.

© Sputnik / Яков Берлинер / Перайсці ў медыябанкСаід павінен быць ўдзельнічаць у Алімпіядзе-80, але не склалася. Да гэтага старту Угрумаў рыхтаваўся ўжо на другім кані
Руды улюбёнец лёсу: у Ратамцы жыў самы шчаслівы конь - Sputnik Беларусь
Саід павінен быць ўдзельнічаць у Алімпіядзе-80, але не склалася. Да гэтага старту Угрумаў рыхтаваўся ўжо на другім кані

Траўма і адраджэнне

Саід застаўся ў Ратамцы. Як успамінаюць супрацоўнікі, у яго на назе утварыліся нарасты, так званае, дзікае мяса. Рану апрацоўвалі, і праз паўгода адбыўся цуд - яна зацягнулася.

"Ён стаў ужо песціцца. І тады трэнер Вікторыя Мурат кажа: "Трэба яго сядлаць, таму што ён ужо не кульгае", - распавядаюць у Ратамцы.

© Sputnik / Максим БогдановичТут займаюцца тыя, хто самааддана любіць коней
Руды улюбёнец лёсу: у Ратамцы жыў самы шчаслівы конь - Sputnik Беларусь
Тут займаюцца тыя, хто самааддана любіць коней

На Саідзе сталі трэніравацца дзеці, якія толькі пачыналі свой шлях у конным спорце, а потым ён нават выступаў на чэмпіянатах.

Папрацаваць на Саідзе ўдалося і Ірыне Карачавай - яна была вучаніцай Угрумава. Трэнер перадаў ёй свайго каня для выступу на Спартакіядзе народаў СССР у 1979 годзе, дзе яна стала бронзавым прызёрам.

Потым Ірына трэніравалася на Саідзе пасля яго хваробы, калі ён прыйшоў у норму. Каня нават узялі на спартакіяды ў 1983 годзе.

© Sputnik / Александр Лыскин / Перайсці ў медыябанкНаезнікі Ірына Карачава, Віктар Угрумаў, Алена Петушкова - кандыдаты ў зборную каманду СССР па конным спорце
Руды улюбёнец лёсу: у Ратамцы жыў самы шчаслівы конь - Sputnik Беларусь
Наезнікі Ірына Карачава, Віктар Угрумаў, Алена Петушкова - кандыдаты ў зборную каманду СССР па конным спорце

Жанчына-коннік вельмі добра памятае Саіда. Кажа, што ён быў разумны, але часам любіў схітраваць.

"Раней у нас у манежы пазначалі пілавіннем месца, дзе павінна пачынацца новае практыкаванне. Ён на гэтым пілавінні ніколі не хацеў рабіць адзін складаны элемент, які называецца піафэ. Выконваў яго ці да гэтага месца, або пасля. І ўвесь час вушы ставіў, не хацеў ісці на гэтыя пілавінне. Я ведала, што ён не баіцца, а ён ведаў, што я гэта ведаю, але ўсё роўна падманваў", - успамінае Ірына Карачава.

© Sputnik / Яков Берлинер / Перайсці ў медыябанкПапрацаваць на Саідзе давялося і Ірыне Карачавай - яна была вучаніцай Угрумава
Руды улюбёнец лёсу: у Ратамцы жыў самы шчаслівы конь - Sputnik Беларусь
Папрацаваць на Саідзе давялося і Ірыне Карачавай - яна была вучаніцай Угрумава

У тыя гады, кажа Ірына, Саід быў адным з самых здольных коней у свеце. Але цяпер канкурэнцыя вырасла. Калі б ён выступаў у цяперашні час, то паказваў бы сярэдні вынік.

"Цяпер з вынікамі, якія ён паказваў, не пусцілі б нават у 25 лепшых. Вельмі змянілася якасць коней. Для выездкі яны павінны быць элітнага экстэр'ера і з вельмі добрым розумам. У Еўропе вялася селекцыя. Зараз еўрапейскія коні усім гэтым валодаюць, ім лёгка даюцца усе практыкаванні", - тлумачыць Ірына.

Самымі лепшымі лічацца коні з Германіі. Але Ратамка іх не закупляе - прынята выкарыстоўваць коней, якія вырашчаны ў Беларусі.

© Sputnik / Максим БогдановичКаб завязаць знаёмства, дастаткова морквы або кавалачка цукру - але абавязкова спытаеце дазволу ў берэйтара
Руды улюбёнец лёсу: у Ратамцы жыў самы шчаслівы конь - Sputnik Беларусь
Каб завязаць знаёмства, дастаткова морквы або кавалачка цукру - але абавязкова спытаеце дазволу ў берэйтара

"Мы не можам угнацца за еўрапейцамі. Таму што ў нас такіх коней няма. Яны не дарагія, малады конь каштуе 12-15 тысяч долараў. Гэта вельмі добрай якасці коні і пажадана нашым спартсменам выступаць на іх, каб мы былі канкурнтаздольнымі ў Еўропе", - кажа Карачава.

© Sputnik / Максим БогдановичУ Ратамцы можна займацца конным спортам круглы год
Руды улюбёнец лёсу: у Ратамцы жыў самы шчаслівы конь - Sputnik Беларусь
У Ратамцы можна займацца конным спортам круглы год

Вольнае жыццё

Як бы там ні было, але Саід назаўжды застанецца ў гісторыі Ратамкі як самы шчаслівы конь. Пасля Ірыны на ім трэніраваліся дзеці. А потым ён пачаў старэць, і яго здароўе ўжо не дазваляла старанна працаваць.

Звычайна коней пасля завяршэння спартыўнай кар'еры адпраўляюць на верную смерць - зарэз. Але Саіда пашкадавалі. У Ратамцы прынялі рашэнне, што ён будзе па-ранейшаму тут жыць.

© Sputnik / Максим БогдановичІ імя Віктара Угрумава і імя Саіда назаўсёды ўпісаны ў галерэю славы ратамскіх чэмпіёнаў
Руды улюбёнец лёсу: у Ратамцы жыў самы шчаслівы конь - Sputnik Беларусь
І імя Віктара Угрумава і імя Саіда назаўсёды ўпісаны ў галерэю славы ратамскіх чэмпіёнаў

У каня было абсалютна свабоднае жыццё. Яго зачынялі ў стойле толькі на ноч. У астатні час ён вольна хадзіў па тэрыторыі цэнтра коннага спорту. Любіў падыходзіць да супрацоўнікаў, выпрошваючы ў іх кавалачак цукру, а таксама прыходзіць у манеж. Дзіўны факт - нават у старасці Саід працягваў выконваць складаныя элементы, якія калісьці вывучыў для спаборніцтваў.

© Sputnik / Максим БогдановичУ холе цэнтра коннага спорту стаяць скульптуры коней - не нейкіх канкрэтных, хутчэй гэта зборны вобраз усіх тутэйшых чэмпіёнаў. Але без імя Саіда ён, гэты вобраз, ніяк немагчымы - у гэтым упэўненыя ўсё.
Руды улюбёнец лёсу: у Ратамцы жыў самы шчаслівы конь - Sputnik Беларусь
У холе цэнтра коннага спорту стаяць скульптуры коней - не нейкіх канкрэтных, хутчэй гэта зборны вобраз усіх тутэйшых чэмпіёнаў. Але без імя Саіда ён, гэты вобраз, ніяк немагчымы - у гэтым упэўненыя ўсё.

"Ён прыходзіў і сам усё выконваў, нават калі ў манежы нікога не было. Такія коні даўжэй жывуць, калі іх сядлаюць і яны могуць рабіць тое, чаму іх вучылі, хай не ў тым аб'ёме", - кажуць у Ратамцы.

Саід пражыў доўгае жыццё. Яму было 20 гадоў, калі яго не стала. З тых часоў мінула шмат часу, але да гэтага часу яго памятаюць як самага шчаслівага каня.

Стужка навiн
0