МІНСК, 28 вер - Sputnik. У Баку заявілі аб абстрэле узброеных сіл Арменіі горада Церцер лініі судакранання, Ерэван заклікаў да ўрэгулявання сітуацыі мірным шляхам і абвінаваціў апанентаў у выкарыстанні цяжкай агнямётной сістэмы ў ходзе абвастрэння канфлікта ў Нагорным Карабаху. Што яшчэ вядома пра развіццё сітуацыі на дадзены момант, чытайце ў аглядзе Sputnik.
З чаго ўсё пачалося
Раніцай у нядзелю 27 верасня Мінабароны Азербайджана заявіла, што ўзброеныя сілы Арменіі падвергнулі інтэнсіўнаму абстрэлу пазіцыі азербайджанскай арміі ўздоўж усёй лініі фронту і населеныя пункты, размешчаныя ў прыфрантавой зоне.
У сваю чаргу ў Мінабароны Арменіі распавялі, што армянскія сілы збілі ў Карабаху два верталёты і тры беспілотныя лятальныя апараты ўзброеных сіл Азербайджана, гэта і стала рэакцыяй на дзеянні Баку.
Бакі канфлікту абвінавачваюць адзін аднаго, што дзеянні былі спланаваныя загадзя, а таксама ў прыцягненні наймітаў. Пасол Арменіі ў Расіі Вардан Таганян заявіў РІА "Новости", што ў Карабаху ваююць чатыры тысячы баявікоў, перакінутых Турцыяй з Сірыі. У сваю чаргу ў Мінабароны Азербайджана адзначылі, што на армянскім баку "ваююць найміты з Сірыі і іншых краін Блізкага Усходу".
Прэс-сакратар прэзідэнта непрызнанай Нагорна-Карабахскай рэспублікі Ваграм Пагасян заявіў, што артабстрэлу падвергнуўся шэраг населеных пунктаў, у тым ліку сталіца Сцепанакерт. Ён таксама адзначыў, што ў выніку абстрэлу загінулі дзясяткі карабахскіх вайскоўцаў, ёсць забітыя і параненыя сярод грамадзян.
Што адбываецца ў Азербайджане
З-за абвастрэння канфлікта ў Нагорным Карабаху парламент Азербайджана прыняў рашэнне аб увядзенні ваеннага становішча ў шэрагу гарадоў і раёнаў краіны. Рашэнне парламентарыяў павінен у бліжэйшыя двое сутак зацвердзіць прэзідэнт краіны Ільхам Аліеў. Ці абвесцяць каменданцкую гадзіну, вырашаць у МУС краіны. У дадзены момант з-за ўвядзення ваеннага становішча аэрапорт у Баку пераходзіць на абмежаваны рэжым працы.Акрамя таго, у Азербайджане абвясцілі частковую мабілізацыю. Адпаведнае распараджэнне Аліеў падпісаў у панядзелак, яно адразу ж ўступіла ў сілу.
28 верасня МЗС Азербайджана заявіў, што ўзброеныя сілы Арменіі вядуць інтэнсіўны абстрэл азербайджанскага горада Церцер. У выніку гэтага пад пагрозай знаходзяцца грамадзянскія асобы і грамадзянскія аб'екты.
"Мы заклікаем міжнародную супольнасць рашуча асудзіць ваенныя злачынствы Арменіі, накіраваныя супраць грамадзянскага насельніцтва Азербайджана", - падкрэслілі ў знешнепалітычным ведамстве.
У Баку паведамілі, што ў выніку абстрэлаў з армянскага боку былі параненыя 26 грамадзянскіх асоб. У краіне другі дзень не працуюць сацыяльныя сеткі Facebook і Twitter, адключаныя месенджары WhatsApp і Telegram. Міністэрства сувязі Азербайджана просіць грамадзян паставіцца да таго, што адбываецца з разуменнем, а міністэрства абароны паабяцала своечасова паведамляць пра тое, што адбываецца на перадавой.
Адказ Арменіі
Арменія яшчэ напярэдадні абвясціла аб увядзенні ваеннага становішча ў краіне ў сувязі з абвастрэннем канфлікту ў Нагорным Карабаху. Кабмін краіны абвясціў усеагульную мабілізацыю.
Раніцай у панядзелак прэс-сакратар мінабароны Арменіі Шушан Сцепанян заявіла пра ўжыванне азербайджанскім бокам цяжкай агнямётной сістэмы ў баях у Карабаху.
"Уначы баі працягваліся з рознай інтэнсіўнасцю. Ад самай раніцы праціўнік аднавіў наступальныя дзеянні з ужываннем артылерыйскіх сродкаў і бронетэхнікі, у тым ліку цяжкай агнямётной сістэмы "ТГС", - напісала яна ў Facebook.
Паводле яе слоў, армянскія сілы стрымліваюць наступ, "наносячы суперніку значныя страты ў жывой сіле і тэхніцы". У МНС Арменіі паведамілі аб блакаванні дарогі на поўнач Карабаха.
"Аўтадарога Сотк - Карвачар зачынена", - распавялі ў ведамстве.
У той жа час МЗС Арменіі заявіў, што выступае за мірнае ўрэгуляванне канфлікту на аснове ўзаемных кампрамісаў.
"Мы адданыя гэтаму працэсу - вырашыць канфлікт выключна мірным шляхам і знайсці такое рашэнне, якое грунтуецца выключна на ўзаемных саступках, якое прымальна для народаў Арменіі, Арцаха і Азербайджана", - адзначыў кіраўнік МЗС рэспублікі Зограб Мнацаканян.
Паводле яго слоў, Азербайджан адхіляе інтарэсы армянскага народа. Акрамя таго, Мнацаканян паведаміў аб "дэструктыўнай ролі" Турцыі ў карабахскім канфлікце.
Па апошніх дадзеных, каля 30 армянскіх ваенных загінулі ў сутыкненнях у Нагорным Карабаху, таксама паведамляецца пра 200 параненых. Цяпер гэтыя лічбы ўдакладняюцца. Мінабароны Арменіі заявіла, што азербайджанскіх ваеннапалонных у карабахскай боку няма.
Пазіцыя Карабаха
У непрызнанай Нагорна-Карабахскай рэспубліцы паведамілі, што ад артылерыйскага абстрэла пацярпелі мірныя населеныя пункты, у тым ліку сталіца Сцепанакерт. Улады краіны заклікалі мірнае насельніцтва схавацца, а пазней абвясцілі ў Карабаху ваеннае становішча і мабілізацыю.
У панядзелак раніцай з'явілася інфармацыя, што войска абароны непрызнанай Нагорна-Карабахскай рэспублікі (НКР) палепшыла пазіцыі на шэрагу участкаў лініі судакранання. У ходзе першых баёў былі пазіцыйныя страты. Пры гэтым некаторыя пазіцыі былі хутка адноўлены.
28 верасня Міністэрства абароны непрызнанай Нагорна-Карабахскай рэспублікі заявіла пра гібель 15 вайскоўцаў падчас баёў на лініі судакранання, раней у ведамстве заяўлялі пра 16 загінуўшых. Адпаведна, колькасць ахвяр ўжо дасягнула як мінімум 31.
Рэакцыя міжнароднай супольнасці
Міжнародная супольнасць аператыўна адрэагавала на абвастрэнне канфлікту ў Нагорным Карабаху. Яшчэ ў нядзелю прэзідэнт Турцыі Рэджэп Таіп Эрдаган патэлефанаваў азербайджанскаму калегу Ільхаму Аліеву і заявіў аб поўнай падтрымцы з боку Анкары ў сувязі з сітуацыяй на лініі судакранання ў Карабаху. Акрамя таго, Эрдаган абвінаваціў Мінскую групу АБСЕ ў адсутнасці імкнення вырашыць канфлікт у Карабаху.
"Міжнародная супольнасць, якая не здолела даць неабходную і дастатковую рэакцыю на правакацыі і агрэсію Арменіі, у чарговы раз дэманструе падвойныя стандарты. Сустаршыні Мінскай групы АБСЕ, якія праяўляюць халатнасць на працягу 30 гадоў, на жаль, вельмі далёкія ад пошуку рашэнняў", - напісаў турэцкі лідар у Twitter.
МЗС Расіі заклікаў усіх знешніх і ўнутраных гульцоў праяўляць максімальную стрыманасць у сувязі з такой сітуацыяй.
"Цяпер важна быць максімальна акуратнымі, асцярожнымі, з тым каб неадкладна дамагчыся спынення агню і вяртання бакоў за стол перамоваў", - падкрэсліў намеснік кіраўніка МЗС РФ Андрэй Рудэнка.
Таксама ён распавёў, што Расія ў якасці сустаршыні Мінскай групы АБСЕ мае намер працягнуць кантакты з усімі партнёрамі па сітуацыі вакол Карабаха.
Прэзідэнт ЗША Дональд Трамп адзначыў, што яго краіна ўважліва сочыць за сітуацый у Нагорным Карабаху. Паводле яго слоў, ЗША паглядзяць, ці змогуць спыніць гвалт у гэтым рэгіёне. Кандыдат у прэзідэнты ЗША ад дэмакратычнай партыі Джо Байдэн выказаў занепакоенасць сітуацыяй у Нагорным Карабаху і заклікаў да спынення агню. Ён таксама адзначыў, што бакі канфлікту павінны тэрмінова сесці за стол перамоваў.
Кітай спадзяецца, што Арменія і Азербайджан праявяць спакой і стрыманасць на фоне апошняга абвастрэння ў Нагорным Карабаху і змогуць вырашыць рознагалоссі палітычным шляхам.
"Кітай прызнае, што забеспячэнне рэгіянальнага міру і стабільнасці адпавядае інтарэсам усіх бакоў, уключаючы Арменію і Азербайджан", - заявіў афіцыйны прадстаўнік МЗС КНР Ван Вэньбін.
Занепакоенасць сітуацыяй вакол Нагорнага Карабаха выказала Украіна. Украінскі бок лічыць, што бакі павінны сесці за стол перамоваў, каб не гінулі людзі.
Прэзідэнт Малдовы Ігар Додон ў панядзелак звярнуўся да ўладаў Арменіі і Азербайджана з заклікам спыніць агонь.
"Нас турбуе тое, што адбываецца ў Карабаху паміж Азербайджанам і Арменіяй. Абедзве краіны - дружалюбныя для Малдавіі, у нас добрыя кантакты, у тым ліку і на самым высокім узроўні. Мы заклікаем спыніць агонь, заклікаем да спакою і свету", - падкрэсліў ён.
Прэзідэнт Францыі Эмануэль Макрон у тэлефоннай гутарцы з азербайджанскім лідарам Ільхамам Аліевым таксама выказаў занепакоенасць абвастрэннем сітуацыі ў Карабаху. Не засталася ў баку і ААН. Генеральны сакратар арганізацыі Антоніу Гутэрыш заявіў, што мае намер пагаварыць з лідарамі Арменіі і Азербайджана.
"Генеральны сакратар пераканаўча заклікае ўсе бакі неадкладна спыніць баявыя дзеянні і неадкладна вярнуцца да змястоўным перамоў", - гаворыцца ў заяве ААН.
Гісторыя канфлікту
Канфлікт у Карабаху пачаўся ў лютым 1988 года, калі Нагорна-Карабахская аўтаномная вобласць абвясціла аб выхадзе са складу Азербайджанскай ССР. У ходзе ўзброенага супрацьстаяння ў 1992-1994 гадах Азербайджан страціў кантроль над Нагорным Карабаху і сям'ю прылеглымі да яго раёнамі. З 1992 года вядуцца перамовы па мірным урэгуляванні канфлікту ў рамках Мінскай групы АБСЕ на чале з трыма сустаршынямі - Расіяй, ЗША і Францыяй. Азербайджан настойвае на захаванні сваёй тэрытарыяльнай цэласнасці, Арменія абараняе інтарэсы непрызнанай рэспублікі, так як НКР не з'яўляецца бокам перамоў.
