Беларускія вытворцы ўжо не першы год займаюцца імпартазамяшчэннем, якое мае на ўвазе, у тым ліку, і лакалізацыю вытворчасці камплектуючых. Нават такі прамысловы гігант, як БелАЗ, не ў стане ўсё вырабіць цалкам, часам гэта банальна немэтазгодна з пункту гледжання эканомікі.
У Жодзіне стаўку робяць на супрацоўніцтва з традыцыйнымі партнёрамі. Асноўны рынак збыту для беларускіх самазвалаў гістарычна знаходзіцца ў Расіі. Як развіваецца кааперацыя з партнёрамі і ідзе продаж на ўсходзе, разбіраўся Sputnik.
Самазвалы ў абмен на дэталі
У цяперашні час імпарт камплектуючых з Расіі вагаецца ў раёне 40-50% у вартасным выражэнні ад усіх замежных дэталяў.
"Асноўным нашым пастаўшчыком высокатэхналагічнага абсталявання з'яўляецца завод "СібЭлектраПрывад" у Новасібірску, які за 2019-2020 гады адгрузіў камплектуючых на 40 мільёнаў долараў (6,4% ад усіх закупак за 2020 г.)", - распавёў намеснік гендырэктара БелАЗ па камерцыйным імпарце і матзабеспячэнні Леанід Васько.
Паводле яго слоў, на другім месцы "Сілавыя машыны" з Санкт-Пецярбурга, яны паставілі камплектуючыя на суму каля 35 мільёнаў долараў (каля 6% ад усіх закупак). Наступным ідзе прадпрыемства "Татэлектрамаш" з Набярэжных Чалноў, на якое прыпадае 5% ад усіх закупак, што складае звыш 30 мільёнаў долараў.
Гэтая вялікая тройка пастаўляе на Беларускі аўтамабільны завод электрацягавае абсталяванне, якое можна назваць "другім сэрцам" машыны пасля рухавіка. Цяпер расійскія вытворцы "крочаць у нагу з часам".
У спіс буйных пастаўшчыкоў уваходзяць кампанія "Русэлпрам", "Руспалімет", прадпрыемства НЛМК, "Поўначсталь". З імі ў жодзінцаў падпісаныя буйныя кантракты на пастаўкі прадукцыі.
Леанід Васько адзначыў, што гэта ўзаемавыгаднае супрацоўніцтва, таму што БелАЗ закупляе у расіян шмат камплектуючых, а тыя ў сваю чаргу, напрыклад НЛМК і "Поўначсталь", бяруць ужо гатовыя самазвалы.
За студзень-верасень 2020 года мы закупілі ў Расіі абсталявання на 47,7 мільёна долараў. За ўвесь папярэдні год было закуплена камплектуючых, уключаючы і беларускай, і замежнай вытворчасці, на суму амаль 500 мільёнаў долараў", - удакладніў спецыяліст.
Вугаль усяму віной
У сваю чаргу начальнік камерцыйнага аддзела па краінах СНД Анатоль Трамбіцкі кажа, што ў добры для БелАЗа 2018 год на расійскі рынак прыходзілася каля 70% ад усіх продажаў.
"На сённяшні дзень гэта 30%. Гэта звязана з тым, што прадпрыемствы, якія здабываюць сыравіну і якія выкарыстоўваюць беларускія самазвалы, сутыкнуліся са зніжэннем коштаў на сваю прадукцыю. Гэта, у сваю чаргу, выклікала падзенне попыту на нашу тэхніку", - растлумачыў ён.
Паводле яго слоў, бягучая сітуацыя прывяла да таго, што на тэрыторыі Расіі цяпер з эксплуатацыі выведзена каля 500 адзінак беларускай тэхнікі, вырабленай на БелАЗе. Галоўнымі заказчыкамі самазвалаў з Жодзіна заўсёды былі кампаніі, якія здабываюць каменны вугаль.
Анатоль Трамбіцкі удакладніў, што ў параўнанні з 2018 годам продаж тэхнікі знізіўся: "На сённяшні дзень мы прадалі ў Расію тэхніку на суму каля 100 мільёнаў долараў".
Прычым сур'ёзнай дапамогай у падтрымцы экспарту стала пагадненне з расійскім банкам ВЭБ, падпісанае ў мінулым годзе на Форуме рэгіёнаў у Санкт-Пецярбургу. Згодна з ім банк на суму ў 50 мільёнаў долараў прафінансуе пастаўкі беларускай тэхнікі з высокай доляй камплектуючых, створаных у Расіі, на рынкі трэціх краін.
Прадстаўнік БелАЗ распавёў, што вядзецца праца па "дашліфоўцы" дамовы з Узбекістанам, куды адправіцца пробная партыя самазвалаў, як раз у рамках падпісанага з банкам ВЭБ дакумента.
"На будучы год у нас асцярожныя чаканні, невялікае ажыўленне пачынаецца. Раней з эксплуатацыі ў Расіі было выведзена 800 адзінак тэхнікі, сёння ўжо менш, чым 500. Гэта сведчыць пра тое, што пачалося нязначнае павелічэнне попыту на сыравіну. Адбіваецца і набліжэнне зімы, калі вугаль больш запатрабаваны", - растлумачыў начальнік камерцыйнага аддзела па краінах СНД.
Стаўка на інавацыі
Пасля чаго дадаў, што ў 2021 годзе БелАЗ разлічвае на ўздым попыту на свае самазвалы на расійскім рынку. У цяперашні час завод праводзіць вялікую працу па распрацоўцы новых перспектыўных інавацыйных прадуктаў. Цяпер у Расіі працуюць "беспілотнікі", якія ўжо каля года праходзяць тэставую эксплуатацыю ў Хакасіі.
"Перспектыва, якой сёння ўсё зацікавіліся, гэта тралейвозы. Неабходная інфраструктура на палігоне завода знаходзіцца ў завяршальнай стадыі. Да канца года мы плануем ўвесці ў эксплуатацыю 220-тонную машыну і запрасіць спажыўцоў з мэтай азнаёміцца з самазвалам ў рэальным часе", - анансаваў Анатоль Трамбіцкі.
Выглядае яго праца прыблізна наступным чынам: пасля таго, як самазвал загружаецца, ён пад'язджае да кантактнай лініі і падымае "рогі", ці, як кажуць спецыялісты, пантограф, і далей працуе на электрацязе.
Разлікі паказваюць, што на чыстай электрацязе БелАЗ грузападымальнасцю 240 тон паказвае "значнае паляпшэнне цягава-дынамічных характарыстык". І самае важнае, што дасягаецца вялікі эфект за кошт эканоміі паліва і выдаткаў на эксплуатацыю.
Прычым ён распавёў, што ўжо цяпер ёсць зацікаўленасць з боку прадпрыемстваў на Сахаліне, у Карэліі, у Кузбасе, таму што выкарыстанне дызель-тралейвозаў у тэхналагічным ланцужку перавозкі карысных выкапняў эканамічна мэтазгодна.
Ідуць зараз перамовы і з расійскімі вытворцамі кантактных ліній, каб скааперавацца і разам выходзіць на рынак, пакуль, праўда, начальнік камерцыйнага аддзела па краінах СНД не гатовы сказаць, з кім, таму што "перамовы любяць цішыню".
Напрыканцы ён даў асцярожны прагноз на канец года, што БелАЗ выйдзе на ўзровень продажаў у Расіі ў 150 мільёнаў долараў.
