Нюрнбергскі працэс: 75 гадоў таму пачаўся суд над нацыстамі
Нюрнбергскі працэс: 75 гадоў таму пачаўся суд над нацыстамі
Sputnik Беларусь
Суд гісторыі на Нюрнбергскім працэсе пачаўся 20 лістапада 1945 года і доўжыўся амаль год, стварыўшы прэцэдэнт падсуднасці вышэйшых дзяржаўных чыноўнікаў... 20.11.2020, Sputnik Беларусь
Міжнародны ваенны трыбунал у нямецкім Нюрнбергу быў заснаваны па ініцыятыве СССР, ЗША, Вялікабрытаніі і Францыі для таго, каб расследаваць злачынствы кіраўніцтва нацысцкай Германіі. Да ініцыятывы далучыліся 19 іншых краін - членаў антыгітлераўскай кааліцыі.Нюрнбергскі працэс, які нярэдка называюць "Судом гісторыі", пачаўся 20 лістапада 1945 года і доўжыўся амаль год, да 1 кастрычніка 1946 года. Перад трыбуналам паўсталі 24 абвінавачаных, якія ўваходзілі ў вышэйшае кіраўніцтва нацысцкай Германіі. Усе 403 пасяджэнні суда былі адкрытымі. Яго працу шырока асвятляла сусветная прэса, вялася прамая радыётрансьляцыя.Галоўным суддзёй быў прызначаны прадстаўнік Вялікабрытаніі лорд Джэфры Лорэнс. Ад СССР членам трыбунала быў зацверджаны намеснік старшыні Вярхоўнага Суда Савецкага Саюза Ёна Нікітчанка, ад ЗША - былы генеральны пракурор краіны Фрэнсіс Бідл, ад Францыі - прафесар крымінальнага права Анры Даньдз'е дэ Вабр.Кожная з чатырох краін накіравала на працэс сваіх галоўных абвінаваўцаў, іх намеснікаў і памочнікаў, на якіх ускладалася расследаванне спраў галоўных нацысцкіх злачынцаў і іх абвінавачванне. Працэс быў пабудаваны на спалучэнні працэсуальных парадкаў усіх прадстаўленых у трыбунале дзяржаў. Рашэнні прымаліся большасцю галасоў.Свет узрушылі агучаныя падчас працэсу факты пра ізуверскія вопыты над людзьмі, аб масавым выкарыстанні спецпрэпаратаў забойства, аб так званых душагубках-газенвагенах, пра крэмацыйныя печы, якія працавалі днём і ноччу. Савецкая пракуратура перадала суддзям узоры апрацаванай чалавечай скуры і мыла, вырабленае з чалавечых целаў. З цяжкасцю усведамляючы тое, што адбывалася, суддзі пачалі падазраваць савецкіх юрыстаў у перабольшанні: так суддзя Паркер не мог паверыць у тое, што ахоўнікі расстрэльвалі дзяцей у канцлагерах. Пасля прагляду 45-хвіліннай кінахронікі з лагераў Паркер тры дні не ўставаў з ложка. Відэа, прадстаўленае савецкім бокам, развеяла здагадкі пра тое, што гісторыі пра нямецкай акупацыі на Усходзе былі перабольшаныя.З прызнаных вінаватымі ў цяжкіх злачынствах супраць міру і чалавечнасці 12 падсудных былі прысуджаныя да смяротнага пакарання праз павешанне: Герынг, Рыбентроп, Кейцель, Кальценбрунер, Розенберг, Франк, Фрык, Штрэйхер, Заукель, Зейс-Інкварт, Борман, Ёдль. Астатнім трэба было адбыць пажыццёвае зняволенне або працяглыя тэрміны ў турме. Суд таксама прызнаў злачыннымі арганізацыямі СД, гестапа, Нацыянал-сацыялістычную нямецкую партыю (НСДАП) і СС.Смяротныя кары былі прыведзены ў выкананне ў ноч на 16 кастрычніка 1946 года ў будынку нюрнбергскай турмы. Герынг атруціўся ў турме незадоўга да пакарання.Нюрнбергскі трыбунал стварыў прэцэдэнт падсуднасці вышэйшых дзяржаўных чыноўнікаў міжнароднага суду. З Нюрнбергскага працэсу пачалася гісторыя міжнароднага крымінальнага права.
Суд гісторыі на Нюрнбергскім працэсе пачаўся 20 лістапада 1945 года і доўжыўся амаль год, стварыўшы прэцэдэнт падсуднасці вышэйшых дзяржаўных чыноўнікаў міжнароднага суду.
Міжнародны ваенны трыбунал у нямецкім Нюрнбергу быў заснаваны па ініцыятыве СССР, ЗША, Вялікабрытаніі і Францыі для таго, каб расследаваць злачынствы кіраўніцтва нацысцкай Германіі. Да ініцыятывы далучыліся 19 іншых краін - членаў антыгітлераўскай кааліцыі.
Нюрнбергскі працэс, які нярэдка называюць "Судом гісторыі", пачаўся 20 лістапада 1945 года і доўжыўся амаль год, да 1 кастрычніка 1946 года. Перад трыбуналам паўсталі 24 абвінавачаных, якія ўваходзілі ў вышэйшае кіраўніцтва нацысцкай Германіі. Усе 403 пасяджэнні суда былі адкрытымі. Яго працу шырока асвятляла сусветная прэса, вялася прамая радыётрансьляцыя.
Галоўным суддзёй быў прызначаны прадстаўнік Вялікабрытаніі лорд Джэфры Лорэнс. Ад СССР членам трыбунала быў зацверджаны намеснік старшыні Вярхоўнага Суда Савецкага Саюза Ёна Нікітчанка, ад ЗША - былы генеральны пракурор краіны Фрэнсіс Бідл, ад Францыі - прафесар крымінальнага права Анры Даньдз'е дэ Вабр. Кожная з чатырох краін накіравала на працэс сваіх галоўных абвінаваўцаў, іх намеснікаў і памочнікаў, на якіх ускладалася расследаванне спраў галоўных нацысцкіх злачынцаў і іх абвінавачванне. Працэс быў пабудаваны на спалучэнні працэсуальных парадкаў усіх прадстаўленых у трыбунале дзяржаў. Рашэнні прымаліся большасцю галасоў.
Свет узрушылі агучаныя падчас працэсу факты пра ізуверскія вопыты над людзьмі, аб масавым выкарыстанні спецпрэпаратаў забойства, аб так званых душагубках-газенвагенах, пра крэмацыйныя печы, якія працавалі днём і ноччу. Савецкая пракуратура перадала суддзям узоры апрацаванай чалавечай скуры і мыла, вырабленае з чалавечых целаў. З цяжкасцю усведамляючы тое, што адбывалася, суддзі пачалі падазраваць савецкіх юрыстаў у перабольшанні: так суддзя Паркер не мог паверыць у тое, што ахоўнікі расстрэльвалі дзяцей у канцлагерах. Пасля прагляду 45-хвіліннай кінахронікі з лагераў Паркер тры дні не ўставаў з ложка. Відэа, прадстаўленае савецкім бокам, развеяла здагадкі пра тое, што гісторыі пра нямецкай акупацыі на Усходзе былі перабольшаныя.
З прызнаных вінаватымі ў цяжкіх злачынствах супраць міру і чалавечнасці 12 падсудных былі прысуджаныя да смяротнага пакарання праз павешанне: Герынг, Рыбентроп, Кейцель, Кальценбрунер, Розенберг, Франк, Фрык, Штрэйхер, Заукель, Зейс-Інкварт, Борман, Ёдль. Астатнім трэба было адбыць пажыццёвае зняволенне або працяглыя тэрміны ў турме. Суд таксама прызнаў злачыннымі арганізацыямі СД, гестапа, Нацыянал-сацыялістычную нямецкую партыю (НСДАП) і СС.
Смяротныя кары былі прыведзены ў выкананне ў ноч на 16 кастрычніка 1946 года ў будынку нюрнбергскай турмы. Герынг атруціўся ў турме незадоўга да пакарання.
Нюрнбергскі трыбунал стварыў прэцэдэнт падсуднасці вышэйшых дзяржаўных чыноўнікаў міжнароднага суду. З Нюрнбергскага працэсу пачалася гісторыя міжнароднага крымінальнага права.
Сцягі чатырох дзяржаў на будынку, дзе праходзіць пасяджэнне суда. Міжнародны ваенны трыбунал у нямецкім Нюрнбергу быў заснаваны па ініцыятыве СССР, ЗША, Вялікабрытаніі і Францыі.
Ваенны фотакарэспандэнт Яўген Халдзей (злева). Усе 403 пасяджэнни суда былі адкрытымі. Яго працу шырока асвятляла сусветная прэса, вялася прамая радыётрансляцыя.
На лаве падсудных у першым шэрагу злева направа: рэйхсмаршал, галоўнакамандуючы ваенна-паветранымі сіламі Германіі Герман Герынг, намеснік Гітлера па кіраўніцтве нацысцкай партыяй Рудольф Гес, міністр замежных спраў нацысцкай Германіі Іаахім фон Рыбентроп, начальнік штаба Вярхоўнага галоўнакамандавання ўзброенымі сіламі Гермнии Вільгельм Кейцель. У другім шэрагу злева направа: адмірал флота Трэцяга Рэйху Карл Дзениц, галоўнакамандуючы ВМФ Эрых Рэдэр, кіраўнік Гітлерюгенд, гаўляйтэр Вены Бальдур фон Шырах, кіраўнік прымусовымі дэпартацыямі ў рэйх працоўнай сілы з акупаваных тэрыторый Фрыц Заукель.
У ходзе працэсу адбылося 403 адкрытых судовых пасяджэння, было дапытана 116 сведак, разгледжана звыш 300 тысяч пісьмовых паказанняў і каля 3 тысяч дакументаў, уключаючы фота- і кінаабвінавачванні (у асноўным афіцыйныя дакументы германскіх міністэрстваў і ведамстваў, Вярхоўнага камандавання вермахта, Генштаба, ваенных канцэрнаў і банкаў, матэрыялы з асабістых архіваў).
Абвінавачаныя на Нюрнбергскім працэсе па ваенных злачынствах. Злева направа: Герман Герынг, адмірал Карл Дзеніц, адмірал Эрык Рэдэр, Рудольф Гес, Бальдур фон Шырах і Іаахім фон Рыбентроп.
Члены Міжнароднага ваеннага трыбунала ад СССР падпалкоўнік Аляксандр Валчкоў (злева) і генерал-маёр юстыцыі Ёна Нікітчанка ў зале пасяджэння падчас Нюрнбергскага працэсу.
Свет узрушылі агучаныя падчас працэсу факты пра ізуверскіх вопытаў над людзьмі, аб масавым выкарыстанні спецпрэпаратаў забойства, аб так званых душагубках-газенвагенах, аб крэмацыйных печках, якія працавалі без перапунку днямі і начамі. З цяжкасцю ўсведамляючы тое, што адбывалася, суддзі пачалі падазраваць савецкіх юрыстаў у перабольшанні: так суддзя Паркер не мог паверыць у тое, што ахоўнікі расстрэльвалі дзяцей у канцлагерах. Пасля прагляду 45-хвіліннай кінахронікі з лагераў Паркер тры дні не ўставаў з ложка.
Рудольф Гес не мог стрымаць смех на адным з этапаў судовага працэсу ў Палацы правасуддзя ў Нюрнбергу 30 лістапада 1945 года. На яго глядзіць Герман Герынг.
Падсудны Рудольф Гес, намеснік Гітлера па кіраўніцтве нацысцкай партыяй, зачытвае трыбуналу сваю заяву аб тым, што ён больш не будзе сімуляваць непрытомнасць, як ён рабіў гэта раней. Гес быў прысуджаны да пажыццёвага зняволення. Пазней правыя сілы Германіі неаднаразова патрабавалі памілаваць яго, але дзяржавы-пераможцы адмовіліся змякчыць прысуд. 17 жніўня 1987 года Гес быў знойдзены павешаным на тэрыторыі турмы.
Турма Нюрнберга. Клеткі, занятыя Герынгам і Гесам, знаходзіліся ў крайнім правым куце. За кожным падсудным назіраў асобны ахоўнік, які ўвесь час знаходзіўся каля дзвярэй.
Смяротныя кары былі прыведзены ў выкананне ў ноч на 16 кастрычніка 1946 года ў будынку нюрнбергскай турмы. Герынг атруціўся ў турме незадоўга да пакарання. Прысуд у выкананне прыводзіў амерыканскі сяржант Джон Вуд.
