У дакладзе SIPRI Расія мае чацвёрты па памеры абаронны бюджэт і ўпэўнена займае другое месца ў свеце па версіі рэйтынга ваеннай магутнасці Global Firepower. Гэты парадаксальны "перакос" сведчыць аб высокай якасці дзяржаўнага кіравання, правільнай стратэгіі ваеннага будаўніцтва і эфектыўнасці расійскага абаронна-прамысловага комплексу (АПК).
Па дадзеных Стакгольмскага міжнароднага інстытута даследавання праблем міра (SIPRI), Расійская Федэрацыя ў 2020 годзе выдаткавала на ваенныя расходы $61,7 млрд, і заняла чацвёртае месца ў свеце. У выпадку захавання планетарнай тэндэнцыі да росту ваенных выдаткаў - на 2,6%, Расія ў 2020 годзе выдаткавала на 6,6% менш зацверджанага абароннага бюджэту. Раней, у 2019-м, ваенныя выдаткі РФ склалі $65,1 млрд, прыкметна зніжэнне выдаткаў у мінулым годзе – на $3,4 млрд. Нястрымная мілітарызацыя мэтай Масквы не з'яўляецца: абараназдольнасць павінна быць разумнай і дастатковай.
У пяцёрку краін з найбуйнейшымі ваеннымі выдаткамі ўвайшлі ЗША, Кітай, Індыя, Расія і Вялікабрытанія, на якіх прыпадае 62% сусветных выдаткаў - усяго $1,98 трлн.
Пры адносна сціплым вайсковым бюджэце Расія ў сусветным рэйтынгу ваеннай моцы Global Firepower традыцыйна займае другое месца пасля ЗША, Кітай - на трэцяй пазіцыі, Індыя - на чацвёртай, а Вялікабрытанія ў першую пяцёрку не ўваходзіць (8-е месца).
Расійскі парадокс вялікіх поспехаў пры меншых выдатках тлумачыцца правільнай стратэгіяй ваеннага будаўніцтва, эфектыўнасцю дзяржаўнага кіравання і нацыянальнага АПК, распрацоўкамі высокатэхналагічных узбраенняў. Цікава, што Global Firepower ставіць ваенны бюджэт РФ толькі на 11-ю прыступку, гэта тлумачыцца рознымі методыкамі разлікаў.
Неабходна мець на ўвазе, што ваенныя выдаткі краіны ўключаюць усе расходы ўрада на ўзброеныя сілы, у тым ліку зарплату (грашовае забеспячэнне), закупкі ўзбраення і ваеннай тэхнікі, ваеннае будаўніцтва, навукова-даследчыя і доследна-канструктарскія работы, кіраванне і тылавое забеспячэнне. Расходы на ўзбраення складаюць меншую частку ад агульнага аб'ёму ваенных выдаткаў.
Зразумела, не ўсе ваенныя выдаткі "празрыстыя", аб'ектыўнасць рэйтынгу SIPRI адносная, а сумы з шасцю-дзевяццю нулямі напрамую з боегатоўнасцю войскаў не карэлююцца. Так, ваенныя выдаткі краін НАТА у 2020 годзе склалі звыш аднаго трыльёна долараў - у 25 разоў больш, чым у Расіі. Пры гэтым заходняя кааліцыя з ганьбай пакідае Афганістан, не дабіўшыся перамогі над талібамі за 20 гадоў баявых аперацый.
Постсавецкая прастора
За выключэннем Расіі, ваенныя выдаткі краін СНД выглядаюць досыць сціпла і ў табліцы размяшчаюцца на значным выдаленні ад лідэраў.
Расійская стратэгія ваеннага будаўніцтва - найлепшы вынік за меншыя грошы - паспяхова праецыруецца на постсавецкай прасторы. Масква дапамагае саюзнікам узбраеннямі - па ўнутрырасійскіх цэнах, а некаторыя ўзоры пастаўляе бязвыплатна. Нагадаю, у раней апублікаваным дакладзе SIPRI пра экспарт зброі ў 2016-2020 гадах Расіі адведзена другое месца ў свеце пасля ЗША. Гэта свайго роду трансфармацыя ваенных выдаткаў у даходы і калектыўную сістэму бяспекі СНД (АДКБ).
Да прыкладу, Казахстан з 2015 года на льготных умовах закупіў у Расіі 12 знішчальнікаў-бамбардзіроўшчыкаў Су-30СМ - першым з краін СНД, а таксама ваенна-транспартныя і ўдарныя верталёты Мі-171Ш і Мі-35, мадэрнізаваны Іл-76МД-90А. Раней рэспубліка атрымала франтавыя бамбардзіроўшчыкі Су-24, знішчальнікі МіГ-31 і МіГ-29, зенітныя ракетныя комплексы (ЗРК) С-300 - бязвыплатна.
Беларусь атрымлівае ад Расіі шырокі спектр узбраенняў. Раней Мінабароны рэспублікі заявіла аб падрыхтоўцы кантракта на закупку зенітных ракетных сістэм (ЗРС) С-400. Для ВПС і войскаў СПА закуплены чатыры зенітныя ракетныя дывізіёны ЗРК С-300ПС. Раней Беларусь атрымала восем камплектаў С-300 ПМУ-1, чатыры ЗРК "Тор-М2" (батарэя) і партыю ракет да іх (па кантракце 2017 года). Значная частка паставак - ільготныя або бязвыплатныя.
Арменіі бясплатна перадалі два дывізіёны ЗРК С-300 (у рамках фарміравання Аб'яднанай сістэмы СПА СНД), яна стала першым у свеце імпарцёрам чатырох расійскіх ракетных комплексаў "Искандер-Э" (і 25 ракет), набыла 12 знішчальнікаў Су-30СМ, дасканалыя зенітныя ракетныя комплексы "Бук-М1-2", "Тор-М2КМ", "Оса-АК", цяжкія агнямётныя сістэмы ТОС-1А "Солнцепек". Масква пастаўляе зброю Ерэвану па ўнутрырасійскіх цэнах, а таксама дапамагае дзяржаўнымі крэдытамі агульным аб'ёмам $300 млн. Зразумела, усякая зброя - толькі інструмент, які патрабуе ўмелых рук. Веды і вопыт - справа нажыўная і менш затратная.
З іншага боку, за шмат гадоў знаходжання ў НАТА ваенныя бюджэты краін Балтыі не дазволілі ім набыць ніводнага баявога самалёта, танка ці карабля (старыя базавыя тральшчыкі і новыя катэры - не ў рахунак). Польшча фактычна страціла апошнюю падводную лодку "Orzel" (савецкай пабудовы), а надводны флот працягвае дэградзіраваць. Румынія "даношвае" старыя савецкія "МиГи". Гэта свайго роду праекцыя натаўскай "стратэгіі" выкідання велізарных грошай "на вецер" без бачнага росту баяздольнасці войск, без гіпергукавых ракет, без ваенных перамог у Афганістане, Іраку, Сірыі і іншых гарачых кропках.
Як бы там ні было, сёння і ў агляднай перспектыве многія краіны свету вымушаны змагацца з унутрыпалітычнай нестабільнасцю - на мяжы грамадзянскай вайны, ці супрацьстаяць міжнароднаму тэрарызму - у фармаце ваенных аперацый. Усё гэта прадвызначае далейшы рост выдаткаў на абарону.
Чытайце таксама:
- Другі этап праверкі тэрытарыяльных войск пачаўся ў Беларусі
- Разведвальныя цэнтры НАТА з'яўляюцца каля меж Саюзнай дзяржавы - Мінабароны
- Наступальныя дзеянні: што адпрацуюць на ваенных вучэннях "Захад - 2021"
- Знішчальнік МіГ-31 перахапіў самалёт-разведчык ЗША над Ціхім акіянам
- Навошта самалётам-разведчыкам НАТА спатрэбіліся Камчатка і Данбас
