Кіраўнік МЗС ДНР: у Кіева не з'явілася жадання выконваць мінскія пагадненні
09:10 24.08.2021 (абноўлена: 20:10 22.02.2022)
© Sputnik
/ Падпісацца
Абстрэлы ў Данбасе працягваюцца ў адсутнасць якіх-небудзь зрухаў ва ўрэгуляванні канфлікту - што перашкаджае палітычнаму ўрэгуляванню канфлікту?
Паўпрад самаабвешчанай Данецкай народнай рэспублікі ў кантактнай групе, кіраўнік МЗС ДНР Наталля Ніканорава распавяла ў інтэрв'ю РІА Навіны, чаму не ўдаецца дамовіцца аб запуску механізму рэагавання на парушэнні перамір'я, што перашкаджае палітычнаму ўрэгуляванню і як адаб’ецца сустрэча прэзідэнтаў ЗША і Украіны на сітуацыі ў Данбасе.
- Маючае адбыцца 26 жніўня пасяджэнне кантактнай групы адбудзецца ўжо ў вочным фармаце або працягнецца ў рэжыме відэаканферэнцыі?
- Рэспублікі са свайго боку не бачаць перашкод для правядзення пасяджэнняў кантактнай і рабочых груп у вочным фармаце. Але вось з украінскага боку мы не атрымалі пацверджання гатоўнасці да аднаўлення вочных сустрэч. Хоць прадстаўнікі Расіі як пасярэднікі на перамовах выходзілі з прапановай аб вяртанні да вочных сустрэч. Гэтую прапанову падтрымалі і мы, і з боку АБСЕ катэгарычных пярэчанняў супраць гэтага не было.
Адзіная перашкода - гэта пазіцыя ўкраінскіх перагаворшчыкаў, ад якіх да гэтага часу ніякіх выразных адказаў і водгукаў атрымана не было. Таму мы мяркуем, што, хутчэй за ўсё, да наступнага пасяджэння, якое павінна адбыцца на наступным тыдні, мы станоўчага адказу ад Кіева не атрымаем. Адпаведна, найбольш верагодна, што фармат застанецца ранейшым - наступны раўнд перамоваў будзе праходзіць па відэасувязі.
- У Кіеве прапаноўвалі перанесці перамовы па Данбасу з Мінска, у якасці новых перагаворных пляцовак называліся Аўстрыя і Швейцарыя. Ці гатовая ДНР пайсці на змену краіны для перамоваў?
- Прапановы, якія гучаць у СМІ ад украінскага боку, - гэта шум дзеля шуму. Не ў месцы правядзення пасяджэння справу, а ў дамоваздольнасці і імкненні дамаўляцца. З украінскага боку такога імкнення і палітычнай волі да гэтага няма. Дзе б мы ні праводзілі гэтыя паседжанні, якімі б ні былі тэхнічныя асаблівасці перамоў - усё гэта мала ўплывае на з'яўленне такой волі ў Кіеве.
Мы ўжо паўтара года праводзім пасяджэнні Кантактнай і рабочых групы ў рэжыме анлайн. Нагадаю, што за гэты час былі ўзгодненыя меры па ўзмацненні рэжыму спынення агню. Гэта значыць, ужо былі прэцэдэнты ўзгаднення дамоўленасцей і ў такім дыстанцыйным рэжыме, бо самае галоўнае для дасягнення сумесных рашэнняў - гэта наяўнасць з абодвух бакоў канфлікту гатоўнасці да такога ўзгаднення.
Але на дадзены момант мы не бачым ніякага жадання ў Кіева да руху наперад. Ёсць толькі адно жаданне - выдаць у СМІ нейкую гучную заяву, каб яна абмяркоўвалася, каб стваралася ілюзія прадуктыўнай працы з украінскага боку. Гэта робіцца выключна з меркаванняў асабістага рэйтынгу, піяру на пустым месцы.
І потым, з-за таго, што ніякага імкнення да выканання сваіх абавязацельстваў па Мінскім пагадненням няма, Кіеву выгадна адмаўляцца ад вочных сустрэч яшчэ і таму, што ў такім фармаце значна складаней ігнараваць нашы пытанні, нашы заклікі да канструктыву. І, вядома, ва ўмовах асабістай прысутнасці на перамовах у ўкраінскіх перамоўшчыкаў не атрымаецца адключыць экран або імітаваць дрэнную сувязь, калі ім трэба пазбегнуць адказу на нейкае пытанне або прэтэнзію. А вось у працэсе відэаканферэнцый такія выпадкі бывалі неаднаразова.
- Калі Кіеў пагодзіцца сустракацца вочна, але не ў Мінску, ці гатовыя разглядаць іншыя перамоўныя пляцоўкі?
- Пакуль такіх прапаноў не было. Гэта з той серыі, калі ўкраінскі бок заяўляе пра гатоўнасць нешта распачаць, але ўсе гэтыя прапановы агучваюцца выключна ў СМІ. Калі ж мы ўдакладняем ў рамках Мінскай пляцоўкі падрабязнасці гэтых выказванняў, украінскія прадстаўнікі, як правіла, адмоўчваюцца.
Мы гатовы абмяркоўваць усе прапановы, калі яны накіраваны на аднаўленне стабільнага свету ў Данбасе і на вызначэнне параметраў далейшага суіснавання з Украінай. Але з украінскага боку ніякіх канкрэтных і прадметных прапановаў няма, ці ж яны гучаць толькі ў СМІ і звычайна адрозніваюцца крайняй абсурднасцю і адарванасцю ад рэальнасці.
- Ці чакаеце зрухаў у перагаворным працэсе праз месяц перапынку ў пасяджэннях кантактнай групы і рабочых падгруп?
- З першага жніўня на пасаду ўступіў новы спецыяльны прадстаўнік старшыні АБСЕ на Украіне і ў кантактнай групе Міка Кінунен. Паглядзім, як ён паўплывае ў якасці мадэратара на сам перамоўны працэс.
Але зноў адзначу: для прасоўвання наперад на перагаворным трэку патрэбна, перш за ўсё, воля да гэтага руху ад абодвух бакоў канфлікту - Кіева і Данбаса. Мяркуючы па паводзінах ўкраінскіх улад, па законапраектах, якія ўхваляюцца кабінетам міністраў і прымаюцца дэпутатамі - аб пераходным перыядзе, аб карэнных народах і іншыя - кажуць пра тое, што жаданні выконваць мінскія пагаднення ў Кіеве не з'явілася. Таму сумняваемся, што будзе нейкі значны прагрэс пасля перапынку.
- Больш за 10 месяцаў ідзе абмеркаванне дапаўнення да мер па перамір'і ў Данбасе ў частцы запуску каардынацыйнага механізму рэагавання на абстрэлы. Што перашкаджае яго прыняць? У чым прынцыповыя разыходжанні?
- Прынцыповае адрозненне ў падыходах бакоў да гэтага пытання адно: Украіна не хоча мець прамыя кантакты з прадстаўніцтвамі рэспублік у Сумесным цэнтры па кантролі і каардынацыі рэжыму спынення агню. Але, на жаль, гэта пазіцыя, аб якую разбіваюцца любыя нашы спробы наладзіць дзейсную працу каардынацыйнай механізму.
Гэта яскравая дэманстрацыя таго, што па палітычных матывах ўкраінскі бок гатовы працягваць дзеянні, якія вядуць да вялікай пагрозы жыццю і здароўю мірных жыхароў.
Хоць на практыцы адзначу, што ў нас ёсць кантакты з украінскім прадстаўніцтвам у СЦКК, мы можам абменьвацца паведамленнямі аб тым, што, дапусцім, вядзецца абстрэл. Іншае пытанне, што з нашага боку заўсёды ёсць рэакцыя на гэтыя паведамленні, мы правяраем паступаючыя звесткі. А з украінскага боку такой рэакцыі няма, адказ заўсёды адзін: "Абстрэл не пацвярджаем, прытрымліваемся мер па ўзмацненні рэжыму спынення агню".
Але толькі тады лагічнае пытаньне да ўкраінскага боку, хто ж абстрэльвае нашу тэрыторыю? Зноў распавядзеце нам пра якія выбухнулі кандыцыянеры? І вось гэтыя пытанні Кіеў заўсёды спрабуе ігнараваць, тым самым яшчэ больш пагаршаючы эскалацыю.
- Чаму Кіеў блакуе працу палітычнай падгрупы?
- На дадзены момант украінскі бок адмаўляецца працаваць у палітычнай групе нібыта па прычыне ўдзелу з нашага боку ад асобы грамадскасці Маі Піраговай. Як высветлілася, на Украіне яна была завочна асуджаная, хоць і выдуманыя прычына асуджэння, і сам спосаб вынясення рашэння завочна не маюць нічога агульнага з правам і законнасцю.
Мы прапанавалі для разблакавання працы тры варыянты: вярнуцца да таго фармату правядзення сустрэч, які дзейнічаў некалькі гадоў да гэтага інцыдэнту, то бок выключыць грамадскіх прадстаўнікоў і даць магчымасць удзелу толькі афіцыйным прадстаўнікам Данбаса і Кіева, а таксама пасярэднікам у асобе АБСЕ і Расіі. Другі варыянт - даць магчымасць удзелу ў пасяджэннях як афіцыйным прадстаўнікам, так і прадстаўнікам грамадскасці ад двух бакоў канфлікту. І трэці варыянт - выключыць са складу ўдзельнікаў па адным “общественнику” з кожнага боку. Кожны з трох варыянтаў адпавядае адным з найважнейшых прынцыпаў перамоўнага працэсу - прынцыпам парытэтнасці і люстранасці. Але ўкраінскія перагаворшчыкі ўсе гэтыя тры варыянты папросту праігнаравалі.
Блакаванне дзейнасці палітычнай групы звязана зусім не з персаналіямі. Першыя два месяцы ўдзелу ў перамовах Маі Юр'еўны ўкраінскі бок ніяк не пярэчыў супраць яе прысутнасці на пасяджэннях. Проста потым мы падышлі да таго моманту, калі ў Украіны не засталося аргументаў, не засталося апраўданняў таго, чаму яны не абмяркоўваюць нашу "дарожную карту" па рэалізацыі Комплексу мер. Вось яны і вырашылі вынайсці нейкую падставу, каб увогуле заблакаваць перамоўны працэс.
Нагадаю, што мы накіравалі свой варыянт "дарожнай карты" яшчэ ў кастрычніку 2020 года. У адказ на гэты дакумент Украіна праз паўтара месяца падала свой. Мы іх праект дэталёва прааналізавалі, паказалі, дзе канкрэтна гэты праект не адпавядае мінскім пагадненням, дзе мы гатовыя абмеркаваць нейкія пункты і гэтак далей. Але вось з іх боку рэакцыі на наш праект няма.
На самай справе Кіеў блакуе працу палітычнай групы таму, што зусім не мае намеру з намі мірна дамаўляцца. Пра гэта як раз сведчаць і законапраект аб пераходным перыядзе, і той варыянт "дарожнай карты, які нам накіраваў украінскі бок і які на 78% супярэчыць Комплексу мер.
Кіеў не хоча нават гаварыць з намі аб асаблівым статусе Данбаса. Украінскія ўлады відавочна імкнуцца больш да сілавога вырашэння канфлікту, а не да дыпламатычнага, таму і блакуюць любымі спосабамі і пад любой падставай нават мінімальны дыялог аб выкананні палітычнай частцы мінскіх пагадненняў.
- Колькі спатрэбіцца часу для палітычнага ўрэгулявання ў Данбасе пры ўмове, што з канца жніўня адновіцца паўнавартасная праца палітычнай падгрупы?
- Пры наяўнасці палітычнай волі Кіева ўрэгуляванне заняло б мінімальны час. Але справа ў тым, што такі волі да палітычнага ўрэгулявання ў прынцыпе не было і няма.
На палітычным трэку мы не тое што не наблізіліся хоць на крок да ўрэгулявання, мы нават аддаліліся ад яго. У 2015 годзе, калі падпісваўся Комплекс мер, існавалі пэўныя ўмовы, на фоне якіх былі вызначаныя накірункі ўрэгулявання канфлікту. Да прыкладу, на той момант ўкраінскія ўлады яшчэ не прынялі тых дыскрымінацыйных законаў супраць жыхароў Данбаса, якія з'явіліся ў плыні гэтых 7 гадоў і якія рэалізацыі Комплексу мер ніяк не спрыяюць, а наадварот, яшчэ больш пагаршаюць сітуацыю.
Зараз, каб рушыць наперад у палітычным урэгуляванні, трэба спачатку дамовіцца, каб Украіна адмяніла ўсе гэтыя заканадаўчыя акты ці хаця б вызначыцца, якім чынам гэтыя дакументы будуць адмяняцца ў працэсе таго, як будуць паступова прымацца ўзгодненыя, адпаведныя Мінскім пагадненням законы.
Гэта значыць, сітуацыя ў палітычным аспекце перамоўнага трэка за час канфлікту толькі пагоршылася. Калі ў частцы пытанняў бяспекі былі хоць нейкія вынікі, да прыкладу, былі ўзгоднены і падпісаны меры па ўзмацненні рэжыму спынення агню, працуе гуманітарная, эканамічная групы, то ў палітычнай частцы не зроблена абсалютна нічога, і нават можна сказаць, што сітуацыя сышла ў мінус.
- У ліпені Данецк і Луганск прапанавалі правесці сустрэчу краін-удзельніц "нармандскай чацвёркі" з удзелам ЗША, ДНР і ЛНР. Ці была рэакцыя на дадзеную ініцыятыву? Ці магчыма наогул такая сустрэча і што яна можа даць?
- Афіцыйнага адказу мы не атрымалі, але ўскосна, на наш погляд, Злучаныя Штаты ўсё ж адрэагавалі, прычым даволі цікава. Джордж Кент, які на той момант узначальваў місію ЗША на Украіне, заявіў, што ўдзелу Штатаў ні ў нармандскага, ні ў мінскім фарматах не будзе. ЗША па сутнасці разбілі тыя ружовыя акуляры, якія столькі гадоў насілі ўкраінскія чыноўнікі, з усіх сіл якія намагаюцца прыцягнуць амерыканскую дзяржаву да перамоваў.
Важна адзначыць, што мы не прапаноўвалі далучэнне ЗША да перамоваў па Данбасу. Сэнс нашай прапановы складаўся ў правядзенні агульнага разавага пасяджэння пры ўдзеле бакоў канфлікту, пасрэднікаў, гарантаў і ЗША. Такое паседжанне магло б быць карысным з пункту гледжання абмену інфармацыяй, прычым дакладнай і аб'ектыўнай, пра тое, як ідуць справы ў мінскім працэсе. Але, мабыць, ЗША мала цікавіць праўда пра падзеі ў Данбасе і на перамовах.
- У канцы жніўня плануецца сустрэча прэзідэнтаў ЗША і Украіны. Ці чакаеце па яе выніках змяненняў у сітуацыі ў Данбасе і перагаворным працэсе? Ці можа быць на сустрэчы дадзена адмашка Кіеву для актывізацыі баявых дзеянняў?
- Мы не чакаем кардынальных змен пасля гэтай сустрэчы. Магчыма, Зяленскі спадзяецца атрымаць нейкую адмашку, нейкі сігнал да радыкальных дзеянняў, але наўрад ці ён яе атрымае. На дадзены момант у ЗША ледзь дастаткова цікавасці і часу для таго, каб выслухоўваць Зяленскага і дапамагаць яму ў урэгуляванні яго праблем. Тым больш не трэба ўкраінскаму прэзідэнту разлічваць на карт-бланш да якой-небудзь змены або "мадэрнізацыі" мінскіх пагадненняў, паколькі пасля сустрэчы прэзідэнтаў Расіі і ЗША з боку іх абодвух выразна прагучала падтрымка мінскіх дамоўленасцей. Мы сумняваемся, што пазіцыя Байдэна істотна зменіцца пасля сустрэчы з Зяленскім. Украінскія ўлады, вядома, ускладаюць вялікія надзеі на гэтую сустрэчу. Але іх, хутчэй за ўсё, чакае расчараванне.
- Як, на Вашу думку, будзе разгортвацца сітуацыя на лініі судакранання ў бліжэйшы час? Ці ёсць пагроза аднаўлення актыўных баявых дзеянняў, надыходу ўкраінскіх сілавікоў, дыверсій? Ці чакаеце правакацый у сувязі з выбарамі ў ДД РФ?
- За больш чым сем гадоў канфлікту мы ўжо ў поўнай меры ўсвядомілі, што ад Кіева можна чакаць чаго заўгодна. Таму мы гатовы і да правакацый, і да абвастрэння, мы гатовыя да ўсіх дзеянняў, неабходных для абароны нашых грамадзян. Больш за тое, нядаўна СБУ аб'явіла антытэрарыстычныя вучэнні, магчыма, і пад гэтым прыкрыццём нейкія правакацыі будуць. Зараз украінскі бок даволі часта прадпрымае спробы дыверсійнай дзейнасці: пад розным прыкрыццём ўкраінскія ўзброеныя фарміраванні імкнуцца накіраваць тэрарыстычныя групы, якія спрабуюць нашкодзіць і нашым абаронцам, і мірным жыхарам, і інфраструктуры.
Але ўкраінскаму кіраўніцтву не варта разлічваць, што іх правакацыі змогуць чымсьці на нас паўплываць: хутчэй, усе гэтыя дзіўныя спробы паказаць сілу б'юць рыкашэтам па самім украінскім уладам і іх патрапанай рэпутацыі.
- Верагоднасць абвастрэння залежыць ад сустрэчы Байдэна і Зяленскага?
- Думаю, гэта больш залежыць ад унутранай сітуацыі на Украіне. Радыкальны элемент украінскага насельніцтва па-ранейшаму моцны, і ўплыў яго на прэзідэнта таксама маецца.
- Якая работа вядзецца па прызнанні рэспублікі іншымі краінамі?
- Мы ўзаемадзейнічаем на розных узроўнях з многімі дзяржавамі. На афіцыйным узроўні - гэта Мінская перамоўная пляцоўка. Нядаўна мы выступалі па формуле Аррыя ў Радзе Бяспекі ААН. Кожнае такое выступленне на такім высокім узроўні набліжае нас у тым ліку і да афіцыйнага прызнання як паўнавартаснага суб'екта міжнародных адносін. Бо за ўвесь час Мінскага працэсу Данецкая і Луганская Народныя Рэспублікі паказалі, што мы адказна ставімся да выканання сваіх міжнародных абавязацельстваў, што мы надзейныя партнёры па перамовах.
Таксама не варта недаацэньваць узровень публічнай дыпламатыі, які развіваецца больш актыўна, ахоплівае больш напрамкаў, дзяржаў. Гэта і інфармацыйны складнік, і культурная, і эканамічная. У прыватнасці, мы некалькі разоў прымалі ўдзел у выставах у Сірыі, былі працоўныя візіты. Будзем спадзявацца, што гэты кірунак ўзаемаадносін выйдзе на новы віток развіцця ў бліжэйшы час. Крокаў з нашага боку робіцца нямала. І, вядома, мы будзем усё больш актыўна працаваць у гэтым кірунку.
