На ўзнагароджанне ў Крэмль апраналі ўсім палком: гісторыя героя Васіля Мічурына
10:59 19.12.2021 (абноўлена: 19:56 05.05.2023)
© Sputnik / Артем Бордовский
Падпісацца
Найстарэйшы Герой Савецкага Саюза Васіль Мічурын памёр у мінулую пятніцу ў Мінску ва ўзросце 105 гадоў, сёння адбылося яго пахаванне. Sputnik успамінае яго апавяданні аб подзвігу ў Фінскую кампанію і каханні ў Вялікую Айчынную.
Зорку Героя Васіль Сяргеевіч атрымаў у 23 – за мужнасць і подзвіг, учынены ў Фінскую кампанію, а потым былі Вялікая Айчынная, бітвы, раненні і іншыя ўзнагароды, баявыя ордэны Чырвонай Зоркі і Айчыннай вайны.
Кулямёты на лыжы – і 30 кіламетраў пешшу да фронту
Страх быў і ў Фінскую, і ў Вялікую Айчынную, прызнаваўся ветэран. І крыві было шмат у абедзве кампаніі. Але ў Фінскую яшчэ было вельмі холадна і шмат снегу, правальваліся па пахвіну.
Ён не планаваў рабіць ваенную кар'еру, працаваў агратэхнікам. Але ў 1939-м проста з водпуску яго забралі ў войска. Гаворыць, у кулямётчыкі папрасіўся сам, асвоіў "Максім".
“5 снежня ў нас была прысяга ў Горкім. А 12 снежня – у вагон, і паехаў. Куды едзем, не ведаем. Ніхто нам не кажа. Толькі ў Ленінградзе сказалі, што едзем на фронт: кулямёты на лыжы – і пешшу 30 кіламетраў да фронту", – расказваў Васіль Сяргеевіч.
Снег, холад, складаны ландшафт і магутныя абарончыя ўмацаванні – доты, супрацьтанкавыя надолбы і іншыя непрыступныя хітрасці лініі Манергейма, усё гэта істотна ўскладняла тады прасоўванне наперад савецкіх войск.
Савецка-фінская вайна 1939-1940, кулямётчыкі на агнявой пазіцыі
© Sputnik / РИА Новости
/ Але менавіта ў Фінскую кампанію 23-гадовы Мічурын стаў героем. Застаўся па сутнасці адзін з трыма кулямётамі супраць надыходзячых фінаў і здолеў утрымаць рубеж.
Подзвіг
Там жа як было: ці яны цябе забяруць, ці я іх не пушчу, тлумачыў Мічурын. Іх узвод (3 разлікі, 15 чалавек) павінен быў вылучыцца на перадавую і стрымліваць наступленне праціўніка. Па дарозе ранілі камандзіра, і Мічурын апынуўся за старэйшага.
"Размясціліся. Справа Хмяльніцкі, я ў цэнтры, злева – Акунёў. Чую, гадзіны ў дзве ночы Хмяльніцкі адкрывае агонь з кулямёта, пастраляў і змоўк. Гляджу: па траншэі бяжыць яго другі нумар: Мічурын, дапамажы, кулямёт заела. Я туды, сапраўды – перакос патрона... Я кажу: "Давай новую стужку". Паставіў яе, пляснуў вечкам, побач ірванула міна – і паўгалавы ў Хмяльніцкага няма. Я страляць, і тут жа ў 30 метрах фінаў паклаў – будзь здароў колькі. Яны адышлі ад гэтай кропкі і пайшлі на левы фланг, дзе Акунёў. Акунёў адкрыў агонь і змоўк. Думаю: што такое? Бягу туды, а Акунёў загінуў, я адразу ж тут адкрыў агонь. І вось так на працягу 2-3 гадзін пастраляю тут, перайду да іншага кулямёта", – дзяліўся ўспамінамі Васіль Сяргеевіч.
Такім чынам ён здолеў адбіць каля шасці атак. Калі падаспела падмога, у жывых былі толькі двое: Мічурын і яшчэ адзін баец – сур'ёзна паранены Аляксандр Каралёў.
Чырвонаармейцы атакуюць агнявую кропку праціўніка ў Фінскую
© Sputnik / РИА Новости
/ Задачу яны выканалі: прарваць абарону і замкнуць вакол савецкага батальёна кольца фінскія войскі тады не змаглі.
Крэмль і абгарэлы шынель
Вайна з Фінляндыяй скончылася 13 сакавіка 1940 года, а 7 красавіка, калі Мічурын быў у нарадзе, чысціў кулямёты, яго тэрмінова выклікалі да камісара батальёна.
"Раптам бяжыць салдат і крычыць ва ўсю Іванаўскую: "Мічурын, да камісара на палітінфармацыю!". Я падымаюся. А тут уся рота ўскоквае, мяне пад рукі і "Ура!". Я ачмурэў: у чым справа, што такое. Крычу: "Вы мяне выпусціце". А камісар кажа: "Нічога-нічога, Васіль Сяргеевіч. Віншую цябе з высокай узнагародай. Вы – герой Савецкага Саюза. Указ апублікаваны сёння ў газеце". Я не паверыў – я ж не лётчык, не танкіст, а радавы салдат-кулямётчык, гэтага не можа быць", – успамінаў Мічурын.
На ўручэнне Зоркі Героя яго збіралі ўсім палком. Знайшлі новыя "добрыя цёмна-сінія брыджы, суконную гімнасцёрку і хромавыя боты".
Васіль Мічурын у 24 гады
© Photo : Министерство обороны Республики Беларусь
"Вядома, усім палком апраналі, а што вы думаеце. З Фінскай вайны палова шыняля абгарэлым была ў мяне", – адзначаў Васіль Сяргеевіч.
Крэмль яго вельмі ўразіў. "І жывы Калінін!". Мічурын жа да гэтай паездкі старшыню прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР бачыў толькі на фатаграфіях у газетах.
"Калі бачыш яго, яго поціск рукі – гэта ўжо іншае пачуццё. А страшна, ведаеце, было, калі слова прадставілі. Я трэці атрымліваў узнагароду, і мне адразу даюць слова, а я што – салдацік быў, 23 гады", – успамінаў ветэран.
З хваляваннем ён тады, вядома, справіўся, як спраўляўся са значна больш складанымі пачуццямі на вайне.
"Страх заўсёды быў – і ў Фінскую, і ў Вялікую Айчынную. Нельга казаць, што бясстрашна было. Было страшна. Але трэба было перамагчы страх і выконваць задачу", – прызнаваўся Васіль Сяргеевіч.
З карабінамі супраць нямецкіх дэсантнікаў
Вялікая Айчынная застала Мічурына ў Мінску, ён быў да таго часу курсантам Ваенна-палітычнага вучылішча.
"23 чэрвеня наша рота курсантаў была накіравана ва Уручча на палігон адбіваць дэсант немцаў. Добра, што яны не высадзіліся, а то пабілі б нас. Ну што мы з вучэбнымі карабінамі супраць дэсанта, ні кулямётаў, ні аўтаматаў, нічога не было", – успамінаў ветэран.
Былыя курсанты дапамагалі выбрацца з разгромленага Мінска спалоханым мясцовым жыхарам, ваявалі пад Смаленскам і Ярцава. Пад Ярцава Мічурына сур'ёзна паранілі. Падлячыўшыся, ён вярнуўся на фронт.
© Sputnik / Артем Бордовский
"Выклікаюць мяне ў Маскву, у палітупраўленне ЦК, кажуць: "Васіль Сяргеевіч, мы вас хочам паслаць на Урал, ва Уральскую акругу". Я кажу: "Вы што, звар'яцелі. Нікуды я не паеду. Я малады, вопыт службы маю, пакіньце мяне, калі ласка, у любым падраздзяленні, любой частцы, але толькі на фронт". Дык я трапіў на 1-ы Беларускі", – расказваў Мічурын.
У складзе 128-га стралковага корпуса 28 арміі ён вызваляў Баранавічы, Брэст, браў Кёнігсберг і Берлін, а потым яшчэ да 13 траўня 1945-га цясніў немцаў у чэшскіх лясах.
"Гэтая групоўка – паўднёва-заходняя – яна не падпарадкавалася Акту аб капітуляцыі. Гэта было каля 100 тысяч салдат і афіцэраў. Так што 9 траўня перамогу мы не святкавалі. Вось калі ўжо скончылі баі, тады ўжо пайшлі банкеты. Чэхі нас добра прынялі", – расказваў ветэран.
І пра каханне
Каханне ў вайну, вядома ж, было. Ён, напрыклад, сваё сустрэў у шпіталі. Маладзенькую жанчыну-фельчара абавязалі даглядаць параненага байца, сачыць за выкананнем прадпісанняў.
"Начальнік шпіталя загадаў ёй сачыць за мной, каб своечасова лекі прымаў і гэтак далей. Яна гэтую справу рабіла. А потым пацалаваліся. І я вылечыўся", – успамінаў ветэран.
Яго Паліна потым знайшла яго ў Маскве, яны распісаліся, і Васіль Сяргеевіч з'ехаў на фронт.
© Sputnik / Артем Бордовский
Яны пражылі разам доўгае пасляваеннае жыццё, выгадавалі дваіх сыноў. У 1989-м яго Паліна сышла, а ён працягваў жыць і ўдзельнічаў у пасяджэннях ветэранскай арганізацый, не адмаўляў у інтэрв'ю журналістам і прыходзіў на сустрэчы са школьнікамі.
"Пра вайну трэба памятаць і трэба гаварыць, хаця б дзеля тых, хто ваяваў. Таму што яны – героі – аддалі жыццё", – перакананы герой Савецкага Саюза.
Таксама на Sputnik:
Памяць і смутак: 80 гадоў таму пачалася Вялікая Айчынная вайна
Вялікая Айчынная вачамі фотакарэспандэнтаў Саўінфармбюро
Гісторыя, насычаная крывёй: партызанская вайна ля мяжы з Польшчай
