Ад сувораўца да генерала: легендарнае Мінскае СВВ адзначае 70-гадовы юбілей
10:59 03.11.2023 (абноўлена: 11:09 03.11.2023)
© Sputnik / Виктор Толочко
Падпісацца
Эксклюзіў
Вучоба ў сувораўскім вучылішчы – гэта свайго роду рэпетыцыя перад вайсковым жыццём. Тут навучэнцы знаходзяцца кругласутачна, а ўсе праблемы абмяркоўваюць з сувораўскім "татам".
Сёлета Мінскае сувораўскае ваеннае вучылішча адзначае свой 70-гадовы юбілей – упершыню яно адчыніла дзверы для сваіх выхаванцаў у 1953 годзе. Трэба адзначыць, што стварэнне сувораўскіх ваенных вучылішч у СССР пачалося яшчэ раней – у 1943-м падчас Вялікай Айчыннай вайны. Такія ўстановы адукацыі давалі магчымасць дапамагчы хлопчыкам-сіротам не апынуцца на абочыне жыцця і стаць сапраўднымі патрыётамі сваёй краіны.
Вопыт дарэвалюцыйных кадэцкіх вучылішч лёг у аснову падрыхтоўкі сувораўцаў. Для іх навучання з франтоў былі адкліканы афіцэры і генералы, у некаторых за плячамі былі гады навучання ў імператарскіх кадэцкіх карпусах. Да выкладчыцкай працы прыцягваліся найлепшыя спецыялісты.
У сістэме савецкіх сувораўскіх вучылішч Мінскае СВВ заняло належнае месца. Яно 12 разоў прызнавалася лепшым – пра гэта сведчыць пераходны прызавы бюст Суворава, які і сёння захоўваецца ў музеі навучальнай установы.
За 70-гадовую гісторыю ўстанова дала пуцёўку ў жыццё амаль 13 тысячам выпускнікоў, з якіх больш за 70 сталі генераламі, шэсць атрымалі званне Героя Расіі. Адзін з іх – Раман Катасонаў, які загінуў пры вызваленні школы ў Беслане.
Выпускнікі сталічнага СВВ былі і ў гарачых кропках, 44 з іх загінулі пры выкананні воінскага абавязку.
Напярэдадні юбілейнай даты карэспандэнт Sputnik Кацярына Вераб’ёва пабывала ў Мінскім СВВ і даведалася, якія легендарныя традыцыі захаваліся ва ўстанове і як наладжаны побыт сучасных сувораўцаў.
Былыя духоўная семінарыя і ваенны шпіталь
Мінскае сувораўскае ваеннае вучылішча знаходзіцца на вуліцы Максіма Багдановіча недалёка ад Траецкага прадмесця. Знайсці яго нескладана – будынак, пабудаваны ў 1811 годзе, вылучаецца пышным дэкорам з вытанчанымі рэльефамі. Фасад прадуманы да дробязей: уверсе па цэнтры размясціўся партрэт вялікага рускага палкаводца Суворава ў акружэнні сцягоў і зброі сувораўскай і савецкай эпохі. Таксама тут знаходзіцца чатыры скульптуры: з аднаго боку – воін Савецкай арміі і партызан, з другога – рабочы і працаўніца. Яны нібы гавораць аб тым, што ў тыя гады сувораўцаў выхоўвалі і рыхтавалі да абароны мірнай стваральнай працы сваёй краіны.
Духоўная семінарыя ў Мінску – да вайны будынак будучага СВВ быў двухпавярховым
© Photo : Public Domain
Сам надпіс на будынку вучылішча па задумцы беларускага архітэктара Георгія Заборскага адліты па фасадзе. Цікава, што першапачаткова будынак быў двухпавярховым – пасля вайны ён "падрос" на два паверхі.
На працягу двух стагоддзяў тут размяшчаліся навучальныя ўстановы. Спачатку больш за стагоддзе вучылі свяшчэннікаў пры Мінскай духоўнай семінарыі. Дарэчы, 12 яе выпускнікоў былі прылічаны да ліку святых. Сёння іконы з іх выявай захоўваюцца ў храме ў гонар святога апостала і евангеліста Іаана Багаслова, які адкрылі ў Мінскім СВВ у 2006 годзе.
На змену семінарыстам прыйшлі будучыя вайскоўцы. У Аб’яднанай беларускай ваеннай школе рыхтавалі камандзіраў для кавалерыі, артылерыі і пяхоты. Сярод яе выпускнікоў быў легендарны Дзядзя Вася – Васіль Маргелаў, які заснаваў паветрана-дэсантныя войскі.
Мінскае сувораўскае ваеннае вучылішча
© Photo : из архива Минского СВУ
Праходзіў тут навучанне двойчы герой Савецкага Саюза Іван Якубоўскі. Ён доўгі час займаў пасаду галоўнакамандуючага Аб’яднанымі ўзброенымі сіламі дзяржаў-удзельніц Варшаўскага дагавора, а таксама адыграў важную ролю ў вызваленні Савецкай Украіны ад нацыстаў.
Акрамя падрыхтоўкі свяшчэннікаў і вайскоўцаў у будынку цяперашняга СВВ у гады Першай сусветнай вайны знаходзіўся ваенны шпіталь – з Масквы ў Мінск быў перамешчаны Серафімаўскі лазарэт. У шпіталі лячылі салдат і афіцэраў, якія атрымалі раненні на палях бітваў.
Сямідзесяцігадовы паркет
Аб тым, што сцены Мінскага сувораўскага ваеннага вучылішча прасякнуты духам ведаў, а за 70 гадоў практычна не памяняўся ўнутраны інтэр’ер, гавораць і яго выпускнікі.
Разам з генерал-маёрам Сяргеем Патапенкам, які скончыў вучылішча ў 1978 годзе, ідзём па доўгіх калідорах. На падлозе – стары драўляны паркет.
70 гадоў таму паркет кожныя выхадныя ўручную націралі масцікай, зараз жа ён пакрыты лакам
© Sputnik / Екатерина Воробьева
"Гэта той жа паркет! Адзінае, яго пакрылі зараз лакам. А тады ён націраўся масцікай. І кожную суботу мы яе счышчалі, былі шкельцы – спецыяльныя прыстасаванні. Потым нанава націралі масцікай і шчоткай начышчалі гэты паркет. Складаная праца была, гэта зараз ім лёгка – пакрылі лакам, памылі і ўсё. А тады трэба было гэтую масціку расцерці, а яна такая густая была", - успамінае генерал-маёр.
Кожны раз, знаходзячыся ў сценах вучылішча, Сяргей Патапенка адчувае лёгкую настальгію. Яму прыемна ўспамінаць гады сваёй вучобы, хаця, прызнаецца, што лёгкімі іх не назавеш.
Пасля вясковай школы (Сяргей Патапенка нарадзіўся ў вёсцы Ржаўка Барысаўскага раёна Мінскай вобласці - Sputnik) хлопчыку было цяжка вучыцца таму, што патрабаванні былі больш высокія.
Генерал-маёр Сяргей Патапенка
© Sputnik / Александр Бабинецкий
"Мы выконвалі строгі распарадак дня. Больш за ўсё мне не падабаўся пад’ём у шэсць раніцы і зарадка. І мы бегалі, скажу, вельмі шмат, адразу практычна тры кіламетры. У нас быў прапаршчык Ласко, памочнік камандзіра ўзвода, ён наперадзе бег, а мы за ім – да завода халадзільнікаў і назад. Гэта было вельмі складана і першыя паўгода мне хацелася ўсё кінуць", - прызнаўся субяседнік.
Нягледзячы на ўсе цяжкасці, Сяргей Патапенка з гонарам насіў сувораўскую форму. У тыя гады ў пералік яе відаў уваходзілі яшчэ і белыя кіцель з фуражкай. У звальненне суворавец прыязджаў дадому, а яго аднакласнікі захапляліся памужнелым хлопцам. Але найбольш Сяргеем ганарыліся яго бацькі.
"Сувораўскае вучылішча было той базай, якая заклала аснову ўсёй маёй афіцэрскай службы. Напэўна, дзякуючы таму, што я скончыў гэтае праслаўленае вучылішча, я стаў генералам. Калі мне было цяжка, заўсёды ўспамінаў Сувораўскае і думаў: "Там мне было цяжэй". І пераносіў гэтыя нягоды", - сказаў на заканчэнне Сяргей Патапенка.
Мікіта Хрушчоў наведвае сувораўцаў у Мінскім СВВ
© Photo : из архива Минского СВУ
Сувораўскі "тата"
Сёння ў сувораўскае вучылішча паступаюць пасля шостага класа і вучацца пяць гадоў. Конкурс дастаткова сур’ёзны – чатыры-пяць чалавек на месца. Для таго, каб паступіць у гэтую элітную ўстанову краіны, трэба здаць экзамен па матэматыцы, рускай ці беларускай мове, фізкультуры. Акрамя таго, падлеткі праходзяць псіхалагічны і медыцынскі адбор. Вучоба бясплатная, а самі навучэнцы атрымліваюць невялікую стыпендыю.
Цяперашнія хлопчыкі з такім жа гонарам носяць сувораўскую форму і пунсовыя пагоны, што і іх папярэднікі. Дарэчы, тут захавалі добрую савецкую традыцыю: штогод 1 верасня першакурснікам на пляцы ўручаюць пагоны генералы, якія раней скончылі Мінскае СВВ.
Статуя юнага сувораўца каля ўваходу ў вучылішча
© Sputnik / Виктор Толочко
Вучоба ў сувораўскім вучылішчы – гэта свайго роду рэпетыцыя перад вайсковым жыццём, а галоўная мэта ўстановы – зарыентаваць дзіця на далейшае паступленне ў ваенную ВНУ.
У вучылішчы падлеткі знаходзяцца кругласутачна, але ідуць у звальненне на выхадныя пры ўмове, што ў іх добрыя адзнакі і няма дысцыплінарных заўваг. Таксама навучэнцы з’яжджаюць дадому на канікулы. Адаптавацца да такіх умоў рабятам дапамагаюць афіцэры-выхавальнікі. Гэта тыя спецыялісты, якія знаходзяцца з навучэнцамі ад пад’ёму да адбою, не лічачыся з асабістым часам. За гэта іх тут тайна называюць сувораўскімі "татамі".
Афіцэры-выхавальнікі вучаць дзяцей пачатковай ваеннай падрыхтоўцы: збіраць і разбіраць зброю, страляць з яе, скакаць з парашутам, страявой вывучцы, расказваюць, як правільна прасаваць форму, падшыць каўнерыкі, кантралююць паспяховасць і дысцыпліну, а таксама праводзяць інтэлектуальныя віктарыны.
"Мы адзіныя на постсавецкай прасторы, хто захаваў інстытут афіцэрскіх кадраў. Гэта значыць, у вучылішчы выхоўваюць дзяцей-сувораўцаў дзеючыя афіцэры, а не адстаўнікі, запаснікі ці грамадзянскія асобы. Так было задумана першапачаткова і толькі ў нас гэта засталося", - распавёў намеснік начальніка па ідэалагічнай працы – начальнік аддзела ідэалагічнай працы Мінскага СВВ падпалкоўнік Аляксей Осіпаў.
Сувораўскі "тата" маёр Васіль Буракоў
© Sputnik / Александр Бабинецкий
Маёр Васіль Буракоў не па чутках ведае, з якімі праблемамі сутыкаюцца "навабранцы". Ён некалькі гадоў быў афіцэрам-выхавальнікам, а потым стаў камандзірам роты.
"У асноўным усё датычыцца такога юнацкага стану, калі сямікласнік паклаў кудысьці сваю рэч – напрыклад, галаўны ўбор, зубную шчотку, а потым не можа яе знайсці. І адразу пачынаецца маленькая паніка, маўляў, яе скралі. Але, як паказвае практыка, рэчы з вучылішча не знікаюць – яны знаходзяцца ў іншым месцы", - адзначыў Васіль Буракоў.
Сямейная дынастыя
Калі цікавішся ў сувораўцаў, чаму яны паступілі ў вучылішча, многія адказваюць: "Хацеў быць як тата". Напрыклад, у першакурсніка Косці Крамянскова ў свой час тут вучыўся бацька. Хлопчык уразіўся яго апавяданнямі і таксама захацеў насіць прыгожую форму сувораўца. У будучыні Косця марыць стаць ваенным лётчыкам.
Першакурснік Канстанцін Крамянкоў вырашыў пайсці па шляху бацькі, які вучыўся ў СВВ
© Sputnik / Александр Бабинецкий
Цімафея Андросіка бацькі прывялі ў вучылішча на Дзень адчыненых дзвярэй. Хлопчык так прасякнуўся гэтым месцам, што вырашыў стаць вайскоўцам, тым больш, што яго бацька служыць у СПА. Пакуль Цімафей першакурснік і толькі прывыкае да новай абстаноўкі.
"Складаней за ўсё, што няма ўвагі бацькоў", - прызнаўся падлетак.
Цімафей Андросік пабываў на Дні адчыненых дзвярэй СВВ разам з бацькамі і загарэўся ідэяй стаць вайскоўцам
© Photo : из архива Минского СВУ
У сям’і пяцікурсніка Яраслава Бураўскага пераважалі два тыпы прафесій: вайскоўцы і ўрачы. Падлетак вырашыў не перарываць дынастыю і пайшоў па шляху сваіх прадзедаў.
"Мой тата не ваенны, ён па адукацыі юрыст. Аднак яго дзядуля, гэта значыць мой прадзед Карл Маркавіч Рабцэвіч з’яўляецца Героем Савецкага Саюза. А мой прапрадзядуля Андрэй Яфімавіч Бураўскі быў удзельнікам Фінскай вайны і мае дастаткова многа баявых узнагарод і ордэнаў", - расказаў аб сваёй радні юнак.
Пяцікурснік Яраслаў Бураўскі мае ўсе шансы стаць залатым медалістам і трапіць на дошку гонару вучылішча
© Sputnik / Александр Бабинецкий
Яраслаў выдатнік і ідзе на залаты медаль. У будучыні, калі яму ўдасца трымаць марку, яго імя і прозвішча будуць выбіты на дошцы гонару.
Кадэцкае брацтва
У вучылішчы вельмі многія юнакі матываваны на паспяховую вучобу і маюць свае прыкметы. Напрыклад, некаторыя перад кантрольнай або экзаменам ставяць свечку ў храме святога апостала і евангеліста Іаана Багаслова – яго дзверы адчынены кругласутачна. А перад выпускам з вучылішча сувораўцы шаруюць батфорты статуі Суворава, якая знаходзіцца ўнутры будынка.
Сувораўцы здаюць экзамен у актавай зале
© Photo : из архива Минского СВУ
Ёсць у вучылішчы яшчэ адна традыцыя, якую чакаюць многія сувораўцы – прысвячэнне ў кадэты. Як правіла, імі становяцца ўжо амаль выпускнікі, якія сваімі справамі і ўчынкамі даказалі, што яны варты называцца кадэтамі.
"Вучні выязджаюць у палявы лагер і здаюць там нарматывы, тым самым дэманструючы вывучку і падрыхтоўку. Пасля гэтага агучваецца спісак вячэрняй паверкі і калектыў аднагалосна прамаўляе, кадэт ты ці не кадэт", - растлумачыў намеснік начальніка па ідэалагічнай рабоце – начальнік аддзела ідэалагічнай работы Мінскага СВВ падпалкоўнік Аляксей Осіпаў.
У пачатку лістапада вучылішча расчыніць дзверы для ўсіх сваіх выпускнікоў, якія сёння раскіданы па ўсім свеце. Яны, як і шмат гадоў таму, пастрояцца на пляцы і пройдуць у адзіным сувораўскім шыхце ад першага да 67-га выпуску.
>>> Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"
Таксама на Sputnik:
Як ствараліся сувораўскія вучылішчы – гісторыя ў відэа
Мінскія сувораўцы прынялі ўдзел у парадзе Перамогі ў Ніжнім Ноўгарадзе
Урад Беларусі вызначыў парадак фарміравання народнага апалчэння
_(3).jpg){kind=link}