https://bel.sputnik.by/20250106/rastvo-khrystova--2025-gstoryya-tradytsy--prykmety-1032866591.html
Раство Хрыстова – 2025: гісторыя, традыцыі і прыкметы
Раство Хрыстова – 2025: гісторыя, традыцыі і прыкметы
Sputnik Беларусь
З 6 на 7 студзеня праваслаўны свет адзначае вялікае царкоўнае свята – Раство Хрыстова. 06.01.2025, Sputnik Беларусь
2025-01-06T13:08+0300
2025-01-06T13:08+0300
2025-01-06T13:08+0300
рэлігія
падзеі і даты
беларусь
раство
традыцыі
свята
гісторыя
традыцыі і абрады
царкоўнае свята
хрыстос
https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e5/01/07/1046581210_0:0:3151:1773_1920x0_80_0_0_820a8e95f8e665e9d2ffa2d0a562f154.jpg
Раство – гэта свята, якое падзяліла ўвесь час на дзве эпохі: "да" і "пасля". Яно з'яўляецца адным з дванадзесятых свят царкоўнага года. Самому святу папярэднічае саракадзённы Калядны пост – ва ўсе дні посту выключаюцца мясныя і малочныя прадукты, а таксама яйкі.Раство займае асаблівае месца ў жыцці многіх людзей – для вернікаў нараджэнне Хрыста з'яўляецца самым важным фактам у гісторыі чалавецтва. Калядны перыяд звязаны з сапраўднымі цудамі. Пра гісторыю, традыцыі гэтага свята ў Беларусі, а таксама пра тое як правільна накрываць стол на Каляды, чытайце ў даведцы Sputnik.Гісторыя святаЗгодна такім крыніцам, як "Протаевангелле Якава" і "Евангелле Псеўда-Матфея", Іосіф і Марыя былі вымушаныя пераначаваць у пячоры з-за адсутнасці месца ў пастаялым двары. Гэтая пячора выкарыстоўвалася як хлеў, куды хавалася жывёла ад непагадзі. Там і прайшлі роды Марыі.Марыя нарадзіла да таго, як Іосіф прывёў павітух. Калі яны прыйшлі, пячора ззяла так, што вочы не маглі гэтага вынесці.У Пісанні сказана, што да нованароджанага Хрыста прыйшлі тры вешчуны з Усходу, каб пакланіцца. Згодна з гісторыяй, гэта былі вучоныя людзі, якія займаліся назіраннем за зорным небам. Вешчуны Каспар, Бальтазар і Мельхіёр прынеслі ў дар Немаўляці золата, ладан і смірну.Традыцыі Раства ХрыстоваРаство святкуецца з 6 на 7 студзеня, апоўначы ў храмах пачынаецца галоўная служба.Прамежак часу з 7 па 18 студзеня (Куцця Вадохрышча) называецца Каляды. Гэта перыяд асаблівай радасці для праваслаўных вернікаў, калі ўсе ходзяць адзін да аднаго ў госці, дораць падарункі.Сучасная традыцыя дарыць падарункі на Каляды звязана не толькі са святым Мікалаем, які з'яўляецца прататыпам Дзеда Мароза, але таксама і ад калядных падарункаў вешчуноў, якія прынеслі дары нованароджанаму Ісусу і прызналі ў ім Месію.Усе падарункі Хрысту былі сімвалічнымі, напрыклад, золата – сімвал даніны, велічы, прызнання і мудрасці. З золата выраблялі самыя раскошныя рэчы, яно не псуецца з часам і заўсёды застаецца каштоўным. Ладан быў паднесены Немаўляці як першасвяшчэнніку. Смірну ж (пахавальная духмянасць) падарылі Хрысту як таму, хто павінен памерці за людзей.Вячэра на КуццюКуццёй называецца дзень напярэдадні вялікага свята Божага Нараджэння. Гэтак жа завуць час і напярэдадні Вадохрышча, бо да IV стагоддзя гэтыя святы адзначаліся ў адзін дзень, а само Раство раней называлася Богаяўленнем. Назва гэтага дня паходзіць ад слова "куцця" – посная страва, якая падаецца ў гэты дзень да стала і складаецца з размочанай у вадзе крупы з даданнем сухафруктаў, мёду і маку. У гэты дзень устаноўлены строгі пост, таму прыём ежы мяркуецца толькі адзін.Вячэра на Куццю ў Беларусі заўсёды вельмі шчодрая. На стол гатуюцца 12 страў у гонар дванаццаці апосталаў.Праваслаўныя не ядуць да таго моманту, пакуль не з'яўляецца першая зорка – яна з'яўляецца сімвалам зоркі, якая ўзышла над Віфлеемам ў момант нараджэння Хрыста. Пры тым "зоркай" называецца як само нябеснае цела, так і свечка, якую выносяць пасля літургіі.Таксама на Куццю праходзіць асаблівае богаслужэнне: у яго ўваходзяць Вялікая гадзіна, вялікая вячэрня і літургія Васіля Вялікага.Што нельга рабіць на КалядыУ гэты дзень нельга:Таксама ні ў якім разе нельга лаяцца.Калядныя прыкметыЛаяцца на свята Божага Нараджэння – вельмі дрэнная прыкмета. Сварка ў гэты дзень забірае ў памерлых родных надзею на выратаванне.Вядома ж, існуюць і павер’і, звязаныя з першым госцем. Па прыкмеце, калі ў гэты дзень у дом першай увойдзе жанчына, то ўвесь год у доме жанчыны будуць хварэць.На Каляды абавязкова трэба апрануцца ў нешта новае.Таксама нельга было садзіцца за святочны стол у чорным – гэта можа прыцягнуць няўдачу.Продкі верылі, што калі ў гэты дзень што-небудзь страціць, то варта чакаць страт у будучым годзе. Ну, а калі знайсці ў гэты дзень што-небудзь, асабліва, калі гэта ўпрыгажэнне, то будзе дастатак увесь год.Самай грашовай традыцыяй з'яўляецца "запяканне манеткі": у пірагу запякалася манета – каму яна ў кавалку даставалася, таго чакаў прыбытак.Па яшчэ адной прыкмеце, калі ў гэты дзень праліць на стол гарбату ці каву, то варта чакаць поспехаў і добрых навін.Таксама на Sputnik:
беларусь
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2025
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Навіны
ru_BY
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
раство хрыстова гісторыя традыцыі прыкметы свята богаслужэнне калядная куцця каляды стравы царква праваслаўе грамадства беларусь рэлігія рождество христово история традиции приметы праздник богослужение рождественский сочельник коляды блюда церковь православие общество религия культура спадчына
раство хрыстова гісторыя традыцыі прыкметы свята богаслужэнне калядная куцця каляды стравы царква праваслаўе грамадства беларусь рэлігія рождество христово история традиции приметы праздник богослужение рождественский сочельник коляды блюда церковь православие общество религия культура спадчына
Раство Хрыстова – 2025: гісторыя, традыцыі і прыкметы
З 6 на 7 студзеня праваслаўны свет адзначае вялікае царкоўнае свята – Раство Хрыстова.
Раство – гэта свята, якое падзяліла ўвесь час на дзве эпохі: "да" і "пасля". Яно з'яўляецца адным з дванадзесятых свят царкоўнага года. Самому святу папярэднічае саракадзённы Калядны пост – ва ўсе дні посту выключаюцца мясныя і малочныя прадукты, а таксама яйкі.
Раство займае асаблівае месца ў жыцці многіх людзей – для вернікаў нараджэнне Хрыста з'яўляецца самым важным фактам у гісторыі чалавецтва. Калядны перыяд звязаны з сапраўднымі цудамі. Пра гісторыю, традыцыі гэтага свята ў Беларусі, а таксама пра тое як правільна накрываць стол на Каляды, чытайце ў даведцы Sputnik.
Згодна такім крыніцам, як "Протаевангелле Якава" і "Евангелле Псеўда-Матфея", Іосіф і Марыя былі вымушаныя пераначаваць у пячоры з-за адсутнасці месца ў пастаялым двары. Гэтая пячора выкарыстоўвалася як хлеў, куды хавалася жывёла ад непагадзі. Там і прайшлі роды Марыі.
Марыя нарадзіла да таго, як Іосіф прывёў павітух. Калі яны прыйшлі, пячора ззяла так, што вочы не маглі гэтага вынесці.
Сама Марыя "не мела патрэбу ні ў якіх паслугах з боку бабкі, але сама была і маці, і Нараджэння служкай, і таму аддае Немаўлю Свайму поўную глыбокай пашаны апеку".
У Пісанні сказана, што да нованароджанага Хрыста прыйшлі тры вешчуны з Усходу, каб пакланіцца. Згодна з гісторыяй, гэта былі вучоныя людзі, якія займаліся назіраннем за зорным небам. Вешчуны Каспар, Бальтазар і Мельхіёр прынеслі ў дар Немаўляці золата, ладан і смірну.
Раство святкуецца з 6 на 7 студзеня, апоўначы ў храмах пачынаецца галоўная служба.
Прамежак часу з 7 па 18 студзеня (Куцця Вадохрышча) называецца Каляды. Гэта перыяд асаблівай радасці для праваслаўных вернікаў, калі ўсе ходзяць адзін да аднаго ў госці, дораць падарункі.
Сучасная традыцыя дарыць падарункі на Каляды звязана не толькі са святым Мікалаем, які з'яўляецца прататыпам Дзеда Мароза, але таксама і ад калядных падарункаў вешчуноў, якія прынеслі дары нованароджанаму Ісусу і прызналі ў ім Месію.
Усе падарункі Хрысту былі сімвалічнымі, напрыклад, золата – сімвал даніны, велічы, прызнання і мудрасці. З золата выраблялі самыя раскошныя рэчы, яно не псуецца з часам і заўсёды застаецца каштоўным. Ладан быў паднесены Немаўляці як першасвяшчэнніку. Смірну ж (пахавальная духмянасць) падарылі Хрысту як таму, хто павінен памерці за людзей.
Куццёй называецца дзень напярэдадні вялікага свята Божага Нараджэння. Гэтак жа завуць час і напярэдадні Вадохрышча, бо да IV стагоддзя гэтыя святы адзначаліся ў адзін дзень, а само Раство раней называлася Богаяўленнем. Назва гэтага дня паходзіць ад слова "куцця" – посная страва, якая падаецца ў гэты дзень да стала і складаецца з размочанай у вадзе крупы з даданнем сухафруктаў, мёду і маку. У гэты дзень устаноўлены строгі пост, таму прыём ежы мяркуецца толькі адзін.
Вячэра на Куццю ў Беларусі заўсёды вельмі шчодрая. На стол гатуюцца 12 страў у гонар дванаццаці апосталаў.
Праваслаўныя не ядуць да таго моманту, пакуль не з'яўляецца першая зорка – яна з'яўляецца сімвалам зоркі, якая ўзышла над Віфлеемам ў момант нараджэння Хрыста. Пры тым "зоркай" называецца як само нябеснае цела, так і свечка, якую выносяць пасля літургіі.
Таксама на Куццю праходзіць асаблівае богаслужэнне: у яго ўваходзяць Вялікая гадзіна, вялікая вячэрня і літургія Васіля Вялікага.
Што нельга рабіць на Каляды
рабіць іншыя справы па гаспадарцы,
Таксама ні ў якім разе нельга лаяцца.
Лаяцца на свята Божага Нараджэння – вельмі дрэнная прыкмета. Сварка ў гэты дзень забірае ў памерлых родных надзею на выратаванне.
Вядома ж, існуюць і павер’і, звязаныя з першым госцем. Па прыкмеце, калі ў гэты дзень у дом першай увойдзе жанчына, то ўвесь год у доме жанчыны будуць хварэць.
На Каляды абавязкова трэба апрануцца ў нешта новае.
Таксама нельга было садзіцца за святочны стол у чорным – гэта можа прыцягнуць няўдачу.
Продкі верылі, што калі ў гэты дзень што-небудзь страціць, то варта чакаць страт у будучым годзе. Ну, а калі знайсці ў гэты дзень што-небудзь, асабліва, калі гэта ўпрыгажэнне, то будзе дастатак увесь год.
Самай грашовай традыцыяй з'яўляецца "запяканне манеткі": у пірагу запякалася манета – каму яна ў кавалку даставалася, таго чакаў прыбытак.
Па яшчэ адной прыкмеце, калі ў гэты дзень праліць на стол гарбату ці каву, то варта чакаць поспехаў і добрых навін.
