https://bel.sputnik.by/20240831/na-garadzshchy-na-mentsy-znayshl-starazhytnaruskya-moglk-xi-stagoddzya-1089131663.html
На гарадзішчы на Менцы знайшлі старажытнарускія могілкі XI стагоддзя
На гарадзішчы на Менцы знайшлі старажытнарускія могілкі XI стагоддзя
Sputnik Беларусь
Пахаванні ўнутры гарадскіх умацаванняў у раннехрысціянскі перыяд сведчаць аб тым, што тут былі пахаваны людзі з высокім статусам у грамадстве. 31.08.2024, Sputnik Беларусь
2024-08-31T12:53+0300
2024-08-31T12:53+0300
2024-08-31T12:53+0300
эксклюзіў
археалогія
беларуская археалогія: самыя цікавыя знаходкі
гісторыя
інстытут гісторыі нан беларусі
культура
спадчына
рэпартаж
цiкавосткi
у беларусі
https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e8/08/1c/1089108142_0:161:3071:1888_1920x0_80_0_0_b4bd920516c7a8a09d56581dd407661a.jpg
Распаўсюджванне хрысціянства на беларускіх землях у канцы X і пачатку XI стагоддзяў звязана з імёнамі Ізяслава і Рагнеды, якіх кіеўскі князь Уладзімір адаслаў спачатку ў Заслаўе, а потым і ў Полацк.Князь Ізяслаў быў вядомы як кніжнік і глыбокі вернік. Яго маці Рагнеда – дачка полацкага князя Рагвалода па адной з версій стала манашкай і заснавала манастыр у горадзе Ізяславе. Княжацкая сям’я актыўна спрыяла распаўсюджванню хрысціянства.На раскопках гарадзішча на Менцы ў 2022 годзе было знойдзена донца глінянай пасудзіны з геральдычным знакам князя Ізяслава. Гэта быў першы такі артэфакт на тэрыторыі Беларусі. Сёлета падчас раскопак на гарадзішчы на Менцы быў знойдзены пазалочаны гузік ад адзення свяшчэнніка ХII стагоддзя ў візантыйскім стылі.Старажытнарускі могільнік"Мы здзейснілі нечаканую знаходку, пра якую нават не маглі меркаваць. У куце профілю раскопу мы знайшлі сляды ног чалавека ў пахаванні. Мы пачалі раскрываць суседнія ямы і выявілі ў іх пахаванні", - распавёў карэспандэнту Sputnik загадчык аддзела археалогіі Сярэдніх вякоў і Новага часу Інстыту гісторыі НАН Андрэй Вайцяховіч.Паводле яго слоў, на гэты момант выяўлены два поўныя пахаванні і фрагмент яшчэ аднаго. Яны знаходзяцца ў магільных ямах і перакрыты культурным пластом старажытнарускай эпохі.Раннія хрысціянеАндрэй Вайцяховіч асабліва адзначыў, што ў старажытнарускіх гарадах унутры гарадскіх сцен проста так ніхто не рабіў могілак. Яны маглі з’явіцца толькі пры адной умове: калі ў горадзе была царква. Толькі каля яе сцен можна было здзяйсняць пахаванні.На яго думку, зробленая знаходка з’яўляецца прыкладам класічных старажытнарускіх раннехрысціянскіх могілак каля храма. Тут у горадзе храм быў недалёка ад уезду ў гарадзішча з заходняга боку.Пахаванні каля храма былі статуснымі і тут маглі быць пахаваны толькі прадстаўнікі мясцовай эліты. Тым больш, што ў ХІ-ХІІ стагоддзях хрысціянства яшчэ не было масавым і памерлых працягвалі хаваць у курганах, у тым ліку, і тут.Самая старажытная царква"Тут маглі быць пахаваны свяшчэннікі ці людзі, звязаныя з царквой. Гэта пакуль што толькі здагадка, таму што ўсе пахаванні ідуць без інвентару. Раннія хрысціяне тут у процівагу язычніцтву лічылі, што чалавек павінен сыходзіць так, як прыйшоў у гэты свет – без нічога", - растлумачыў загадчык аддзела археалогіі Сярэдніх вякоў і Новага часу.Андрэй Вайцяховіч мяркуе, што тут, на гарадзішчы на Менцы, знаходзілася самая старажытная хрысціянская царква ў гэтым рэгіёне. Цяпер неабходна яе лакалізаваць, што будзе дастаткова складана зрабіць, таму што яна напэўна была драўлянай.Паводле яго слоў, мураваны храм у Высокае Сярэднявечча будаваць было цяжка, доўга і дорага. У Менску на Свіслачы мураваны храм пачалі будаваць у канцы XII стагоддзя і так і не дабудавалі. Справа абмежавалася падмуркам. Каменны храм маглі сабе дазволіць толькі такія гарады, як Полацк.Знойдзеныя раней шматлікія нацельныя крыжыкі і прадметы, якія гавораць аб высокім статусе ўладальнікаў, разам з выяўленымі могілкамі дазваляюць зрабіць выснову, што тут быў раннехрысціянскі цэнтр. Прычым крыжыкі былі як скандынаўскага тыпу канца Х стагоддзя, так і кіеўскага з эмалямі, якія адносяцца да XI-XII стагоддзяў.Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"
https://bel.sputnik.by/20240815/top-arkhealagchnykh-adkrytstsya-2024-goda--belarus-1088774068.html
беларусь
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2024
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Навіны
ru_BY
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e8/08/1c/1089108142_170:0:2901:2048_1920x0_80_0_0_5ee8fc5601a3f2cce33202bd3f30d4e9.jpgSputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
эксклюзіў, археалогія, беларуская археалогія: самыя цікавыя знаходкі, гісторыя, інстытут гісторыі нан беларусі, культура, спадчына, рэпартаж, цiкавосткi, у беларусі, беларусь
эксклюзіў, археалогія, беларуская археалогія: самыя цікавыя знаходкі, гісторыя, інстытут гісторыі нан беларусі, культура, спадчына, рэпартаж, цiкавосткi, у беларусі, беларусь
На гарадзішчы на Менцы знайшлі старажытнарускія могілкі XI стагоддзя
Эксклюзіў
Пахаванні ўнутры гарадскіх умацаванняў у раннехрысціянскі перыяд сведчаць аб тым, што тут былі пахаваны людзі з высокім статусам у грамадстве.
Распаўсюджванне хрысціянства на беларускіх землях у канцы X і пачатку XI стагоддзяў звязана з імёнамі Ізяслава і Рагнеды, якіх кіеўскі князь Уладзімір адаслаў спачатку ў Заслаўе, а потым і ў Полацк.
Князь Ізяслаў быў вядомы як кніжнік і глыбокі вернік. Яго маці Рагнеда – дачка полацкага князя Рагвалода па адной з версій стала манашкай і заснавала манастыр у горадзе Ізяславе. Княжацкая сям’я актыўна спрыяла распаўсюджванню хрысціянства.
На раскопках гарадзішча на Менцы ў 2022 годзе было знойдзена донца глінянай пасудзіны з геральдычным знакам князя Ізяслава. Гэта быў першы такі артэфакт на тэрыторыі Беларусі. Сёлета падчас раскопак на гарадзішчы на Менцы быў знойдзены пазалочаны гузік ад адзення свяшчэнніка ХII стагоддзя ў візантыйскім стылі.
Старажытнарускі могільнік
"Мы здзейснілі нечаканую знаходку, пра якую нават не маглі меркаваць. У куце профілю раскопу мы знайшлі сляды ног чалавека ў пахаванні. Мы пачалі раскрываць суседнія ямы і выявілі ў іх пахаванні", - распавёў карэспандэнту Sputnik загадчык аддзела археалогіі Сярэдніх вякоў і Новага часу Інстыту гісторыі НАН Андрэй Вайцяховіч.
Паводле яго слоў, на гэты момант выяўлены два поўныя пахаванні і фрагмент яшчэ аднаго. Яны знаходзяцца ў магільных ямах і перакрыты культурным пластом старажытнарускай эпохі.
"Мы можам з упэўненасцю казаць аб тым, што гэтыя пахаванні XI-XII стагоддзяў", - звярнуў увагу кіраўнік раскопак.
Андрэй Вайцяховіч асабліва адзначыў, што ў старажытнарускіх гарадах унутры гарадскіх сцен проста так ніхто не рабіў могілак. Яны маглі з’явіцца толькі пры адной умове: калі ў горадзе была царква. Толькі каля яе сцен можна было здзяйсняць пахаванні.
"Такіх прыкладаў шмат. Дапусцім, гродзенская Каложа. Там практычна ўся тэрыторыя ўздоўж сцен у пахаваннях", - сказаў археолаг.
На яго думку, зробленая знаходка з’яўляецца прыкладам класічных старажытнарускіх раннехрысціянскіх могілак каля храма. Тут у горадзе храм быў недалёка ад уезду ў гарадзішча з заходняга боку.
Пахаванні каля храма былі статуснымі і тут маглі быць пахаваны толькі прадстаўнікі мясцовай эліты. Тым больш, што ў ХІ-ХІІ стагоддзях хрысціянства яшчэ не было масавым і памерлых працягвалі хаваць у курганах, у тым ліку, і тут.
"Тут маглі быць пахаваны свяшчэннікі ці людзі, звязаныя з царквой. Гэта пакуль што толькі здагадка, таму што ўсе пахаванні ідуць без інвентару. Раннія хрысціяне тут у процівагу язычніцтву лічылі, што чалавек павінен сыходзіць так, як прыйшоў у гэты свет – без нічога", - растлумачыў загадчык аддзела археалогіі Сярэдніх вякоў і Новага часу.
Андрэй Вайцяховіч мяркуе, што тут, на гарадзішчы на Менцы, знаходзілася самая старажытная хрысціянская царква ў гэтым рэгіёне. Цяпер неабходна яе лакалізаваць, што будзе дастаткова складана зрабіць, таму што яна напэўна была драўлянай.
Паводле яго слоў, мураваны храм у Высокае Сярэднявечча будаваць было цяжка, доўга і дорага. У Менску на Свіслачы мураваны храм пачалі будаваць у канцы XII стагоддзя і так і не дабудавалі. Справа абмежавалася падмуркам. Каменны храм маглі сабе дазволіць толькі такія гарады, як Полацк.
Знойдзеныя раней шматлікія нацельныя крыжыкі і прадметы, якія гавораць аб высокім статусе ўладальнікаў, разам з выяўленымі могілкамі дазваляюць зрабіць выснову, што тут быў раннехрысціянскі цэнтр. Прычым крыжыкі былі як скандынаўскага тыпу канца Х стагоддзя, так і кіеўскага з эмалямі, якія адносяцца да XI-XII стагоддзяў.
"Усе гэтыя знаходкі сведчаць аб тым, што хрысціянства тут ужо пасля прыняцця хрысціянства на Русі развівалася. Любы горад у Сярэднявеччы ў першую чаргу быў цэнтрам хрысціянізацыі", - падсумаваў Андрэй Вайцяховіч.
Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"