Перасяленцы з Суджы: не ведаем, як суняць гэты боль і калі ўсё загоіцца
© Sputnik / Александр Жибуль
Падпісацца
Эксклюзіў
Пасля нападзення ўкраінскіх баевікоў на прыгранічныя раёны Курскай вобласці многія жыхары эвакуіраваліся і зараз спрабуюць наладзіць свой быт на новым месцы, дапамагаюць ім у гэтым неабыякавыя людзі і валанцёры.
У жніўні 2024 года ўкраінскія нацыяналісты атакавалі Курскую вобласць. Жыхары памежжа былі вымушаны эвакуіравацца, шматлікія з іх цяпер жывуць у Курску: хтосьці ў знаёмых і сваякоў, хтосьці – у сваёй кватэры.
Руская Гуманітарная Місія (РГМ) адправілася ў Курскую вобласць з грузам для перасяленцаў з памежжа. Вязуць самае неабходнае: цёплае адзенне, абутак, дадаткова для дзяцей – канцылярскія прылады. Груз сабралі прадстаўнікі РГМ, неабыякавыя жыхары Сербіі і расійска-армянскі фонд "Адраджэнне сэрцаў" – усяго пяць тон.
Як жывуць перасяленцы з памежжы ў Курску і іх гісторыі – у матэрыяле Sputnik.
Выццё сірэн і бетонныя сховішчы
Маскву ад Курска аддзяляюць усяго сем з паловай гадзін на аўтамабілі, і на пад’ездзе да абласнога цэнтра адчуваецца блізкасць баявых дзеянняў, якія вядуцца. На ўездзе стаяць блокпасты, шмат вайскоўцаў, рэгулярна гучаць сірэны паветранай трывогі. Асноўная небяспека – гэта ракеты і беспілотнікі. Каб неяк абараніць жыхароў, улады ўстанавілі жалезабетонныя сховішчы ў людных месцах, некаторыя будынкі ўмацавалі мяшкамі з пяском. Паўсюль вісяць паказальнікі, дзе можна знайсці найбліжэйшае сховішча.
Сховішча ў Курску
© Sputnik / Александр Жибуль
Да сірэн у горадзе прывыклі, на іх жыхары амаль не рэагуюць, аднак усё ж паскараюць крок, пачуўшы іх гук.
Карыстацца навігатарам у вобласці і горадзе немагчыма з-за работы сродкаў радыёэлектроннай барацьбы. Кропка на карце паказвае ўвесь час новае месцазнаходжанне, далёкае ад рэальнага. Але на выручку заўсёды могуць прыйсці кіроўцы і прахожыя – яны падкажуць дарогу.
У горадзе працуе шэраг арганізацый, якія дапамагаюць перасяленцам. У адну з іх прыехала РГМ з грузам – у пункт выдачы гуманітарнай дапамогі, якім кіруе жыхарка Суджы Яна Чайкіна.
Пункт выдачы гуманітарнай дапамогі ў Курску
© Sputnik / Александр Жибуль
Абмежаванняў на дапамогу няма
Чайкіна аб бядзе землякоў ведае не па чутках. Тую страшную жнівеньскую раніцу яна памятае, быццам усё было ўчора. Разам з сям’ёй Яна выехала ў Курск і пачала дапамагаць перасяленцам: арганізавала для іх штаб, стварыла групу эвакуацыі, каб жыхары прыгранічных раёнаў змаглі пакінуць раён. А потым занялася арганізацыяй выдачы гуманітарнай дапамогі.
Яна Чайкіна
© Sputnik / Александр Жибуль
Цяпер пункт дапамогі перасяленцам знаходзіцца ў невялікім сутарэнным памяшканні, кожны дзень тут працуе каля 5-10 валанцёраў. Ён адчынены з 9:00 да 13:00.
"Кожны дзень да нас звяртаюцца па дапамогу чалавек 60. У нас паўнавартасны пункт выдачы: фарміруем прадуктовыя наборы, выдаем рэчы – людзі самі выбіраюць, што ім трэба. Абмежаванняў няма", - кажа Чайкіна.
Дапамога ў пункт выдачы ідзе з усёй Расіі, калі нешта заканчваецца – Яна піша пра гэта ў сваіх сацсетках, "кідае кліч". Неабыякавых людзей у РФ нямала. Тым не менш, у пункце дапамогі ўвесь час ёсць неабходнасць у чымсьці.
"Цяпер першачарговае – гэта прадукты, а з рэчаў патрэбны мужчынскія і жаночыя курткі і верхняе адзенне вялікіх памераў", - распавядае Чайкіна.
Перасяленцы працягваюць прыходзіць у пункт, цікавяцца цёплымі рэчамі для дарослых, дапамагаюць разгружаць машыну Рускай Гуманітарнай Місіі. Скрынкі тут жа ідуць на сартаванне. Пункт працягвае працаваць, а людзі – прыходзіць.
Перасяленцы з Суджы ў пункце дапамогі
© Sputnik / Александр Жибуль
Беглі ў тапачках і шортах
На камеру перасяленцы размаўляць не хочуць, асабліва яе цураюцца мужчыны. Але, перакінуўшыся парай слоў, кажуць: "Пішыце".
Аляксей успамінае, што 6 жніўня жыхары Суджы трапілі пад наймагутны абстрэл, а раніцай многія паехалі на працу.
"Да апошняга не верылі і не разумелі, што адбываецца. Неяк здолелі датэлефанавацца да нас знаёмыя з Курска і сказалі з’язджаць. Як у тапачках, шортах і майках былі – так і выехалі. Уцякалі ад вайны", - распавядае ён.
Аляксей прызнаецца: зараз сувязі са знаёмымі няма, пра тое, што адбываецца ў Суджы, нічога не ведаюць.
Шмат што перасяленцы не просяць, трэба толькі самае неабходнае: цёплыя рэчы, бытавая тэхніка (чайнікі, пральныя машыны, халадзільнікі, посуд).
"Пра тэлевізары не гаворым – зараз для нас гэта раскоша. У мяне дома тры тэлевізары было. Цяпер трымаемся на пасылках, якія адпраўляюць людзі", - з горыччу дзеліцца Аляксей.
Яго расказ дапаўняюць і іншыя перасяленцы, якія прыйшлі ў пункт выдачы гуманітарнай дапамогі.
УСУшнікі радуюцца нашаму гору
Алена Сафронава ўзгадвае, што 6 жніўня УСУ бамбілі Суджу з трох раніцы.
"Без перыпынку яны палівалі нас "Градамі", потым білі з танкаў, касетнымі боепрыпасамі, гэта было сапраўднае пекла. Таму мы з’ехалі голыя і босыя", - тлумачыць яна.
Паводле яе слоў, сувязі з тымі, хто застаўся ў горадзе, няма, таксама няма там святла і ацяплення.
Алена Сафронава
© Sputnik / Александр Жибуль
"Сувязь, калі і ёсць, то праз нейкіх хахлоў, якім людзі плацяць грошы, а яны, у сваю чаргу, пішуць сваякам расіян. Гэта атрымліваецца бізнес з таго боку. Яны на днях у Суджы разбамбілі салон прыгажосці, знайшлі там візіткі і даслалі нашым дзяўчынкам фота і відэа са словамі: "Што вы цяпер будзеце рабіць?".
Яна ўдакладняе: па звестках, якія даходзяць, мясцовых у Суджы УСУшнікі трымаюць "на кароткім павадку". Сітуацыя цяжкая: засталося вельмі шмат параненых і хворых людзей, іх сагналі ў школу-інтэрнат.
"Астатніх людзей сагналі ў дамы, дзе ёсць пячное ацяпленне – нібыта ўкраінцы такія дабрадзеі. Увялі каменданцкую гадзіну з 9:00 да 17:00, калі УСУшнікі прыязджаюць, а ў доме няма патрэбнай колькасці чалавек або хтосьці выйшаў на вуліцу пасля гэтага часу, няправільны позірк, адказ на пытанне – яны расстрэльваюць", - з дрыжаннем у голасе распавядае Сафронава.
УСУшнікі прымушаюць мясцовых закопваць загінулых жыхароў Суджы ў брацкіх магілах. Людзей, якія паміраюць дома, стараюцца хаваць у дварах і кветніках, каб пасля вызвалення горада можна было зразумець, адкуль чалавек.
Гэтую інфармацыю Сафронава даведалася ад 46 чалавек, якіх удалося вывезці з Суджы ў Курск у лістападзе 2024-га пасля доўгіх перагавораў РФ з украінскім бокам.
Суджанцы ў заложніках
У Яўгеніі ў Суджы засталася манікюрная студыя, калі ўсё пачалося, муж пасадзіў яе разам з дзецьмі ў машыну і павёз у Курск. А дзядуля і бабуля засталіся там.
"Інфармацыя была на 8 студзеня, што яны жывыя. Дзядулю вось-вось споўніцца 78 гадоў, ён дапамагае тым, у каго пацярпелі дамы: латае вокны, дахі, дровы сячэ. Сувязі за ўвесь час з ім няма. Людзі фактычна знаходзяцца ў заложніках", - дадае яна.
Яшчэ адна перасяленка з Суджы Ганна ўспамінае, што разам з сям’ёй цудам засталася жывая, бо на іх "ляцела ўсё".
"Маліліся ўсім багам, нас цудам і не зачапіла. Выбухная хваля, такое адчуванне, што прайшла скрозь машыну. Напэўна, дапамаглі адчыненыя вокны. Дзіця з намі ехала, моцна перапалохалася", - распавядае яна.
Перасяленка з Суджы Ганна
© Sputnik / Александр Жибуль
Брат Ганны спачатку вырашыў застацца ахоўваць хату, а потым зразумеў, што гэта не лепшая ідэя і на ровары ехаў 26 км да Салдацкага парадку.
"Ён там і падаў, і дроны стралялі. Многія з дзецьмі суткі ішлі пешшу: усе ў гразі, у дзяцей перапалоханыя вочкі. Стралялі, беспілотнікі білі, што толькі яны не перажылі", - кажа Ганна.
Нягледзячы на ўсе жахі, на простых украінцаў перасяленцы не азлоблены, гавораць, звычайныя жыхары ні ў чым не вінаватыя, "не цёткі з дзецьмі біць ішлі нас, а хлопцы маладыя, мужыкі".
Аб перажытым перасяленцы гавораць спакойна і толькі, калі пачынаюць паказваць свае падпаленыя дамы, не стрымліваюць слёз.
"Мы планавалі жыць доўга і шчасліва ў любімай Суджы, з’яжджаць нікуды не хацелі, планы будавалі. Я не ведаю, як гэты боль суняць і калі гэта ўсё загоіцца. Пакуль вельмі цяжка", - з болем у голасе кажа адна з жанчын.
Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"
