Ад Бікіні да "Усмешлівага Буды": як ішла гонка за статут ядзернай дзяржавы
Ад Бікіні да "Усмешлівага Буды": як ішла гонка за статут ядзернай дзяржавы
Sputnik Беларусь
"Ядзерны клуб" актыўна папаўняўся новымі членамі ў сярэдзіне XX стагоддзя – у тыя гады ў розных кропках кантынента ўвесь час вырасталі "ядзерныя грыбы", у... 04.11.2025, Sputnik Беларусь
Ядзерныя выпрабаванні пачаліся яшчэ ў разгар Другой сусветнай вайны – 16 ліпеня 1945 года нараджэнне атамнай эры азнаменаваў выбух магутнасцю каля 21 кілатоны ў пустыні Нью-Мексіка. Ужо праз некалькі тыдняў амерыканскія атамныя бомбы былі скінуты на японскія гарады Хірасіму і Нагасакі, што з аднаго боку паклала канец вайне, а з другога – пачатак перыяду глабальнай ядзернай гонкі і страху. У наступныя дзесяцігоддзі шэраг краін імкнуліся ўступіць у "ядзерны клуб". Наступным актыўным удзельнікам ядзернай гонкі стаў СССР, потым Вялікабрытанія, Францыя, Кітай і Індыя. Са з'яўленнем тэрмаядзернай зброі гонка ўзбраенняў дасягнула яшчэ больш небяспечнай стадыі, апагеем якой стаў выбух "Цар-бомбы" ў 1961 годзе на архіпелагу Новая Зямля. Сусветная супольнасць неаднаразова спрабавала абмяжоўваць ядзерныя выпрабаванні, з тых часоў іх колькасць прыкметна знізілася, аднак канчаткова "ядзерная гонка" не спынілася. Аб аднаўленні ядзерных выпрабаванняў заявіў 30 кастрычніка прэзідэнт ЗША Дональд Трамп – ён даручыў Міністэрству вайны неадкладна пачаць тэсціраванне ядзернай зброі.Самые интересные и важные новости ищите в нашем Telegram-канале и Viber. Также следите за нами в Дзен!
"Ядзерны клуб" актыўна папаўняўся новымі членамі ў сярэдзіне XX стагоддзя – у тыя гады ў розных кропках кантынента ўвесь час вырасталі "ядзерныя грыбы", у чарговы раз наганяючы страх на сусветную супольнасць. Ядзернуя гісторыя планеты – ў фотастужцы Sputnik.
Ядзерныя выпрабаванні пачаліся яшчэ ў разгар Другой сусветнай вайны – 16 ліпеня 1945 года нараджэнне атамнай эры азнаменаваў выбух магутнасцю каля 21 кілатоны ў пустыні Нью-Мексіка.
Ужо праз некалькі тыдняў амерыканскія атамныя бомбы былі скінуты на японскія гарады Хірасіму і Нагасакі, што з аднаго боку паклала канец вайне, а з другога – пачатак перыяду глабальнай ядзернай гонкі і страху.
У наступныя дзесяцігоддзі шэраг краін імкнуліся ўступіць у "ядзерны клуб". Наступным актыўным удзельнікам ядзернай гонкі стаў СССР, потым Вялікабрытанія, Францыя, Кітай і Індыя. Са з'яўленнем тэрмаядзернай зброі гонка ўзбраенняў дасягнула яшчэ больш небяспечнай стадыі, апагеем якой стаў выбух "Цар-бомбы" ў 1961 годзе на архіпелагу Новая Зямля.
Сусветная супольнасць неаднаразова спрабавала абмяжоўваць ядзерныя выпрабаванні, з тых часоў іх колькасць прыкметна знізілася, аднак канчаткова "ядзерная гонка" не спынілася. Аб аднаўленні ядзерных выпрабаванняў заявіў 30 кастрычніка прэзідэнт ЗША Дональд Трамп – ён даручыў Міністэрству вайны неадкладна пачаць тэсціраванне ядзернай зброі.
Першае выпрабаванне атамнай бомбы на аснове плутонію адбылося 16 ліпеня 1945 года на палігоне ў Аламагорда ў штаце Нью-Мексіка ў рамках праекта "Трыніці". Магутнасць ядзернага выбуху склала прыкладна 21 кілатону.
Атол Бікіні на Маршалавых выспах – ці ледзь не самае вядомае месца, дзе выпрабоўвалі ядзерную зброю. Амерыканцы з 1946 па 1958 гады правялі на атоле Бікіні 23 ядзерныя выбухі.
Салдаты назіраюць за выпрабаваннямі ядзернай бомбы ў Невадзе (1952 год). Палігон у Невадзе – найбуйнейшы ў ЗША, яго плошча складае каля 3500 квадратных кіламетраў, прыкладна як цэлы горад Токіа. На палігоне было зроблена больш за 900 ядзерных выбухаў, у асноўным падземных.
За выпрабаваннямі ў Невадзе можна было назіраць і з Лас-Вегаса. На фота Жаклін Бак і яе маленькі сын глядзяць з акна на "ядзерны грыб" 8 мая 1953 года.
Манекены, якія выкарыстоўваліся падчас ядзерных выпрабаванняў у аперацыі Teapot ("Чайнік") у Невадзе. Серыя выпрабаванняў прайшла з лютага па май 1955 года. Падчас аперацыі Teapot быў выпрабаваны ядзерны зарад, які меў рэдкую асяродак з урана-233.
Выбух атамнай бомбы ў Маралінгі, Паўднёвая Аўстралія, 14 верасня 1952 года. Брытанцы аддавалі перавагу выпрабоўваць ядзерную зброю на сваіх заморскіх тэрыторыях. Акрамя Маралінгі яшчэ адным палігонам для ядзерных выпрабаванняў быў востраў Раства, паблізу інданезійскіх берагоў.
Выпрабаванне самай магутнай у свеце тэрмаядзернай прылады – "Цар-бомбы" – адбылося 30 кастрычніка 1961 года на Новай Зямлі. Магутнасць выбуху склала рэкордныя 58,6 мегатоны.
Яшчэ адна краіна, якая праводзіла ядзерныя выпрабаванні ў сваіх калоніях, – Францыя. На фота – "ядзерны грыб" у атола Муруроа ў Французскай Палінэзіі ў 1971 годзе. Усяго з 1960 па 1996 гады Францыя правяла 210 ядзерных выпрабаванняў.
Адно з апошніх ядзерных выпрабаванняў у атола Муруроа Францыя праводзіла ўжо на фоне міжнароднага асуджэння. Чорная кропка на фота – эпіцэнтр выбуху 5 верасня 1995 года. Французская праграма па ўдасканаленні ядзерных тэхналогій была згорнута ў 1996 годзе.
"Мірны ядзерны выбух" на палігоне ў пустыні Тар, штат Раджастан, – так яго назвалі індыйскія ўлады – стаў першым у гісторыі краіны. Выпрабаванні пад назвай "Усмешлівы Буда" прайшлі ў 1974 годзе, іх наведала прэм'ер-міністр Індыі таго часу Індзіра Гандзі.
Возера на месцы першага наземнага ядзернага выбуху на Сяміпалацінскім палігоне – першым і найбуйнейшым у СССР. Выпрабаванні на палігоне праводзіліся з 1949 па 1989 гады.
![Першае выпрабаванне атамнай бомбы на аснове плутонію адбылося 16 ліпеня 1945 года на палігоне ў Аламагорда ў штаце Нью-Мексіка ў рамках праекта "Трыніці". Магутнасць ядзернага выбуху склала прыкладна 21 кілатону. - Sputnik Беларусь](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e9/0b/04/1101372097_0:0:2768:2048_600x0_80_0_1_c55ad329728cebba3d2f58ffd8bb759b.jpg "Першае выпрабаванне атамнай бомбы на аснове плутонію адбылося 16 ліпеня 1945 года на палігоне ў Аламагорда ў штаце Нью-Мексіка ў рамках праекта "Трыніці". Магутнасць ядзернага выбуху склала прыкладна 21 кілатону.")
![За выпрабаваннямі ў Невадзе можна было назіраць і з Лас-Вегаса. На фота Жаклін Бак і яе маленькі сын глядзяць з акна на "ядзерны грыб" 8 мая 1953 года. - Sputnik Беларусь](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e9/0b/04/1101372678_0:0:2047:2345_600x0_80_0_1_e8d78e732f6469fadbb5c9b2afa4fbff.jpg "За выпрабаваннямі ў Невадзе можна было назіраць і з Лас-Вегаса. На фота Жаклін Бак і яе маленькі сын глядзяць з акна на "ядзерны грыб" 8 мая 1953 года.")
![Манекены, якія выкарыстоўваліся падчас ядзерных выпрабаванняў у аперацыі Teapot ("Чайнік") у Невадзе. Серыя выпрабаванняў прайшла з лютага па май 1955 года. Падчас аперацыі Teapot быў выпрабаваны ядзерны зарад, які меў рэдкую асяродак з урана-233. - Sputnik Беларусь](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e9/0b/04/1101372874_0:0:2665:2048_600x0_80_0_1_9590c29d8626766c74eb46c46e6278ac.jpg "Манекены, якія выкарыстоўваліся падчас ядзерных выпрабаванняў у аперацыі Teapot ("Чайнік") у Невадзе. Серыя выпрабаванняў прайшла з лютага па май 1955 года. Падчас аперацыі Teapot быў выпрабаваны ядзерны зарад, які меў рэдкую асяродак з урана-233.")
![Выпрабаванне самай магутнай у свеце тэрмаядзернай прылады – "Цар-бомбы" – адбылося 30 кастрычніка 1961 года на Новай Зямлі. Магутнасць выбуху склала рэкордныя 58,6 мегатоны. - Sputnik Беларусь](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e9/0b/04/1101373259_0:0:900:712_600x0_80_0_1_9f269cd0db490698bf7a62625f4b7f67.jpg "Выпрабаванне самай магутнай у свеце тэрмаядзернай прылады – "Цар-бомбы" – адбылося 30 кастрычніка 1961 года на Новай Зямлі. Магутнасць выбуху склала рэкордныя 58,6 мегатоны.")
![Кадры трансляцыі ядзерных выпрабаванняў, якія назвалі "перамогай старшыні Мао". Кітай у 1964 годзе стаў пятай па ліку ядзернай дзяржавай. - Sputnik Беларусь](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e9/0b/04/1101373455_0:0:2596:2047_600x0_80_0_1_71b010df99033a72f0fa113034bf0d63.jpg "Кадры трансляцыі ядзерных выпрабаванняў, якія назвалі "перамогай старшыні Мао". Кітай у 1964 годзе стаў пятай па ліку ядзернай дзяржавай.")
![Яшчэ адна краіна, якая праводзіла ядзерныя выпрабаванні ў сваіх калоніях, – Францыя. На фота – "ядзерны грыб" у атола Муруроа ў Французскай Палінэзіі ў 1971 годзе. Усяго з 1960 па 1996 гады Францыя правяла 210 ядзерных выпрабаванняў. - Sputnik Беларусь](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e9/0b/04/1101371895_0:0:2363:1712_600x0_80_0_1_d55862220454c39a535e699ac3a1c172.jpg "Яшчэ адна краіна, якая праводзіла ядзерныя выпрабаванні ў сваіх калоніях, – Францыя. На фота – "ядзерны грыб" у атола Муруроа ў Французскай Палінэзіі ў 1971 годзе. Усяго з 1960 па 1996 гады Францыя правяла 210 ядзерных выпрабаванняў.")
!["Мірны ядзерны выбух" на палігоне ў пустыні Тар, штат Раджастан, – так яго назвалі індыйскія ўлады – стаў першым у гісторыі краіны. Выпрабаванні пад назвай "Усмешлівы Буда" прайшлі ў 1974 годзе, іх наведала прэм'ер-міністр Індыі таго часу Індзіра Гандзі. - Sputnik Беларусь](https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e9/0b/04/1101373842_0:0:2465:2047_600x0_80_0_1_b32d62051431ba25a94d1b581159e1be.jpg ""Мірны ядзерны выбух" на палігоне ў пустыні Тар, штат Раджастан, – так яго назвалі індыйскія ўлады – стаў першым у гісторыі краіны. Выпрабаванні пад назвай "Усмешлівы Буда" прайшлі ў 1974 годзе, іх наведала прэм'ер-міністр Індыі таго часу Індзіра Гандзі.")
