Вогненная птушка, вулкан на Марсе і карабель прышэльцаў: касмічныя фота 2025-га

Гэты прыгожы "касмічны матылёк" – біпалярная планетарная туманнасць NGC 6302 у сузор’і Скарпіёна, размешчаная на адлегласці ад 2,5 тыс да 3,8 тыс светлавых гадоў ад Зямлі.

Упершыню "касмічнага матылька" ўдалося зняць настолькі дэталёва ў лістападзе 2025-га дзякуючы тэлескопу "Джэміні-Поўдзень" (Gemini South) на тэрыторыі Чылі.

Еўрапейскія спадарожнікі стварылі першае паспяховае штучнае сонечнае зацьменне ў космасе, якое дазволіла дэталёва вывучыць сонечную карону.

23 мая 2025 года два спадарожнікі місіі Proba-3 Еўрапейскага касмічнага агенцтва (ESA) сталі на адлегласці 150 м адзін ад аднаго, адзін адыграў ролю "штучнага Месяца" і засланіў сабой Сонца, другі, абсталяваны тэлескопам, зарэгістраваў выявы кароны.

Падобныя назіранні дапамогуць вучоным зразумець, чаму сонечная карона ў сотні разоў гарачэй паверхні Сонца, і як фарміруюцца выкіды, якія выклікаюць магнітныя буры на Зямлі.

Першыя спадарожнікавыя здымкі Зямлі, зробленыя камерамі апарата Biomass. Гэты новы еўрапейскі спадарожнік адправіўся на калязямную арбіту ў красавіку 2025 года, яго асноўная задача – даследаванне сусветнай біясферы.

Абсталяванне Biomass дае магчымасць атрымліваць здымкі мясцовасці, якая скрытая кронамі і галінамі дрэў. Акрамя таго хвалі радара Biomass глыбей пранікаюць скрозь пясок і лёд, што адкрывае перспектывы для пошуку старажытных руін і дае магчымасць вывучаць працэсы, якія адбываюцца ў ледніковых шчытах на полюсах Зямлі.

Касманаўт Алег Платонаў робіць сэлфі на борце МКС, у той час як яго калегі Аляксей Зубрыцкі і Сяргей Рыжыкаў працуюць звонку.

Арбітальны апарат NASA Mars Odyssey, які знаходзіцца на арбіце Марса з 2001 года, упершыню захаваў вяршыню аднаго з найбуйнейшых вулканаў Чырвонай планеты – Арсія (Arsia Mons) – які прарываецца скрозь аблокі перад світанкам.

Падобныя здымкі неабходны вучоным для разумення марсіянскага клімату і будучых касмічных місій.

Касмічны тэлескоп "Джэймс Уэб" дэталёва захаваў месца нараджэння масіўных зорак – вобласць зоркаўтварэння пад назвай Pismis 2, якая знаходзіцца ў цэнтры туманнасці Лобстар у сузор’і Скарпіёна на адлегласці каля 5 500 светлавых гадоў ад Зямлі.

Для зямных вучоных, якія даследуюць эвалюцыйныя працэсы ў Сусвеце, гэта адзін з "найбліжэйшых" рэгіёнаў актыўнага нараджэння зорак.

Яшчэ адно фотаадкрыццё касмічнага тэлескопа NASA – "Джэймс Уэб" упершыню зафіксаваў палярнае ззянне на Нептуне.

Атрыманыя тэлескопам здымкі паказалі яркія блакітныя плямы, якія сведчаць аб магутнай палярнай актыўнасці.

Як і на іншых планетах, на Нептуне палярныя ззянні ўзнікаюць, калі зараджаныя часціцы, у асноўным ад Сонца, узаемадзейнічаюць з магнітным полем планеты.

Аднак на Нептуне яны былі выяўлены не на полюсах, а ў сярэдніх шыротах – гэта звязана з незвычайным нахілам яго магнітнага поля.

На фота злева – выява Нептуна, атрыманая з касмічнага тэлескопа "Хабл", справа – камбінаваная выява з тэлескопаў "Хабла" і "Уэба", дзе палярныя ззянні бачны як светла-блакітныя плямы.

На Марсе знайшлі больш за 15 000 км слядоў старажытных рэк.

На здымках тэрыторыі ў высокім разрозненні, атрыманых з марсіянскіх арбітальных апаратаў NASA, даследчыкі выявілі геалагічныя сляды амаль 16 000 км старажытных вадацёкаў, узрост якіх можа перавышаць 3 млрд гадоў.

Гэтае адкрыццё дазволіла вучоным выказаць здагадку, што Чырвоная планета калісьці была значна больш вільготным светам, чым лічылася да гэтага часу.

Менавіта дадзены касмічны аб’ект у 2025-м многія СМІ называлі "караблём прышэльцаў". Гэта камета 3I/ATLAS, за якой сачылі ці ледзь не ўсе прыборы наяўныя ў распараджэнні астраномаў.

Сусветную славу камеце прынесла скандальная заява астранома Гарвардскага ўніверсітэта Абрахама Леба, які выказаў здагадку аб тэхнагенным паходжанні касмічнага аб’екта, прычым – з экіпажам усярэдзіне.

У выніку 19 снежня камета праляцела на рэкордна блізкай адлегласці ў 270 млн км ад Зямлі, а затым пакінула Сонечную сістэму.

Тэлескоп "Джэймс Уэб" упершыню зафіксаваў чатыры змеепадобныя спіралі пылу вакол пары зорак Вольфа-Рае.

Спадарожнікі "Роскосмоса" зрабілі здымак горада Анкорыдж, што ў штаце Аляска ў ЗША, напярэдадні сустрэчы прэзідэнтаў Расіі і ЗША Уладзіміра Пуціна і Дональда Трампа, якая адбылася 15 жніўня 2025 года.

Прыватны касмічны апарат упершыню паспяхова высадзіўся на Месяц.

"Blue Ghost" (Блакітны Прывід) – гэта прыватны месяцовы пасадачны модуль, распрацаваны амерыканскай кампаніяй Firefly Aerospace для дастаўкі грузаў і навуковых прыбораў на Месяц у рамках праграмы NASA.

Яго першая місія стартавала 15 студзеня 2025 года і паспяхова здзейсніла пасадку 2 сакавіка 2025 года ў Моры Крызісаў, даставіўшы навуковае абсталяванне для аналізу грунту і пылу, стаўшы важным крокам у камерцыйных месячных даследаваннях.

Самую дэталёвую выяву галактыкі Скульптар атрымалі еўрапейскія астраномы, якія зафіксавалі больш за тысячу адценняў яе выпраменьвання.

Выкарыстоўваючы спектрограф MUSE на тэлескопе VLT у Чылі, астраномы з Еўрапейскай паўднёвай абсерваторыі правялі больш за 50 гадзін назіранняў за галактыкай Скульптар, а затым аб’ядналі сотню экспазіцый у адну мазаічную карту памерам 65 000 светлавых гадоў.

На гэтым здымку, атрыманым касмічным апаратам Hera Еўрапейскага касмічнага агенцтва 12 сакавіка 2025 года, Чырвоная планета выглядае светла-блакітнай, а перад ёй бачны марсіянскі спадарожнік Дэймас.

Астранаўт NASA Ніколь Аерс з борта МКС зняла рэдкі від маланак – спрайт.

На гэтым здымку астранаўт NASA Дон Петыт абдымае расійскага касманаўта-выпрабавальніка Кірыла Пяскова пасля стыкоўкі капсулы SpaceX з Міжнароднай касмічнай станцыяй 16 сакавіка 2025 года.

Загадкавы здымак "Птушкі над Сонцам", зроблены тэлескопам LASCO у маі 2025 года, – гэта рэдкая выява гіганцкага сонечнага пратуберанца або выкіду каранальнай масы, які з-за свайго віду і маштабу (размах крылаў ~150 000 км) быў названы "вогненнай птушкай".

Касмічны тэлескоп NASA "Джэймс Уэб" атрымаў самую дэталёвую на сённяшні дзень выяву планетарнай туманнасці NGC 1514.

На здымку захаваны газ і пыл, якія выкінула ў адкрыты космас паміраючая зорка пад назвай NGC 1514 у сузор’і Цяльца прыкладна ў 1 500 светлавых гадах ад Зямлі. Сфатаграфаваць яе ўдалося ў сярэднім інфрачырвоным дыяпазоне.

NASA да Дня святога Валянціна паказала "букет з тысяч квітнеючых зорак".

Гэта састаўная выява туманнасці Тарантул з галактыкі Вялікае Магеланава воблака, зробленая са здымкаў некалькіх тэлескопаў.

Марсаход NASA Perseverance у маі 2025 года зрабіў адну з самых дэталізаваных панарам марсіянскага рэльефу, сабраўшы 96 здымкаў у адзіную выяву, дзякуючы рэдкай яснасці атмасферы, якая дазволіла ўбачыць аб’екты на адлегласці да 65 км з неверагоднай выразнасцю.

Гэта выява дэманструе пагоркі і дзюны з высокай дэталізацыяй, а спецыяльная апрацоўка падкрэслівае кантраст і падабенства з зямнымі пустынямі.

Кітай у маі 2025-га запусціў зонд "Цяньвэнь-2" з амбіцыйнай місіяй па зборы ўзораў з каляземнага астэроіда і вяртанні іх на Зямлю.

Плануецца, што зонд скіне капсулу з узорамі на зямлю ў 2027 годзе і прадоўжыць палёт да далёкай каметы 311P для яе вывучэння.

Касманаўт "Роскосмоса" Аляксандр Гарбуноў падзяліўся здымкамі заснежаных Курыльскіх астравоў.

Найбуйнейшы ў свеце тэлескоп у абсерваторыі імя Веры Рубін у Чылі ў чэрвені 2025-га перадаў першыя здымкі начнога неба, на якіх адлюстравана святло мільёнаў далёкіх зорак і галактык у беспрэцэдэнтным маштабе.

Усяго за 10 гадзін працы тэлескоп зафіксаваў касмічныя дэталі, раней недаступныя навуцы, і адкрыў больш за дзве тысячы астэроідаў, у тым ліку каляземныя.

Рэдкі момант, калі МКС ператварылася ў сапраўдны арбітальны порт.

На кадрах, знятых касманаўтам Алегам Платонавым 6 снежня 2025-га года, адразу некалькі караблёў: "Союз МС-27", "Союз МС-28", грузавыя "Прогресс", "Сигнус", японскі HTV і грузавы Dragon, а за кадрам – яшчэ адзін "Прогресс" і пілатуемы Crew Dragon.

Касманаўт назваў гэты дзень асаблівым – упершыню ў гісторыі МКС былі заняты ўсе стыковачныя вузлы.

Від з космасу на пажары ў Каліфорніі ў студзені 2025-га. Спадарожнікавыя здымкі апублікавала кампанія Maxar.