МІНСК, 26 лют — Sputnik. Для сусветных брэндаў Беларусь стала прамежкавым прыпынкам на шляху пошуку таннай працоўнай сілы. Спярша брэнды адшывалі свае калекцыі ў Балгарыі, Польшчы, затым, сутыкнуўшыся з павышэннем кошту аплаты працы, перайшлі ў Беларусь. Калі і беларускія фабрыкі запатрабавалі больш грошай, адправіліся ў В'етнам — яшчэ дзесяць гадоў таму кошт гадзіны працы на беларускай "Славянцы" набліжаўся да пяці долараў, а ва ўсходніх канкурэнтаў ледзь дасягаў сямідзесяці цэнтаў.
Беларусь для Nike не па кішэні
Прадпрыемствы велізарных магутнасцяў, разлічаныя на пашыў буйных партый адзення, дасталіся Беларусі ў спадчыну ад Савецкага Саюза. У 1989 годзе ўрад прыняў рашэнне мадэрнізаваць лёгкую прамысловасць. На бабруйскую фабрыку "Славянка" тады паставілі абсталяванне з адзінаццаці краін, мадэрнізацыя прайшла пры ўдзеле японскай фірмы. Аднымі з першых яны атрымалі амерыканскую праграму, якае аўтаматызуе працу канструктара. Дзякуючы гэтаму фабрыка апынулася гатовая да працы з сусветнымі кампаніямі, а без гэтага выжыць было б складана.
"Магутнасці беларускіх прадпрыемстваў былі разлічаны на ўвесь Савецкі Саюз. Мы забяспечвалі пашыў у тым ліку ваеннага абмундзіравання на ўвесь СССР. З развалам мы пазбавіліся такіх заказаў. Тысячнага калектыву на швейных прадпрыемствах ужо няма. Нам было складана. Супрацоўніцтва з замежнымі партнёрамі было выратавальным", — распавёў дырэктар ААТ "Славянка" Цімур Бачарышвілі.
У 90-х у нашу краіну прыйшлі першыя брэнды, супрацоўніцтва з імі дало разуменне таго, як арганізоўваць вытворчасць у новых умовах.
"Гэта стымулявала да засваення новых тэхналогій. Усе ноў-хаў перадаваліся бясплатна толькі для таго, каб мы падцягваліся. Так адбываецца да таго часу, пакуль кошт работ не вырастае да таго ўзроўню, які перастае задавольваць брэнды", — распавёў дырэктар прадпрыемства.
Так як сусветныя брэнды значную частку сродкаў трацяць на рэкламу, яны не могуць дазволіць сабе павышэнне сабекошту прадукту, растлумачыў суразмоўца. Нават з улікам таго, што Беларусь мае геаграфічную перавагу ў параўнанні з краінамі Азіі, кошт працоўнай гадзіны ў В'етнаме быў такі нізкі, што "Славянка" не змагла канкурыраваць — зараз кошт гадзіны працы на фабрыцы прыкладна сем долараў. У выніку Nike зачыніў усе вытворчасці ў Беларусі.
"Некалі мы перасякаліся з Hugo Boss. Цяпер яны пабудавалі прадпрыемства ў Турцыі, на ім працуе каля трох тысяч чалавек. Усе адшываюць там", — распавёў дырэктар. Беларуская ж фабрыка імкнецца арыентавацца на прамы экспарт. Галоўны партнёр — Польшча, і так як цягацца з канкурэнтамі з Сярэдняй Азіі цяжка, вытворца робіць упор на больш дарагі сегмент і прапануе якасныя тавары.
Чаму Lacoste засталася ў Віцебску
Перад краінамі Азіі, чые ярлычкі мы часта бачым на вопратцы папулярных марак, у нас ёсць геаграфічная перавага, распавяла беларускі дызайнер Людміла Лабкова. Для заказчыка гэта значыць скарачэнне транспартных выдаткаў і эканомію часу. Яшчэ адна канкурэнтная перавага беларускіх кампаній — гатоўнасць працаваць з невялікімі ў параўнанні з кітайскімі канкурэнтамі партыямі адзення. Для брэндаў, якія працуюць у высокім коштавым сегменце, гэта аргумент на карысць Беларусі.
На фабрыцы "Віцяблянка" дагэтуль адшываюць лініі адзення Lacoste, Eden Parc, "Сівер", Styer. Спецыяліст аддзела маркетынгу Маргарыта Сапёрава распавяла, што кампаніі задаволены якасцю, фабрыка дае магчымасць апрацоўкі вырабаў высокай складанасці.
"Гэта выгадна і для нас. Зараз амаль 95% прадпрыемства працуе на давальніцкіх замовах. Эканамічная сітуацыя дыктуе ўмовы, у нас няма магчымасці набываць дарагія тканіны і фурнітуру. Мы працягваем працаваць на беларускі рынак, але гаворка не ідзе аб буйных партыях. Выжываем за кошт замежных заказаў", — распавяла суразмоўцы Sputnik.
Заказчыкаў знаходзяць на выставах, а часам прапановы паступаюць ад самога брэнда. Зараз фабрыка заключае кантракт з расійскімі кампаніямі па пашыве спецвопраткі "Тэхнаавіа" і "Спецваенпром".
"Кошт працоўнай гадзіны ў нас прыкладна такі ж, як у Расіі і ў Літве. Такой значнай розніцы, як з Кітаем, у нас няма. На нашым баку якасць пашыву і тэрытарыяльная перавага. З фірмаў, якія перасталі з намі супрацоўнічаць, толькі Adidas, з астатнімі працуем з сезона ў сезон", — распавяла суразмоўца агенцтва.
Форму для арміі Германіі шыюць у Беларусі
Дызайнер Людміла Лабкова, якая супрацоўнічае з шэрагам прадпрыемстваў, прызнае, што такую папулярнасць у брэндаў беларускія кампаніі набылі не толькі дзякуючы высокай якасці паслуг, але і ў сілу нізкай аплаты працы. Пры тым, што адшыць партыю ў суседняй Польшчы можна танней, зарплаты супрацоўнікаў на прадпрыемствах краіны-суседкі вышэй, патлумачыла Людміла.
"Заробкі на прадпрыемствах упалі, асабліва на перыферыі. Я ведаю пра невысокія зарплаты на "Бабруйсктрыкатажы", у якога ёсць вопыт працы з італьянскімі брэндамі. Зараз там адшываюць форму для арміі Германіі. Я працавала з "Бабруйсктрыкатажам" і магу сцвярджаць, што ён прапаноўваў больш высокую якасць, чым асобныя прыватныя прадпрыемствы, а заробкі застаюцца невысокімі", — патлумачыла дызайнер.
Швачцы чацвёртай катэгорыі ў размешчанай на сайце міністэрства працы вакансіі на "Бабруйсктрыкатаж" абяцаюць заробак ад чатырохсот рублёў.
Дызайнеру не па кішэні
Дызайнер Людміла Лабкова распавяла, што беларускім дызайнерам супрацоўніцтва з прадпрыемствамі можа апынуцца не па кішэні. Справа не ў тым, што беларускія прадпрыемствы просяць занадта шмат, а ў тым, што рэдка возьмуцца за працу з замовай аб'ёмам меншым ста адзінак. Сама Лабкова, якая доўгі час супрацоўнічала з беларускімі фабрыкамі, прызнае, што ў апошні час гэтая калабарацыя аказваецца не па кішэні.
"Хоць я доўгі час супрацоўнічала з беларускімі прадпрыемствамі, цяпер і мне стала нялёгка размяшчаць там замовы. Нешматлікія беларускія дызайнеры адшываюць партыі, якія прыме ў пашыў прадпрыемства. Так што перспектыва працы дызайнерскіх брэндаў з буйнымі беларускімі прадпрыемствамі імглістая", — са шкадаваннем канстатавала суразмоўніца агенцтва.
У тым, што брэнды выкарыстоўваюць Беларусь для пашыву сваіх лінеек, няма нічога дрэннага, але ў большасці краін, якія прадастаўляюць падобныя паслугі, паралельна развіваюцца ўласныя брэнды, ёсць сэнс карыстацца гэтым вопытам, лічыць Лабкова.