Радыё

Катовіч: народныя Каляды аб'ядноўваюць Божае Нараджэнне, Новы год і Вадохрышча

Культуролаг Аксана Катовіч распавядае, як на працягу гісторыі народная традыцыя святкавання Каляд і сустрэчы Новага года пераплялася з хрысціянскай традыцыяй святкавання Божага Нараджэння незалежна ад канфесіі.
Sputnik
Яшчэ ў 45 годзе да нашай эры па ўказе вялікага старажытнарымскага палкаводца Гая Юлія Цэзара быў уведзены названы ў яго гонар "юліянскі каляндар", у якім пачаткам кожнага года стала 1 студзеня. Пазней, у 1582 годзе, у выніку рэформы Папы Рыгора XIII, з'явіўся "грыгарыянскі каляндар". А яшчэ пазней, ужо ў 1918 годзе, рашэнне аб чарговай "каляндарнай" рэформе прымаў Уладзімір Ільіч Ленін, распавядае вядомы беларускі этнограф і культуролаг Аксана Катовіч, тлумачачы разыходжанне ў каляндарных датах.
Фота
Каляды ў Строчыцах
"Краіны за мяжой жывуць на адным календары, а тыя краіны, якія мы потым назавем Савецкім Саюзам, жывуць на іншым календары. Ні гандляваць, ні размаўляць, ні весці палітыку немагчыма. І тады Ленін праводзіць рэформу і пераводзіць краіну, якая на нейкі час адмовілася ад рэлігіі, на той самы "грыгарыянскі", або, як цяпер кажуць, "дзяржаўны стыль". І 25 снежня зноў вярнулася", - кажа Катовіч.
Што тычыцца народных вераванняў, то першы дзень Каляд са старажытных часоў быў прымеркаваны да дня зімовага сонцастаяння. У ноч з 24 на 25 снежня адбываецца так званы пераварот і зараджэнне новага года.
"Розніца паміж каталіцкім і праваслаўным календаром сёння складае 13 дзён. І так склалася, што ў каталікоў Каляды пачынаюцца з 24-га на 25-е снежня і працягваюцца 14 дзён. А ў праваслаўных Каляды пачынаюцца з 6-га на 7-е студзеня і таксама працягваюцца 14 дзён ", - распавядае Катовіч.
"Каляды маюць тры знакавыя дні - першую, другую і трэцюю куццю. У першую куццю святкуецца Раство Хрыстова, як у каталікоў, так і ў праваслаўных. На другую куццю святкуецца Новы год, у праваслаўных гэта Стары Новы год. І заканчваюцца Каляды трэцяй куццёй - гэта Вадохрышча. Так паганская або народная традыцыя злучылася з хрысціянскай традыцыяй незалежна ад канфесіі, рэзюмуе культуролаг.