МІНСК, 1 сак - Sputnik. Расійскія археолагі знайшлі ў старажытнай сталіцы Волжскай Булгарыі майстэрню па апрацоўцы бурштыну, дзе працавалі ювеліры з тэрыторыі Русі, паведамляе прэс-служба Інстытута археалогіі РАН.
"Майстэрня існавала ў перыяд пад'ёму гарадской культуры Болгара пасля разбуральных падзей, звязаных з захопам Булгарыі манголамі. Знаходка падкрэслівае міжнародныя сувязі Болгара і высокі ўзровень стабільных гандлёвых адносін гэтага часу", - распавёў РІА "Новости" кіраўнік раскопак Дзяніс Бадзееў.
Старажытная сталіца на Волзе
Навукоўцы не ведаюць дакладнай даты заснавання некалі важнага ў міжнароднай сістэме гандлю горада, але некаторыя знаходкі паказваюць на тое, што гэту падзею можна аднесці да VIII-IX стагоддзяў. Як раз у гэты перыяд на тэрыторыю сучаснага Татарстана пачалі пранікаць волжскія булгары. Гэтыя плямёны сутыкнуліся з Хазарскім каганатам у Прыкаспійскіх стэпах і былі выцесненыя адтуль больш моцным сапернікам.
Паступова горад стаў сталіцай Волжскай Булгарыі, куды сцякаліся тавары з Еўропы, Сярэдняй Азіі, Кітая, Каўказа і Блізкага Усходу. Пазней, пасля захопу Волжскай Булгарыі мангольскімі войскамі, Болгар стаў і першай сталіцай Залатой Арды.
Мангольскія кіраўнікі часта ладзілі міжусобныя вайны за трон, што прывяло да знішчэння горада Болгар у 1431 годзе, пасля чаго сталіцай стала Казань.
Ювеліры з Русі
Падчас раскопак, якія ідуць на працягу дзясяткаў гадоў, на тэрыторыі Болгара знойдзена вялікая колькасць артэфактаў, у тым ліку, і залатых упрыгажэнняў.
Бадзееў распавёў, што каманда археолагаў даследавала наваколлі кірмаша ў рамесным квартале горада, дзе і знайшлі прадметы, якія паказваюць на існаванне ювелірнай майстэрні, якая спецыялізавалася на бурштыне.
Падчас раскопак было знойдзена каля 700 грам бурштыну-сырца, яго абрэзкі, нарыхтоўкі і самі вырабы, сярод якіх больш за ўсё было караляў і падвесак розных тыпаў. Аб тым, што гэта была менавіта майстэрня, а не, дапусцім, склад тавараў з бурштыну, кажа рамесны інструментар - нож з выгнутай спінкай, невялікае долата, напільнік квадратнага сячэння, шылы, іголкі.
Датаваць час працы ювелірнай майстэрні дазволілі знойдзеныя на месцы манеты, якія сведчаць аб тым, што майстры тут працавалі ў канцы XIII-пачатку XIV стагоддзя.
Гіпотэзу аб тым, што там працавалі ювеліры выхадцы з тэрыторыі Русі, дазволіла зрабіць знойдзеная кераміка. Археолагі знайшлі там чырвонацагляныя і белацагляныя гаршчкі, якія з'яўляюцца звычайнымі для Русі. Таксама тут былі знойдзены каменныя і бронзавыя нацельныя крыжы, а сярод кухонных рэшткаў - свіныя косткі.
Бурштын з Балтыі ці Прыдняпроўя
Расійскія археолагі мяркуюць, што кераміка была прывезена ў Болгар з Цверы або нейкіх іншых старажытнарускіх гарадоў. Магчыма, яе прывезлі з сабою майстра-ювеліры.
Пакуль не зразумела, адкуль быў прывезены бурштын і як ён апрацоўваўся. Бадзееў і яго калегі плануюць атрымаць адказы на гэтае пытанне, выкарыстоўваючы метады хіміі і фізікі, якія не пашкодзяць каштоўныя артэфакты. Тады былі два цэнтры здабычы бурштыну ў Балтыі і Прыдняпроўі.
Першапачаткова насельніцтва ў Болгары не было падзелена на кварталы па рэлігійным і нацыянальным прынцыпе. У прыватнасці, "суседзямі" рамеснікаў з тэрыторыі Русі былі выхадцы з Закаўказзя і цюркамоўныя насельнікі Ніжняга Паволжа.
"Раскопкі пакідаюць уражанне, што ў гэтым перыядзе часу такога падзелу не было, і насельніцтва жыло "церазпалосна". Толькі пазней адбыўся такі падзел, і хрысціянскае насельніцтва было пераселена на ўскраіны горада", - рэзюмаваў Бадзееў.