МІНСК, 21 сту - Sputnik. Беларусь гатова закупляць нафту з любых альтэрнатыўных крыніц і на практыцы ацаніць рэнтабельнасць такіх паставак, заявіў прэзідэнт рэспублікі Аляксандр Лукашэнка на нарадзе па пытаннях павышэння эфектыўнасці рэалізацыі нафтапрадуктаў на экспарт.
"Мы павінны на практыцы паглядзець, у што гэта выльецца. А так браты з усходу палохаюць, што гэта будзе вельмі дорага. Мы таксама, не палічыўшы, не пакаштаваўшы, думаем, што мы не справімся. Таму прынята рашэнне закупіць, няхай гэта будзе азербайджанскую, саудаўскую, нарвежскую, амерыканскую, - не важна, якую нафту, - па сусветных коштах", - цытуе прэзідэнта БелТА.
Пры гэтым Лукашэнка падкрэсліў, што нафта з альтэрнатыўных крыніц не выключае паставак вуглевадароднай сыравіны ад Расіі. Раней Лукашэнка заявіў, што цалкам адмовіцца ад расійскай нафты не атрымаецца. Аднак Беларусь будзе, паводле яго слоў, імкнуцца да таго, што ў РФ будзе закупляцца 30-40% перапрацоўваецца ў краіне нафты. Яшчэ 30% мяркуецца пастаўляць праз парты Балтыі і 30% - праз Украіну.
Кіраўнік дзяржавы таксама адзначыў, што актуальным застаецца пытанне аб наступным продажы нафтапрадуктаў з перапрацаванай нафты.
"Мы павінны сёння разгледзець пытанне, як і каму мы будзем прадаваць. Як мы наогул арганізуем продаж гатовых нафтапрадуктаў. Гэта вельмі важнае пытанне сёння, і мы павінны ў гэтай няпростай сітуацыі атрымаць адпаведны эфект", - сказаў Лукашэнка.
Паводле яго слоў, эканамічныя ўмовы ўскладняюцца. З-за ўвядзення Расійскай Федэрацыяй падатковага манеўру зніжаюцца даходы беларускага бюджэту, зніжаецца эфектыўнасць работы Наваполацкага і Мазырскага НПЗ.
"НПЗ сутыкнуліся з праблемай фінансавання бягучай дзейнасці і, што немалаважна, сваіх інвестыцыйных праграм, накіраваных на развіццё вытворчасці. Але я вам ужо казаў: гэтыя аргументы я нават пад увагу прымаць не хачу. Вайны няма. У свеце грошай мора. Ёсць кіраўнікі канцэрнаў, ва ўрадзе віцэ-прэм'ер, кіраўнікі заводаў - вырашайце пытанні. Не можаце - сыходзьце", - звярнуўся Лукашэнка да ўдзельнікаў нарады.
Прэзідэнт пры гэтым папярэдзіў аб персанальнай адказнасці за ўсе прапановы.
Старшыня канцэрна "Белнафтахім" Андрэй Рыбакоў у сваю чаргу адзначыў, што для забеспячэння ўнутранага рынку Беларусі хапіла б 80%-най загрузкі аднаго нафтаперапрацоўчага завода. Краіна экспартуе больш як 70% усіх нафтапрадуктаў, што вырабляюцца.
Нафтавае пытанне
Беларусь і Расія да пачатка 2020 года не змаглі прыйсці да пагаднення па кошце нафты: рэспубліка адмаўляецца плаціць пастаўшчыкам прэмію ў 6 долараў за тону да кошту пастаўкі. На гэтым фоне 1 студзеня былі прыпыненыя пастаўкі сыравіны ў рэспубліку.
У якасці часовай меры Беларусь закупіла 750 тысяч тон у кампаній расійскага бізнесмена Міхаіла Гуцарыева, якія пагадзіліся працаваць без прэміі. Адначасова, як заяўляе ўрад, вядуцца перамовы з альтэрнатыўнымі пастаўшчыкамі нафты.
У студзені рэспубліка таксама дамовілася аб куплі 80 тысяч тон нарвежскай нафты для "Нафтана" - марка Johan Sverdrup максімальная блізкая па характарыстыках да Urals. Пастаўляцца яна будзе праз порт Клайпеды, які ў год можа прапусціць толькі 3,6 мільёна тон. Акрамя таго, за перавалку і транспарціроўку нарвежскай сыравіны Беларусь пераплачвае па 20 долараў за тону.
Для загрузкі аднаго "Нафтана" патрабуецца каля дзевяці мільёнаў тон штогод, гэта значыць каля 25 тысяч тон штодня. Мазырскі НПЗ перапрацоўвае каля дзесяці мільёнаў тон у год. Большая частка прадукцыі "нафтахіму" ідзе на экспарт у выглядзе светлых нафтапрадуктаў, у першую чаргу аўтамабільнага паліва.
Без альтэрнатывы?
Беларусь ужо шукала альтэрнатыўныя крыніцы нафты ў папярэднія гады. Так, у Венесуэлы рэспубліка закупляла марку Santa Barbara на пачатку 2010-х. Аднак надзвычай дарагая лагістыка і нізкая якасць сыравіны вымусілі звярнуцца да своп-схемы з Азербайджанам. Усяго рэспубліка закупіла ў Венесуэлы за тры гады амаль 3,4 мільёнаў тон. Цікава, што сярэдні кошт за тону расійскай сыравіны для Беларусі ў 2010 годзе была 434 долара, венесуэльскай - 647 долара.
Крыху менш за мільён тон Беларусь закупіла ў Азербайджана ў 2011-м - па кошце ў 838 долараў за тону. Для параўнання: расейская нафта тады ж каштавала каля 430 долараў за тону. У 2016-м Беларусь зноў звярнулася да Азербайдлжана за брэндамі Azeri Light і CPC Blend, аднак таксама ў невялікіх аб'ёмах: 560 тысяч тон. У 2017 рэспубліка закупіла 1,4 мільёна тон нафты ў Ірана.
Пакрыць патрэбы Беларусі ў нафце не могуць ні Азербайджан, ні Казахстан, ні іншыя краіны-партнёры. Акрамя таго, яе ўсё роўна прыйдзецца "разводзіць" расійскай, бо беларускія НПЗ "заточаныя" пад Urals. Пры гэтым кошт альтэрнатыўных пастаўшчыкоў заўсёды перавышае кошт на расійскую сыравіну. Розніца з улікам лагістыкі можа дасягаць практычна два разы.
У мінулым годзе Беларусь купляла ў Расіі нафту па сярэднім кошце ў 364 долара за тону. Пры гэтым рэспубліка плаціла за сыравіну толькі 83% ад сусветнага кошту нафты.