МІНСК, 6 кра - Sputnik. Расійскія навукоўцы падчас анлайн-канферэнцыі, якую трансляваў Sputnik, распавялі, як адрозніваць няпэўную інфармацыю аб каронавірусе і як паводзіць сябе журналістам, каб не пладзіць фэйкі.
Галоўнае - думаць
Віцэ-прэзідэнт Сколтэха па біямедыцынскіх даследаваннях Міхаіл Гельфанд адзначыў, што цяпер у лабараторый ёсць магчымасць аператыўна дзяліцца інфармацыяй аб даследаваннях, публікуючы яе ў інтэрнэце ў выглядзе прэс-рэлізаў. Але гэта зусім не значыць, што гэтыя дадзеныя будуць пацверджаны пры далейшай праверцы вынікаў. Падобныя праблемы ўзнікаюць з-за гонкі, у якую ўцягнутыя навукоўцы розных краін свету.
"Адна з важных рэчаў - трэба адрозніваць навуковую артыкул ад прэс-рэлізу і ад пятага пераказвання і таго, і іншага", - падкрэсліў ён.
Акрамя таго, журналісты павінны думаць, перш чым распаўсюджваць інфармацыю. "Як мінімум не тыражаваць тое, што вы ўбачылі. Звяртаць увагу на рэпутацыю прамоўцы. Прычым менавіта рэпутацыю, змястоўную ў акадэмічным асяроддзі. Звяртаць увагу на відавочныя нязгоднасці, на крыніцу інфармацыі", - пералічыў Гельфанд.
Па словах навукоўца, журналісты павінны супаставіць лічбы і факты і дамагацца выразных адказаў ад тых, хто дае інфармацыю, калі ёсць неадпаведнасці.
Ён таксама выказаў меркаванне, што не варта змагацца з фэйкамі дзяржаўнымі сродкамі. "Змагацца з фэйкамі можна асветай, зваротам да сапраўдных вучоных. Але вось спрабаваць караць за фэйкі шляхам нейкіх рэпрэсіўных мер - гэта шлях у нікуды", - заявіў даследчык.
Трэба вывучаць розныя крыніцы
Каб пазбегнуць дэзінфармацыі, навукоўца парэкамендаваў рэдакцыям супрацоўнічаць з журналістамі, якія могуць зразумець, пра што ідзе гаворка ў навуковым артыкуле і правільна інтэрпрэтаваць яе. Таксама рэдакцыі могуць кансультавацца ў даследчыкаў, якія з'яўляюцца прызнанымі экспертамі ў сваіх галінах.
"Найміце навуковых журналістаў добрых і давярайце ім. Яны будуць за вас разбірацца", - даў параду рэдакцыям прафесар Сколтэха, доктар біялагічных навук, загадчык сектара малекулярнай эвалюцыі ІППІ РАН Георгій Базыкін.
Па словах завкафедры мікрабіялогіі біяфака МДУ Лізаветы Бонч-Асмалоўскай, адрозненне натуральнай навукі ад іншых галін у тым, што "праўда ў ёй заўсёды сабе дарогу праб'е". "Наконт публічнай сферы, вядома, я думаю, трэба пабольш звяртацца да вучоных, а навукоўцы не павінны адмаўляцца гаварыць з журналістамі", - лічыць яна.
Рэктар Сколтэха Аляксандр Куляшоў лічыць, што самае правільнае - гэта не арыентавацца на адну крыніцу. "Калі ты здолееш апытаць з адной і той жа нагоды некалькі навукоўцаў з добрым імем, незаплямленай рэпутацыяй, то ты можаш быць упэўнены, што, хутчэй за ўсё, ты моцна не памылішся", - падсумаваў ён.