МІНСК, 12 кра — Sputnik. Фарбаванае яйка — адзін з галоўных атрыбутаў Вялікадня. Яйка сімвалізуе жыццё і адраджэнне. Спакон вякоў лічылася, што велікоднае асвечанае яйка павінна быць першай стравай пасля 40-дзённага пасту. Але чаму яны чырвонага колеру? Sputnik знайшоў некалькі версій паходжання абраду афарбоўкі велікодных яек.
Версія першая — гістарычная
Да таго ж найбольш распаўсюджаная і паэтычная. Паводле гэтай версіі, першае велікоднае яйка паднесла Марыя Магдаліна імператару Тыберыю. Пасля цудоўнага ўваскрэшання Ісуса Хрыста яна прыйшла да рымскага імператара са словамі "Хрыстос Уваскрос!" У тыя часы нельга было прыходзіць з пустымі рукамі, таму яна прынесла яму ў дар яечка. Аднак Тыберый не паверыў яе словам, маўляў, ніхто не можа ўваскрэснуць з мёртвых, гэтак жа як белае яйка не можа стаць чырвоным. Як толькі апошняе слова зляцела з яго вуснаў — яйка сапраўды стала чырвоным.
Версія другая — рымская
Звязаная з імем рымскага імператара Марка Аўрэлія, заўзятага праціўніка хрысціянства. У дзень з'яўлення на свет будучага імператара ў куратніку, што належыла яго бацькам, курыца знесла яйка, але не прастое, а пакрытае ярка-чырвонымі кропкамі. Гэтую падзею сваякі будучага імператара патлумачылі як знак слаўнай будучыні для нованароджанага. Тады і з'явілася ў Рыме традыцыя пасылаць у знак віншаванні ярка афарбаваныя яйкі. Хрысціяне жа ўклалі іншы сэнс у гэты звычай, пераняўшы яго — яйка ў Пасху афарбавана ў колер крыві Хрыстовай.
Версія трэцяя — біблейская
Неўзабаве пасля смерці Хрыста трапілі на банкет сем рабінаў. Частавалі іх, сярод усяго іншага, смажанай курыцай і варанымі яйкамі. Адзін з іх узгадаў пра Укрыжаванага, распавёўшы аб тым, што той абяцаў уваскрэснуць на трэці дзень. Гаспадар дома запярэчыў, сказаўшы, што хутчэй смажаная курыца ажыве, а яйкі стануць пурпурнымі. Менавіта гэта і адбылося. З тых часоў, у памяць аб гэтай падзеі, яйкі на Вялікдзень фарбуюць у чырвоны колер.
Версія чацвёртая — бытавая
Адно з тлумачэнняў, досыць лагічнае і практычнае. Падчас 40-дзённага посту куры не пераставалі несціся, і гаспадары варылі яйкі, каб яны не сапсаваліся. Вараныя яйкі фарбавалі — так іх лягчэй можна было адрозніць ад свежых.
Версія пятая — для настрою
Рознакаляровыя, размаляваныя, яны нясуць вясёлы настрой і з'яўляюцца асновай велікодных гульняў. І дзеці, і дарослыя гулялі ў гульні, звязаныя з велікоднымі яйкамі. Самыя вядомыя — катанне яек і біццё яйкамі.
Што азначае колер яек
Першапачаткова колер яек быў толькі чырвоным, як сімвал крыві Хрыста, у той час як само яйка было сімвалам адраджэння. Аднак пазней іх сталі фарбаваць у іншыя колеры і замяняць курыныя яйкі драўлянымі, шакаладнымі або выкананымі з каштоўных металаў і камянёў.
Ад таго, чым фарбуюць яйкі на Вялікдзень, залежыць і іх колер. Гэта можа быць лукавая шалупіна, прыродныя або харчовыя фарбавальнікі. Прычым колер мае значэнне.
Так, белы колер з'яўляецца райскім і сімвалізуе сабой чысціню і духоўнасць. Чырвоны — царскі колер, нагадвае аб Божай любові да чалавечага роду. Жоўты, роўна як аранжавы і залаты, сімвалізуе багацце і дастатак. Блакітны колер — гэта святло Найсвяцейшай Дзевы, ён асацыюецца з дабрынёй, надзеяй, любоўю да бліжняга. Зялёны, як вынік спалучэння блакітнага і жоўтага колераў, азначае дабрабыт і адраджэнне. Чорны колер — колер смутку і плачу. У гэты колер катэгарычна забараняецца фарбаваць велікодныя яйкі.