Чэхія, Латвія, Літва высылаюць расійскіх дыпламатаў; следам Польшча склікала анлайн-нараду Вышаградскай групы "па расійскім пытанні", на якой прэм'еры краін-удзельніц прынялі дэкларацыю ў падтрымку Чэхіі; Румынія аб'явіла персонай нон грата памочніка ваеннага аташэ Расіі; Італія пакрыўдзілася на высылку ў адказ Масквой свайго дыпламата; Вялікабрытанія павялічыла санкцыйны спісак расіян яшчэ на 14 чалавек. І гэта далёка не поўны пералік падзей.
Зрэшты, Расія не застаецца ў даўгу. З вельмі "атрутнай" заявай выступіў міністр замежных спраў Сяргей Лаўроў, які западозрыў Чэхію ў парушэнні норм міжнародных пагадненняў. У прыватнасці, гаворка пра дамову аб гандлі зброяй - ужо занадта "блытаныя" і "эмацыйныя, не вельмі разумныя" заявы выдае Прага з нагоды тых самых складоў зброі ў Врбеціцэ, дзе мелі месца выбухі ў 2014 годзе.
Як спецагенты? Зноў спецагенты?..
Тое, што адбываецца, выклікае дваістыя пачуцці. З аднаго боку, немагчыма не адзначыць істотнае ўзмацненне жорсткасці пазіцыі расійскіх улад у параўнанні з падзеямі сярэдзіны 2010-х. Тады вельмі многіх раздражняла падкрэслена ўміратваральная рыторыка Масквы з серыі "рабяты, давайце жыць дружна", у якой некаторыя нават умудраліся разглядзець гатоўнасць да саступак і проста паражэнства. Так што ў бягучых абставінах публічная рэзкасць Масквы выклікае даволі шырокую грамадскую падтрымку.
З іншага боку, у самой Расіі хапае незадаволеных грамадзян, якім здаецца недастатковай цяперашняя цвёрдасць Крамля - проста таму, што Захад дэманструе такі ўзровень абсурду і русафобіі, што бачыцца непатрэбным і бескарысным працяг любога, нават самага абвостранага дыялогу. У сітуацыі, якая склалася, ім здаецца найбольш правільным поўная адмова ад якога б там ні было ўзаемадзеяння і дыялогу з Захадам, аж да разрыву дыпадносін - пакуль той бок не вернецца ў розум і стан свядомасці.
Падобную пазіцыю цалкам можна зразумець. Пра што і навошта размаўляць з дзяржавамі, множачымі ўсё больш частыя байкі пра двух незаменных "спецагентаў Пятрова і Башырава", якія і Скрыпалей ў Англіі труцяць, і зброевыя склады ў Чэхіі ўзрываюць, а таксама пра дзіўнае баявое атрутнае рэчыва "Навічок", масава якое ўжываецца Крамлём, але не здольнае нікога забіць?
Так што на ўзроўні эмоцый падобныя меркаванні цалкам зразумелыя, вось толькі пры рацыянальным разглядзе вернымі яны ад гэтага не становяцца.
У інтэрнэт-дыскусіях існуе з'ява, якая называецца "Закон Годвіна". Згодна з ім, хто першы параўнаў апанентаў з нацыстамі ці Гітлерам, той прайграў - проста таму, што зварот да дадзенага аргумента азначае, што ў спрачальніка не засталося іншых довадаў.
Нешта падобнае можна сказаць і пра палітыку: разрыў дыпламатычных адносін - гэта самы апошні інструмент у знешнепалітычным наборы (далей застаюцца самыя радыкальныя варыянты, накшталт вайскоўцаў). І ён часцей сведчыць аб слабасці краіны, якая да яго звярнулася, чым аб яе сіле.
І калі паглядзець на сітуацыю менавіта з пункту гледжання гэтага самага знешнепалітычнага набору інструментаў, які знаходзіцца ў распараджэнні ўсіх удзельнічаючых бакоў, то тое, што адбываецца, паўстае ў вельмі цікаўным і шмат вызначаючым святле.
Расія гуляе ў доўгую
Сутнасць у тым, што Захад проста вычарпаў свае магчымасці ціску на Расію - і цяпер вымушаны ўжываць крокі, якія выглядаюць як мінімум дзіўна, а як максімум - цяжкім трызненнем. Не, зразумела, у тэорыі маецца яшчэ маса дзеянняў і рашэнняў, якія можна было б выкарыстаць супраць Масквы, але відавочна, што ў дадатку да рэальнасці для заходніх партнёраў яны непрымальныя.
Мабыць, найбольш яркім прыкладам тут можа служыць сітуацыя з праславутай сістэмай міжнародных плацяжоў SWIFT. Ужо шмат гадоў пэўныя сілы заклікаюць адключыць ад яе Расію. За гэты час Расійская Федэрацыя пабудавала ўласную сістэму фінансавай сувязі, у выніку чаго, нават калі такое адключэнне адбудзецца, яно не прывядзе да фатальных наступстваў. Тым не менш, нягледзячы на ўсе крызісы і абвінавачванні Масквы ў самых фантасмагарычных злачынствах, ад SWIFT яе Захад ніяк не адключае. Мяркуючы па ўсім, яму вельмі шкада грошаў, якія ён пры гэтым страціць.
Можна толькі здагадвацца, чым Штаты і Еўропа кіраваліся, калі ў 2014 годзе, пры ўзнікненні крызісу ў адносінах з РФ, зайшлі адразу з самых цяжкіх казыроў, што былі ў іх распараджэнні. Прычым гэта тычыцца як істэрычнага ўзроўню медыйна-палітычнай русафобіі, так і канкрэтных антырасійскіх крокаў, накшталт сектаральных санкцый, якія сапраўды былі балючыя ў момант уводу для пэўных галін расійскай эканомікі, аднак цяпер сітуацыя некалькі змянілася.
Шмат у чым менавіта гэтым тлумачыцца цяперашняя дзіўная, заходняя палітыка, што выглядае з боку бязглуздзіцай, у якой спалучаецца агрэсіўная рыторыка, недарэчныя абвінавачванні і - няцяжкія для Масквы рэстрыкцыі. Захад проста вычарпаў прымальныя для сябе меры ўздзеяння на Расію і вымушаны які год бегчы па старой каляіне, з кожным разам выглядаючы ўсе смяхотней і проста дурней.
Пры гэтым у арсенале Расіі застаецца куды большы запас інструментаў. Не ў апошнюю чаргу гэта звязана і з тым, што расійскае дзяржаўнае кіраўніцтва не спяшаецца адразу кідаць на стол сусветнай палітыкі ўсе наяўныя ў яго распараджэнні козыры, а аддае перавагу разыгрываць палітычную партыю, якая ідзе ў доўгую.
Меркаванне аўтара можа не супадаць з пазіцыяй рэдакцыі.
Чытайце таксама:
- Расія высылае 10 амерыканскіх дыпламатаў
- МЗС РФ патлумачыла высылку дыпламатаў з Чэхіі раскрыццём змовы ў Беларусі
- Польшча абвясціла траіх расійскіх дыпламатаў персонамі нон грата