Гэта быў звычайны нядзельны дзень. Амаль дзвесце мільёнаў насельніцтва планавалі свой выхадны дзень. Але гэтым планам не наканавана было спраўдзіцца. Праз некаторы час многія сыдуць на фронт, многія стануць блакаднікамі, мільёны - вязнямі і сіротамі.
Першы і раптоўны ўдар быў нанесены па войсках Заходняга фронту. Супернік скідаў бомбы на штабы войскаў, карпусоў і дывізій. Камандаванне ворага планавала захапіць Брэст і крэпасць за некалькі хвілін. Бо 45-я пяхотная дывізія, што ішла на цытадэль, мела дзесяціразовую колькасную перавагу над абаронцамі межаў.
Але гэтым планам перашкодзіла спраўдзіцца самаадданасць байцоў цытадэлі. Калі Брэст узялі да 9 гадзін раніцы 22 чэрвеня, то акружаныя салдаты крэпасці яшчэ 32 дні аказвалі супраціў захопнікам.
Войскі Вермахта пасля ўзяцця Брэста імкліва ішлі ў глыб савецкай рэспублікі. Менш чым за месяц пад акупацыяй апынулася амаль уся Беларусь.
Мінск немцы захапілі 28 чэрвеня. Нягледзячы на гэта, горад аказваў схаванае супраціўленне ворагу - у выглядзе падпольнага руху. Тысячы чалавек па падробленых дакументах выводзілі вязняў лагераў і мясцовых жыхароў за тэрыторыю Мінска, рызыкуючы жыццямі.
Мінскае падполле было адным з найбуйнейшых на акупаванай тэрыторыі. Яно існавала на заводах, фабрыках і нават у інфекцыйнай бальніцы, куды немцы баяліся наведвацца, баючыся заразіцца цяжкімі інфекцыямі.
У гісторыі пачатку Перамогі нямала гераічных старонак. Подзвіг салдат, якія ваявалі на Буйніцкім полі пад Магілёвам, упісаны асобнай главой. На шляху войскаў гітлераўскай кааліцыі, якія ішлі да горада, паўсталі салдаты Чырвонай арміі. Не было хованак, толькі акопы і траншэі, не было і прыкрыцця авіяцыі.
23 дні стаяў насмерць 388-ы стралковы полк на чале з палкоўнікам Куцепавым. Было падбіта 39 нямецкіх танкаў. Пра подзвіг чырвонаармейцаў тады напісаў Канстанцін Сіманаў. Аб абаронцах Магілёва даведалася ўся краіна з нарысу "Гарачы дзень".
З першых дзён на абарону Радзімы ўстала і мірнае насельніцтва. Беларусы, якія апынуліся ў зоне акупацыі, абвясцілі ворагу сваю вайну - партызанскую.
У першыя тыдні вайны 1941-га адбыўся першы партызанскі бой. Гэта было на Палессі пад Пінскам. Атрад Васіля Каржа з хованкі каля дарогі падбіў тры нямецкія танкі.
А наогул кожны дзесяты беларус быў партызанам. Немцы іх ненавідзелі і баяліся, называючы "другім фронтам" у тыле сваёй галоўнай лініі абароны.
За тры гады партызаны знішчылі каля 500 тысяч салдат вермахта, пусцілі пад адхон 18 тысяч эшалонаў, разграмілі тысячы варожых штабоў і гарнізонаў.
Гады акупацыі мелі для Беларусі самыя цяжкія наступствы. Разбураныя гарады і спаленыя з людзьмі тысячы вёсак. На тэрыторыі рэспублікі дзейнічала 260 лагераў смерці і 200 яўрэйскіх гета.
Колькі ўсяго чалавек загінула ў рэспубліцы за гады акупацыі, невядома да гэтага часу. Па розных падліках - ад паўтары да трох з паловай мільёнаў жыхароў. Вялікая Айчынная вайна стала самай кровапралітнай і маштабнай за ўсю гісторыю чалавецтва.
Глядзіце таксама: