Новыя напрамкі інтэграцыі Беларусі і Расіі - экспертны падыход

У фармаце тэлемоста Масква – Мінск адбылася прэзентацыя аналітычнага даклада "Саюзная дзяржава Беларусі і Расіі: вынікі для грамадзян і перспектывы".

Як паказвае праведзены аналіз, інтэграцыя дае рэальныя вынікі не толькі для эканомік і палітычных сістэм, але ў першую чаргу для грамадзян, забяспечваючы іх дабрабыт.

Па дадзеных сацыялагічнага апытання, найбольш важнымі напрамкамі супрацоўніцтва грамадзяне Беларусі і Расіі лічаць прамысловасць, ваенную бяспеку, энергетычную і мытную сферы.

Эксперты адзначылі, што Саюзная дзяржава сутыкаецца з ростам санкцыйныга і ваенна-палітычнага ціску, замежным умяшаннем ва ўнутраныя справы.

На думку ўдзельнікаў тэлемоста, неабходна сістэмная работа па паглыбленні інтэграцыі з улікам інтарэсаў грамадзян дзвюх дзяржаў у сферы эканомікі, прамысловасці і цыфравізацыі, а таксама ў гуманітарнай сферы. Гэта, лічаць эксперты, паслужыць надзейнай гарантыяй паступальнага эканамічнага развіцця і ўмацавання цывілізацыйнага адзінства Беларусі і Расіі.

У рамках Саюзнай дзяржавы забяспечаны роўныя правы грамадзян у многіх сферах. Грамадзяне Расіі і Беларусі могуць свабодна перасякаць мяжу дзвюх краін па ўнутраных пашпартах пры адсутнасці пагранічнага і мытнага кантролю, знаходзіцца на тэрыторыі без рэгістрацыі на працягу 90 дзён.

Па дадзеных на 1 лютага 2020 года ў Расійскай Федэрацыі пражывае 762 тысячы грамадзян Беларусі. З іх каля 450 тысяч чалавек ажыццяўляюць працоўную дзейнасць.

У Беларусі вучацца 1 400 расійскіх студэнтаў. Для параўнання: у 2013-2014 гадах гэтая лічба была вышэй – 1 700.

У Расіі прызнаюцца вынікі цэнтралізаванага тэсціравання беларускіх абітурыентаў. У суседняй краіне навучаецца 10 600 замежных студэнтаў з Беларусі. З іх 3 500 вучацца за кошт федэральнага бюджэту.

Па дадзеных даклада, у 2020 годзе на долю Расіі прыпадала 47,9% усяго тавараабароту Беларусі, у тым ліку - 45,2% экспарту.

Нягледзячы на ​​пандэмію, расійскі рынак застаўся надзейнай асновай для працы беларускай эканомікі. У мінулым годзе экспарт беларускіх тавараў склаў 13,1 млрд долараў, што перавысіла сярэднегадавы ўзровень за апошнія 5 гадоў. Пры гэтым адмоўнае гандлёвае сальда з Расіяй знізілася ў 2,5 разы - да 3,2 млрд долараў з-за падзення коштаў на энерганосьбіты.

Больш за 8 тысяч беларускіх і расійскіх прадпрыемстваў звязаны вытворчай кааперацыяй, ажыццяўляюць узаемныя пастаўкі сыравіны, матэрыялаў і камплектуючых. У Беларусі працуюць больш за 2 тысячы прадпрыемстваў з расійскім капіталам, больш за 1 300 сумесных прадпрыемстваў. У Расіі створана каля 50 сумесных зборачных вытворчасцей і каля 160 вытворцаў з беларускім статутным капіталам.

Па разліку беларускіх і расійскіх эканамістаў, кааперацыя з Расіяй фарміруе больш за 50% ВУП рэспублікі. Пры гэтым аўтары аналітычнага даклада адзначылі, што ў выпадку адмовы ад Саюзнай дзяржавы згортванне сумесных праграм прывядзе да адначасовага падзення ВУП Беларусі на 25%.

Інвестыцыі з Расіі ў рэальны сектар эканомікі Беларусі склалі 3,5 млрд долараў. Гэта 41% ад агульнага аб'ёму інвестыцый у рэспубліку. 25% актываў банкаўскага сектара Беларусі забяспечаны расійскім капіталам.

Таксама ў дакладзе адзначаецца, што ў крызісным 2020 годзе крэдыты ад Расіі спрыялі захаванню ў Беларусі сацыяльна-эканамічнай стабільнасці на фоне зніжэння паступленняў ад асноўных крэдытораў. Былі прыцягнуты знешнія дзяржаўныя пазыкі на суму 3,1 млрд долараў, у тым ліку ад размяшчэння аблігацый на знешніх фінансавых рынках - 1,4 млрд долараў. Крэдыторам выступілі ўрад Расійскай Федэрацыі, банкі Расіі і ЕФСР - 1,5 млрд долараў.

На думку экспертаў, аб паглыбленні інтэграцыйных працэсаў Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі гаворыць той факт, што шмат у чым краіны развіваюцца ў адзіным эканамічным напрамку, разлічваючы на ​​ўзаемныя рэсурсы, тэхналогіі і вытворчыя магутнасці.

"Ідзе адыход ад нафтавай энергетыкі або вуглевадароднай энергетыкі да электраэнергетыкі, якая ў першую чаргу звязана з альтэрнатыўнай і атамнай энергетыкай", - адзначыла Кузьміна.

Адзін з найбольш маштабных праектаў Саюзнай дзяржавы - будаўніцтва БелАЭС у Астраўцы - вялося "Расатамам" за кошт сродкаў расійскага крэдыту ў памеры 10 млрд долараў. АЭС будзе забяспечваць каля 25% неабходнай Беларусі электраэнергіі, што прывядзе да зніжэння на чвэрць закупак газу. Па прагнозных разліках, гэта 5 млрд кубаметраў агульным коштам 650 млн долараў у год.

Асаблівасць аналітычнага даклада ў тым, што ён утрымлівае не толькі статыстычную інфармацыю, але і рэкамендацыі па далейшаму ўмацаванню і развіццю Саюзнай дзяржавы ў розных сферах.

"Напрыклад, гэта разгледзець пытанне аб увядзенні грамадзянства Саюзнай дзяржавы, якая не адмяняе нацыянальнага грамадзянства Расіі і Беларусі", - сказаў Грамыка.

Яшчэ адна рэкамендацыя тычыцца ўвядзення так званай электроннай валюты. Эксперты лічаць, што неабходна паступальна ўзмацняць дзяржаўны кантроль над фінансавай сферай і запусціць ўнутрыеўразійскі інвестыцыйны цыкл для аднаўлення прамысловага патэнцыялу рэгіёна і прадухілення фінансавай дэстабілізацыі. У прыватнасці, разгледзець увядзенне электроннай валюты як пераходнага этапу да адзінай валюты ў рамках Саюзнай дзяржавы.

Таксама эксперты сфармуліравалі рэкамендацыі для развіцця адукацыі і гуманітарнай сферы.

У сваю чаргу адзін з аўтараў аналітычнага даклада намеснік старшыні Камісіі Савета Рэспублікі Нацыянальнага схода Рэспублікі Беларусь па міжнародных справах і нацыянальнай бяспецы Андрэй Русаковіч выказаў упэўненасць, што рэкамендацыі, якія ўтрымліваюцца ў дакладзе, будуць свайго роду настольнай кнігай для органаў дзяржаўнага кіравання, парламентаў дзвюх дзяржаў, стануць апорнай кропкай для распрацоўкі далейшых праектаў.

Даклад "Саюзная дзяржава Беларусі і Расіі: вынікі для грамадзян і перспектывы" падрыхтаваны расійска-беларускай экспертнай групай у адпаведнасці з рэкамендацыямі Выніковага дакумента VII Форуму рэгіёнаў Беларусі і Расіі 2020 года.

Дакумент змяшчае рэзюмэ экспертных ацэнак і рэкамендацый па ключавых сферах супрацоўніцтва Беларусі і Расіі на двухбаковым і шматбаковым узроўнях, у рамках Саюзнай дзяржавы і Еўразійскага эканамічнага саюза. Распрацоўка даклада праходзіла пад патранажам Асацыяцыі знешнепалітычных даследаванняў імя А.А. Грамыка.

Над аналітычным дакументам на парытэтных пачатках ад кожнай з краін працавалі па 8 спецыялістаў. Даклад уключае 10 тэматычных раздзелаў, а таксама рэкамендацыі экcпертаў.