Аляксандру Лукашэнку 30 жніўня спаўняецца 67 гадоў. І мінулы год стаў для яго адным з самых напружаных. Нават дзень нараджэння ў 2020-м з-за несанкцыянаваных акцый пратэсту беларускі лідар сустрэў у рэзідэнцыі ў чорнай камізэльцы і з аўтаматам - такое фота абнародавала прэс-сакратар Наталля Эйсмант.
Санкцыі Захаду, актывізацыя супрацоўніцтва ў рамках ЕАЭС, частыя сустрэчы з Пуціным, самалёт Ryanair і міграцыйны крызіс - Sputnik вырашыў успомніць, якім для прэзідэнта выдаўся мінулы год.
Нечаканая інаўгурацыя
23 верасня ў Палацы Незалежнасці без шырокай публічнай агалоскі прайшла шостая цырымонія інаўгурацыі Аляксандра Лукашэнкі - на гэты раз яе нават не паказвалі па тэлебачанні ў прамым эфіры. Прысутнічалі каля 700 чалавек: чыноўнікі, дэпутаты, журналісты, артысты і спартсмены.
У сваёй прамове кіраўнік дзяржавы нагадаў, што ўлада працуе над новай Канстытуцыяй, і падкрэсліў важнасць стварэння "сапраўднай партыйнай сістэмы", а таксама паляпшэння выбарчага заканадаўства.
"Я зраблю ўсё для таго, каб вы ніколі не пашкадавалі, што першым прэзідэнтам нашай Беларусі быў я", - заявіў Лукашэнка.
Санкцыі Захаду
Першыя санкцыі ў дачыненні да Беларусі Еўрасаюз зацвердзіў у кастрычніку. У "чорным спісе" апынуліся прадстаўнікі сілавых структур і выбарчых органаў рэспублікі. У Беларусі палічылі, што рэстрыкцыі ўведзены як карная мера з-за таго, што рэспубліка не стала выконваць патрабаванні, задавальняць якія не будзе "ні адна паважаючая сябе дзяржава". У адказ Мінск зацвердзіў свой санкцыйны спіс, але публікаваць яго не стаў "у адпаведнасці з цывілізаванай дыпламатычнай практыкай, якая склалася". Была толькі пазнака, што ён дзейнічае ў рамках інтэграцыйных аб'яднанняў, у якія ўваходзіць Беларусь.
Другі пакет "антыбеларускіх" санкцый быў прыняты 6 лістапада: Еўрасаюз увёў абмежаванні ў дачыненні да Аляксандра Лукашэнкі, яго старэйшага сына Віктара і 14 чыноўнікаў і кіраўнікоў сілавых ведамстваў.
Трэці блок рэстрыкцый ад 17 снежня 2020 года прадугледжваў даданне ў спіс не толькі 29 фізічных асоб, але і сямі беларускіх кампаній. У пераліку апынуліся прадстаўнікі міліцыі, суддзі і шэраг бізнесменаў.
21 чэрвеня бягучага года пачаў дзейнічаць чацвёрты пакет санкцый ЕС у дачыненні да Беларусі. Афіцыйны Брусель замарозіў актывы васьмі прадпрыемстваў і забараніў уезд на сваю тэрыторыю 78 грамадзянам. У пераліку, у прыватнасці, апынуўся сярэдні сын прэзідэнта, кіраўнік Прэзідэнцкага спартыўнага клуба Дзмітрый Лукашэнка, міністр абароны Віктар Хрэнін, намеснік міністра ўнутраных спраў Мікалай Карпянкоў, кіраўнік дэпартамента па авіяцыі Міністэрства транспарту і камунікацый Арцём Сікорскі.
24 чэрвеня Еўрасаюз аб'явіў аб увядзенні рэстрыкцый, якія закранаюць ключавыя сектары беларускай эканомікі: нафтаперапрацоўку, калійныя ўдабрэнні, доступ да крэдытных рэсурсаў ЕС. Удакладнялася, што абмежаванні запрацуюць пасля завяршэння заключаных да гэтай даты кантрактаў.
У сітуацыі нарастаючага санкцыйнага ціску Аляксандр Лукашэнка не раз адзначаў ролю Расіі як галоўнага саюзніка, які аказвае ўсебаковую падтрымку і дэманструе гатоўнасць ісці насустрач.
Саміт ЕАЭС
"Такога вы, напэўна, не памятаеце года, як гэты 2020-ы - высакосны - вельмі цяжкі год. Але ці то яшчэ будзе!" - сказаў Аляксандр Лукашэнка 30 лістапада мінулага года на сустрэчы з Міхаілам Мясніковічам напярэдадні саміту ЕАЭС, маючы на ўвазе эканамічны аспект.
Тэма была працягнута і на самім форуме. 11 снежня адбылося пасяджэнне Вышэйшага Еўразійскага эканамічнага савета - у трэці раз і анлайн.
Лукашэнка заявіў, што 2020-ы стаў сапраўдным выпрабаваннем на трываласць аховы здароўя, эканомік і палітычных сістэм усіх краін свету.
"Пандэмія, як лакмус, раскрыла сутнасць эканамічных саюзаў і інтэграцыйных аб'яднанняў. Яна на практыцы пераканала нават самых заўзятых скептыкаў, што толькі разам мы зможам быць мацней. Адначасова каронавірус таксама паказаў праўдзівы кошт невыканання раней дасягнутых дамоўленасцей", - адзначыў кіраўнік беларускай дзяржавы.
Першае інтэрв'ю з сынам Мікалаем
У пачатку новага каляндарнага года выйшла інтэрв'ю Аляксандра Лукашэнкі расійскай журналістцы Наіле Аскер-задэ. Яно адрознівалася па фармаце ад гутаркі "сам-насам": прэзідэнт адказваў на пытанні за рулём аўтамабіля, на хакейнай пляцоўцы, у хатнім становішчы. А галоўнай асаблівасцю сталі першыя зносіны са СМІ малодшага сына Лукашэнкі Мікалая.
Журналістка Наіля Аскер-задэ з Мікалаем Лукашэнкам у Палацы Незалежнасці ў Мінску
© Photo : Instagram / Наиля Аскер-заде
Кіраўнік дзяржавы шмат гаварыў праз прызму адносін Беларусі і Расіі: аб блізкасці двух народаў, далейшай інтэграцыі з Расіяй і больш справядлівай цане на газ. Расійскага калегу Уладзіміра Пуціна ён назваў сваім сябрам і сябрам беларускага народа.
Перамовы з Пуціным
У 2021 годзе Лукашэнка сустракаўся з Пуціным чатыры разы: у Маскве, двойчы ў Сочы і ў Санкт-Пецярбургу.
22 лютага кіраўнікі дзяржаў не толькі абмеркавалі надзённыя праблемы (пастаўкі расійскай вакцыны ад каронавіруса, прамысловую кааперацыю і паглыбленне інтэграцыі), але і пакаталіся на лыжах і снегаходах.
22 красавіка Лукашэнка прыехаў у Белакаменную на перамовы па пытаннях бяспекі і абароны, а таксама сітуацыі на паўднёвым усходзе Украіны.
Зноў у Сочы беларускі лідар прыязджаў у канцы траўня. Спачатку кіраўнікі краін сустракаліся ў рэзідэнцыі Бачароў Ручай, а на наступны дзень адправіліся ў марскую прагулку на яхце.
13 ліпеня ў горадзе на Няве Лукашэнка і Пуцін абмеркавалі эканоміку і абарону, закранулі міжнародную праблематыку.
Інцыдэнт з бортам Ryanair
У траўні Беларусь зноў трапіла на першыя палосы сусветных СМІ. 23-га чысла пасля паведамлення аб наяўнасці выбуховага прыстасавання на борце ў Мінску экстрана пасадзілі самалёт Ryanair, які ляцеў з Афінаў у Вільнюс. Сілавікі затрымалі экс-галоўрэда прызнанага ў Беларусі экстрэмісцкім Telegram-канала Рамана Пратасевіча і яго дзяўчыну расіянку Сафію Сапегу, якія знаходзіліся на борце. Супраць іх распачалі крымінальныя справы аб арганізацыі масавых беспарадкаў у Мінску і распальванні сацыяльнай варожасці да прадстаўнікоў улады.
Заходнія краіны пасля пазаштатнай пасадкі борта Ryanair зачынілі паветраную прастору для беларускіх авіякампаній і самі адмовіліся лятаць над нашай краінай.
Міграцыйны крызіс
У сярэдзіне 2021 года афіцыйны Вільнюс заявіў аб росце патоку нелегальных мігрантаў з боку Беларусі. У пачатку ліпеня ў Літве і зусім абвясцілі надзвычайную сітуацыю.
Аляксандр Лукашэнка заявіў, што Мінск больш не будзе стрымліваць нелегальных мігрантаў у краіны Еўрасаюза, таму што з-за санкцый "у нас на гэта няма ні грошаў, ні сіл".
Для барацьбы з бежанцамі Літва, Латвія і Польшча вырашылі будаваць платы на мяжы з Беларуссю. Таксама паўночна-заходнія суседзі вырашылі не ўпускаць нелегалаў, з-за чаго многія з іх затрымаліся на нейтральнай паласе.
Вынікі падвяла "Вялікая размова"
Традыцыйную сустрэчу з журналістамі і грамадскімі дзеячамі можна назваць падвядзеннем вынікаў мінулага года. Яна адбылася 9 жніўня. Прэзідэнт зрабіў некалькі гучных заяў.
Беларускі лідар заявіў, што Выбары-2020 прайшлі сумленна, а катаванні на Акрэсціна - фэйк.
Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што Мінск не супраць цеснага саюза з Расіяй, засталося ўзгадніць адну дарожную карту - па газе.
Пракаменціраваў прэзідэнт і скандалы з суседзямі: Кіеў перайшоў чырвоную рысу, забараніўшы авіязносіны з Мінскам, Літва, калі не супакоіцца, то "атрымае на ўсю катушку". А вось з Варшавай, паводле яго слоў, вядзецца негалосны дыялог і кіраўніцтва Польшчы зразумела, "у якое балота ўлезла".
Планы на будучыню
Таксама падчас "Вялікай размовы" Лукашэнка згадаў пра гатоўнасць пакінуць сваё крэсла "вельмі хутка" і заявіў, што ёсць 15-20 чалавек, якія могуць заняць прэзідэнцкі пост. Беларускі лідар лічыць, што частка ўладных паўнамоцтваў трэба перадаць УНС, але двоеўладдзя быць не павінна.
Год, які прайшоў з мінулага дня нараджэння, апынуўся для Аляксандра Лукашэнкі няпростым. Зрэшты, ужо 14-15 кастрычніка ў беларускай сталіцы пройдуць пасяджэнні кіраўнікоў дзяржаў СНД і кіраўнікоў МЗС Садружнасці, так што ў палітычным сэнсе сустрэча з саюзнікамі можа стаць для беларускага лідара добрым пачаткам яшчэ аднаго жыццёвага адрэзка.