З моманту інцыдэнту з самалётам Ryanair, які экстрана сеў у Мінску, прайшло ўжо больш за чатыры месяцы. За гэты час Беларусь апынулася ў цэнтры авіяблакады, а многія еўрапейскія перавозчыкі сталі аблятаць рэспубліку бокам.
Да гэтага часу ўсе абставіны пасадкі лайнера ў мінскім аэрапорце не высветлены. Праз тры тыдні ў штаб-кватэры ICAO ў Манрэалі павінны абвясціць папярэднюю справаздачу па здарэнні, што здарылася, а ў канцы лістапада - прадставіць канчатковы даклад. Ёсць верагоднасць, што пасля гэтага Еўропа адкрые для беларусаў свае аэрапорты.
Пра санкцыі, якія ўдарылі па беларускай авіягаліне, пастаўках самалётаў з Расіі, падрыхтоўцы ўласных пілотаў і многім іншым - у эксклюзіўным інтэрв'ю з дырэктарам Дэпартамента па авіяцыі Арцёмам Сікорскім.
Беларусь падала ўсе доказы па рэйсе Ryanair
Санкцыі падрываюць асновы бяспекі палётаў, а абмежаванне выкарыстання паветранай прасторы - гэта дзеянне, якое супярэчыць усім сусветным правілам і законам, у прыватнасці Чыкагскай канвенцыі, лічыць кіраўнік дэпартамента.
"І аднабаковае прыняцце гэтых рашэнняў выглядае як мінімум дзіўна. Бо мы бачылі шмат сітуацый, калі збівалі самалёты, ці Украіна з пагрозамі прымянення баявой авіяцыі разварочвала наш самалёт. Чаму не зачынялі паветраную прастору тых краін?", - задаецца пытаннем Сікорскі.
Паводле яго слоў, Беларусь яшчэ ў першыя дні пасля інцыдэнту з самалётам Ryanair прадаставіла ICAO і грамадскасці перамовы дыспетчара з пілотам і ўсе неабходныя дакументы, аўдыё- і відэадоказы.
"Групе ICAO, якая пасля трох месяцаў з моманту падзеі прыбыла ў нашу краіну, мы прадэманстравалі, што для нас гэта была стандартная сітуацыя, пры якой мы дзейнічалі згодна з планамі і інструкцыях. Камандзір прыняў рашэнне сесці ў Мінску. Ніякага прымусу, а тым больш перахопу паветранага судна не было", - растлумачыў кіраўнік дэпартамента.
Ён адзначыў, што авіяцыйныя ўлады не раз звярталіся ў ICAO з нагоды запісаў перамоў пілота, але да гэтага часу не атрымалі адказу.
"Калі яны ў вас ёсць, і запісы наўмысна не знішчаны, то падайце іх нам, а мы запіс з борта апублікуем для ўсёй грамадскасці, каб усе пераканаліся, што парушэнняў заканадаўства з беларускага боку не было. Але да гэтага часу гэтага запісу няма, а пілот ні разу нічога не сказаў", - сказаў Сікорскі.
Палёты праз Беларусь скараціліся, але не істотна
"Безумоўна, яны скараціліся за кошт таго, што еўрапейскія перавозчыкі сталі аблятаць нашу паветраную прастору. Пры гэтым вельмі дзіўным чынам. Калі раней еўрапейцы казалі пра небяспеку паветранай прасторы на Данбасе, то чамусьці цяпер закрылі на гэта вочы. Але, калі ласка, гэта іх рашэнне", - заяўляе суразмоўца.
Паводле яго слоў, еўрапейцы таксама забыліся пра праграму па скарачэнні выкідаў CO2. Тым часам аблёт Беларусі патрабуе дадатковых выдаткаў для перавозчыка, звязаных з тым, што даўжэе маршрут. Такія папулярныя самалёты, як, да прыкладу, Boeing 737, за дадатковую гадзіну палёту расходуюць 2,5 тоны паліва.
"Еўрапейскія перавозчыкі - гэта 25% усяго аб'ёму карыстальнікаў нашай паветранай прасторы. Але сказаць, што мы страцілі ўсе 25 працэнтаў, не зусім дакладна. Тыя ж еўрапейскія кампаніі працягваюць ажыццяўляць палёты праз і ў Беларусь - гэта дзелавая авіяцыя, чартэрныя палёты, якія здзяйсняюцца, калі ім трэба і выгадна", - канстатуе Сікорскі.
Тым не менш, паводле яго слоў, цяперашняя сітуацыя значна лепш, чым была ў каронавірусны 2020 год. Карыстальнікаў паветранай прасторы стала больш, нягледзячы на санкцыі.
"Гэтага аб'ёму палётаў нам дастаткова, каб забяспечваць бяспечную эксплуатацыю ўсяго неабходнага радыёлакацыйнага, навігацыйнага і сувязнога абсталявання для забеспячэння бяспекі палётаў", - удакладніў кіраўнік дэпартамента.
Пастаўкі самалётаў з Расіі
У бліжэйшыя гады ў Беларусь можа быць пастаўлена новая авіяцыйная тэхніка. Гэта самалёты Іл-112 і Іл-114, якія выйдуць на рынак да 2023 года. З пункту гледжання эксплуатацыйных характарыстык, машыны ўнікальныя. І вось чаму.
"Расія - краіна-распрацоўшчык унікальнай авіяцыйнай тэхнікі. Напрыклад, самалёт Іл-114, які можа быць як пасажырскай, так і грузавой мадыфікацыі, мае сапраўды ўнікальнае становішча на рынку. На ім можна перавозіць грузы масай 7,5 тон, і ён цікавы нашым перавозчыкам як машына для працы з экспрэс-грузамі", - сказаў Сікорскі.
Зараз асноўны флот беларускіх грузавых перавозчыкаў - савецкія Іл-76, Іл-62, Ан-26 і Ан-12. Па словах кіраўніка авіядэпартамента, гэта ўнікальныя самалёты, і замены ім цяпер няма. Таму беларускія перавозчыкі з цікавасцю назіраюць за расійскім авіяпрамам.
"Таксама зацікаўлены ў мадэрнізацыі самалётаў Іл-76 шляхам устаноўкі больш сучасных рухавікоў. Адна такая машына ўжо эксплуатуецца ў Беларусі і мае высокія эксплуатацыйныя характарыстыкі. Калі гаворым пра верталётную тэхніку, гэта Мі-8, Мі-26, якія вельмі запатрабаваны пры тушэнні пажараў, а таксама пры працы на ратавальных і гуманітарных аперацыях. Таму цікавасць з боку нашых перавозчыкаў у набыцці і мадэрнізацыі гэтых машын расійскай вытворчасці вельмі высокая", - заявіў суразмоўца Sputnik.
Разам з тым у Беларусі на трох авіярамонтных заводах - у Мінску, Оршы і Баранавічах - рамантуюцца паветраныя судны з Расіі, у тым ліку самалёты Іл, Як і Ту. Таксама ў краіне хочуць стварыць канструктарскую школу ў кааперацыі з расійскімі ВНУ і навуковымі цэнтрамі, каб асвойваць новыя вытворчыя матэрыялы для авіятэхнікі - напрыклад, кампазіт.
250 тысяч долараў на пілота
У гэтым годзе Беларуская дзяржаўная акадэмія авіяцыі набрала першых 11 курсантаў на лётную спецыяльнасць. Праз чатыры гады яны будуць пілотамі камерцыйнай авіяцыі. Вучыць лятаць іх будуць на аэрадроме ў Ліпках, а найбольш інтэнсіўная частка палётаў пройдзе на аэрадромах Магілёва і Оршы.
"Нягледзячы на наступствы пандэміі для авіяцыі, мы разумеем, што калі не пачнем падрыхтоўку пілотаў зараз, можам пралічыцца ў будучыні. Калі будзе ўздым авіяперавозак, у нас не павінна быць дэфіцыту кадраў. А рынак авіяперавозак зараз дэманструе аптымістычны рост. Першы набор гэтых рабят - першы крок у стварэнні нацыянальнай школы падрыхтоўкі пілотаў", - каментуе Сікорскі.
Кошт навучання беларускіх пілотаў складае каля 76 тысяч долараў па цяперашнім курсе Нацбанка. У агульнай складанасці яны павінны будуць налятаць 150 гадзін на паветраным судне.
"Гэта гранічны кошт. Мы выдатна разумеем, што асноўная частка выдаткаў звязана з лётнай падрыхтоўкай, таму ўлічваем магчымыя ваганні кошту авіяпаліва. Гэта будзе пілатаж на савецкіх Як-52, каб рабяты вучыліся распазнаваць такія небяспечныя фактары, як страта хуткасці або складанае прасторавае становішча", - тлумачыць дырэктар дэпартамента.
Ён прызнаецца, што падрыхтоўка пілота да ўзроўню дасведчанага лінейнага пілота авіякампаніі каштуе значна больш - каля 250 тысяч долараў. Менавіта столькі спачатку дзяржава, а потым авіякампаніі выдаткуюць на тое, каб пілот атрымаў усе неабходныя навыкі і допуск і пасля стаў камандзірам паветранага судна. Па словах Сікорскага, у акадэміі авіяцыі ў бліжэйшы час будзе развівацца школа канструктараў і школа менеджэраў. А яшчэ пачнуць рыхтаваць авіяцыйных псіхолагаў і спецыялістаў сэрвісу авіякампаній - тых, хто працуе на стойках рэгістрацыі ў аэрапортах або можа перападрыхтавацца на бортправадніка.
Калі WizzAir прыляціць у Беларусь?
Абмеркаванне аб прыходзе ў Беларусь венгерскай лоўкост-кампаніі WizzAir ідзе ўжо некалькі гадоў, але да гэтага часу няма разумення: калі гэта адбудзецца.
"Я не хачу раскрываць дэталі, але цяпер WizzAir і Нацыянальны аэрапорт Мінск працуць над вельмі цікавым праектам. Спадзяюся, што пасля адмены авіяблакады мы ўбачым вынік гэтай працы. Таксама ў нас з Ірландыяй падпісана вельмі ліберальнае пагадненне аб паветраных зносінах, што дазваляе авіякампаніі Ryanair мець 5-ю ступень свабоды паветра для выканання палётаў у любыя аэрапорты рэспублікі", - адзначыў Сікорскі.
Ён нагадаў, што ў Беларусь цяпер лётае некалькі лоўкостараў - эмірацкі Flydubai, а таксама расійскі "Азімут". Акрамя таго, прызначэнне для палётаў у Беларусь ёсць у расійскага лоўкостара "Перамога".
Новыя маршруты
З 21 верасня гэтага года Беларусь і Расія вярнулі авіязносіны на дакавідны ўзровень. Аднак, па словах дырэктара дэпартамента, у бліжэйшы час у "Белавія" з'явіцца яшчэ больш маршрутаў з Расіяй.
"Гэта ўзаемны працэс. У нас з РФ дзейнічае самае ліберальнае пагадненне аб паветраных зносінах. Паміж нашымі гарадамі няма абмежаванняў ні па частаце выканання палётаў, ні па памернасці флоту, ні па якіх-небудзь іншых элементах", - тлумачыць суразмоўца.
Калі ў паспяховы 2019 год у Беларусь выконвалі палёты дзве расійскія авіякампаніі, то цяпер сем, а ў бліжэйшы час на беларускі рынак прыйдуць яшчэ дзве.
"Пры гэтым мы папрасілі авіякампаніі прыйсці ў абласныя аэрапорты. На дадзены момант мы выходзім на тры рэгулярныя рэйсы па розных напрамках з Гомеля і пакуль па адным з Брэста і Гродна", - рэзюміраваў Сікорскі.
Чытайце таксама:
Авіякампанія "Азімут" будзе лятаць з Калугі ў Мінск
Авіясанкцыі паўплывалі на простых людзей, а не на бяспеку - Сікорскі
Закрытае неба: ICAO ў лістападзе цалкам "рассакрэціць" даклад па рэйсе Ryanair
Новы маршрут: чартар "Белавія" паляцеў у Іарданію
Эксперты ICAO адмовіліся размаўляць з Пратасевічам - Мінтранс
"Белавія" выканала першы рэйс з Мінска ў Кутаісі
"Белавія" аднаўляе рэйсы ў Сочы і Краснадар
Дэпартамент авіяцыі: інцыдэнт з Ryanair - еўрапейская правакацыя