Беларуская эканоміка ў 2021 годзе на здзіўленне многіх развіваецца паспяхова. На фоне санкцый знешні гандаль генеруе двухзначныя лічбы. Гэта садзейнічае прытоку валютнай выручкі, станоўчай дынаміцы на валютным рынку і, як вынік, стабільнасці беларускага рубля.
Карэспандэнт Sputnik Мікалай Міхнавец абмеркаваў фінансавае становішча з эканамістам Вячаславам Ярашэвічам і задаў сакраментальнае беларускае пытанне "ў чым захоўваць зберажэнні?".
Збег абставінаў
Вячаслаў Ярашэвіч звярнуў увагу на сукупнасць унутраных і знешніх фактараў, якія сёння фарміруюць вясёлкавую карціну для беларускага рубля, дзякуючы чаму ён перыядычна ўмацоўваецца не толькі да долара, але і да кошыка валют.
Прывыканне да пандэміі, якая стварала праблемы ў 2020 годзе, здаецца, кампенсуе фінансавыя выдаткі. Беларусь карыстаецца ажыўленнем сусветнай эканомікі і павышэннем попыту на прамысловую прадукцыю.
Аналітык адзначыў кан'юктурныя змены на сыравінным рынку: цана на нафту вышэй за 80 долараў за барэль ускосна праз расійскі рубель садзейнічае захаванню моцных пазіцый нацыянальнай валюты.
На карысць "зайчыка" згуляла і дынаміка куплі-продажу валюты з боку насельніцтва, якое з лета выступае чыстым прадаўцом. Па дадзеных Нацбанка, у ліпені беларусы купілі $892,1 млн, а прадалі $939,2 млн (розніца - 47,1 млн долараў). У кастрычніку было $890,569 млн супраць $969,188 млн ($78,619 млн).
Зрэшты, суразмоўца рэкамендуе не расслабляцца, спасылаючыся на абмежаваныя валютныя рэзервы і нізкую глыбіню фінансавай сістэмы, а таксама не забывацца на санкцыі, якія могуць быць пашыраныя ці па-іншаму зарабіць з новага года.
"Рэзерваў не так шмат, каб можна было згладжваць сур'ёзныя ваганні рубля, калі яны будуць выкліканы глабальнымі падзеямі рэгіянальнага або сусветнага маштабу", - сказаў на заканчэнне спецыяліст.
Ці выгадны Беларусі моцны рубель?
Вячаслаў Ярашэвіч нагадаў, што слабая нацыянальная валюта выгадна экспарцёрам, асабліва калі размова ідзе пра мала адкрытую эканоміку з моцным прамысловым сектарам, арыентаваным на знешнія рынкі. І, паводле ацэнкі суразмоўцы, умацаванне беларускага рубля не можа быць бясконцым. Пры гэтым эканаміст мяркуе, што "паўзучая" дэвальвацыя непазбежная, але яна лепш за рэзкае падзенне.
"Рынак здольны сам сябе згладжваць. Важна, каб ён працаваў празрыста з адпаведнай справаздачнасцю, каб было бачна, што гэта біржавыя механізмы і ёсць рэзервы для прыняцця мер у выпадку нейкіх рэзкіх ваганняў", - заявіў эканаміст.
Што будзе з доларам?
Вячаслаў Ярашэвіч не прыхільнік прагнозаў, тым больш у цяперашніх умовах, калі невядома, што і як можа змяніцца ў любы момант. На яго думку, цяпер складана выдаваць нейкія адзнакі нават наконт найбліжэйшай будучыні. Аднак гэта нікому не замінае абраць нейкую тактыку, у першую чаргу, размеркаваўшы фінансавыя актывы па розных кошыках і, калі ёсць магчымасць, не толькі валютным.
"У сучасным свеце ўсё ўзаемазвязана і Беларусь - занадта маленькая краіна нават у маштабе рэгіёну, таму нам прыгатавана доля падладжвацца пад сусветныя мегатрэнд", - упэўнены эксперт.
У чым захоўваць зберажэнні?
Вячаслаў Ярашэвіч прапануе выбіраць варыянты ў залежнасці ад мэт і фінансавых магчымасцяў. Калі зыходзіць з сённяшніх рэалій, то ў кароткатэрміновай перспектыве, на думку аналітыка, няма нічога лепшага за беларускі рубель.
"Дэпазіт у 5 тысяч рублёў на тры месяцы прынясе 180 рублёў. Для кагосьці гэта сур'ёзныя грошы, асабліва калі гэта ўсё, што чалавек змог назапасіць", - прывёў прыклад эканаміст.
Калі ж людзі аперыруюць буйнымі сумамі і думаюць аб прымнажэнні фінансаў у маштабе некалькіх гадоў, то, па словах суразмоўцы, замежная валюта пераважней. Пры зніжаных рызыках мінімальны прырост у доларах і еўра адыгрываецца за кошт патэнцыйна магчымай дэвальвацыі беларускага рубля.
Таксама годнай альтэрнатывай эксперт назваў золата, асабліва для тых, у каго ёсць жаданне на нейкай сярэдняй працягласці тэрмін мець нешта больш даступнае і ліквіднае, чым, напрыклад, квадратныя метры ў новабудоўлях, на якія зберажэнняў можа і не хапаць.
Долар - як Галівуд
Карэспандэнт Sputnik скарыстаўся выпадкам і папрасіў эксперта ацаніць блукаючыя чуткі аб магчымым падзенні галоўнай валюты свету.
"Любая валюта - гэта ўсяго толькі папера, падмацаваная абяцаннямі. Самая канвертоўная ў былыя часы падмацоўвалася магчымасцю абмену па першым патрабаванні на супастаўную колькасць золата. Але ў гісторыі ад "залатога стандарту" адмаўляліся неаднаразова", - адзначыў аналітык.
Вячаслаў Ярашэвіч упэўнены, што долар асуджаны, але калі для яго наступіць момант ісціны, сказаць складана. Эканаміст толькі зважае, што канкурэнцыя "амерыканцу" фармуецца даўно. І ў стагоддзі, якое шмат фінансістаў называюць азіяцкім, ціск будзе толькі ўзмацняцца, у першую чаргу, з боку Кітая.
Эксперт перакананы, што долар непазбежна сыдзе з рэек, прынамсі, адзінага лідэра. Ён звярнуў увагу на тое, што крэдыты Міжнароднага валютнага фонду не выдаюцца выключна ў доларах. МВФ увёў адмысловую ўліковую адзінку - спецыяльнае права запазычання, якое прывязана да кошыка валют, дзе значыцца не толькі долар, але і той жа кітайскі юань.
"Долар - як Галівуд. Людзі часта ставяцца да яго эмацыйна, адчуваючы рэфлексію наконт якасці і стабільнасці. Але гэта далёка не той долар, які быў у пасляваенную эпоху, калі зараджаліся трэнды фінансавай ідэалогіі, якая цяпер валодае розумамі людзей", - рэзюмаваў эканаміст.
Чытайце таксама:
Адзіная валюта ў Беларусі і Расіі пакуль не абмяркоўваецца, заявіў Мезенцаў
Мінфін Беларусі: у саюзных праграмах няма пераходу на адзіную валюту
Ці трэба чакаць абвалу беларускага рубля?