Замест вінаграда і баяна - тоны гліны: інтэрв'ю да 80-годдзя Генадзя Буралкіна

"Гліна – паветра скульптара, яна перадае настрой, часам капрызіць, а часцей дапамагае!" Калумніст Sputnik Яўген Агурцоў-Кржыжаноўскі ўзяў інтэрв'ю ў вядомага беларускага скульптара Генадзя Буралкіна напярэдадні яго 80-гадовага юбілею.

- Будзем спадзявацца на лепшае. Да таго ж я не адчуваю свайго ўзросту. Як працаваў, так і працую, у конкурсах розных удзельнічаю, выставах…

- Ды ўсё проста. Бацька на дзень нараджэння падарыў гармонік, і я вельмі хутка навучыўся гуляць. Паступіўшы ў тэхнікум, я жыў на кватэры, а ў гаспадыні быў сябар - дырэктар музвучылішча. Паслухаў ён маю гульню і... мяне залічылі. Днём вучыўся вінаградарству, а па вечарах граў на баяне.

- Да гэтага "букету" варта дадаць войска і тое, што я з дзяцінства любіў маляваць і ляпіць розныя фігуркі з гліны. Ды яшчэ, вядома, лёс. У войска я прызываўся з хлопцам, які скончыў Строганаўскае вучылішча і быў прафесійным мастаком і гітарыстам-самавучкам па сумяшчальніцтве. Вось мы і арганізавалі палкавы ансамблік. Пасябравалі, і я паказаў яму свае малюнкі. Ён параіў мне працягваць займацца жывапісам.

- Куды там! Спачатку, пасля дэмабілізацыі, быў Салігорск. Бацька з маці менавіта там жылі. Уласна яны і будавалі гэты горад. Бацька сам паставіў сабе дом, па сутнасці адзін, дужы і рукадзельны быў мужчына, хоць і непісьменны. І колькі мы з маці не спрабавалі далучыць яго да ліста і чытання, ён адказваў так: "Я сякерай і сабе і вам на жыццё зараблю, а чытаюць хай камсамольцы!" Вось я і чытаў, дакладней, выкладаў музыку ў першай і тады адзінай школе Салігорска.

- Так, гэта так, калі б і ў трэці раз праваліўся, то з'ехаў бы вінаробствам займацца. Але мне пашчасціла. Калі надышоў час дыпломнага праекта, то ён быў у мяне ўжо гатовы: для маладога гарняцкага горада патрабаваўся сімвал. Вось і з'явіўся мой "Шахцёр", які да гэтага часу стаіць і без яго ўжо не ўяўляюць Салігорск.

- Не, мой "Першапраходзец" адліты з бетону, а потым я зрабіў выбівачку з медзі. Тая яшчэ работка, я вам скажу!

- Калі рабіў сваю кампазіцыю для Вялікага тэатра, прыйшлося некалькі тон гліны сваімі рукамі перамясціць. Тэхналогія простая. Спачатку з металу робіш каркас, затым абшываеш яго дрэвам, а потым на яго ўжо лепіш гліну. Пяціметровыя скульптуры Апалона Церпсіхоры і Мельпамены адліты з бронзы, але спачатку гэта ўсё трэба было вылепіць з гліны. Гэта значыць, набегаўся я па лясах, пакуль іх ляпіў. А гліна ж сохне. Яе паліваць трэба, а то ў пыл ператворыцца.

- Уся справа ва ўспрыманні прыгажосці. Калі ты ўзыход сонца звязваеш толькі з тым, што трэба ісці на працу, дык ты не мастак. Пра наскальны жывапіс ты што думаеш? З чаго гэта наш дзікі продак адлюстраваў грацыёзны скачок аленя, а не кавалак аленяціны на ражне? Правільна, ён прыгажосць убачыў!

- Уявіце сабе горад, дзе будуць толькі дамы, асфальт, дрэвы і людзі? Гэта мёртвы горад, нежывы. Да таго ж, калі б не было тысячагадовых пластоў традыцыйнай культуры, не было б і віртуальнага свету. Да таго ж тое, што зроблена рукамі чалавека - гэта жывая матэрыя. Я неяк быў у Луўры і дакрануўся да локця Нікі Самафракійскай - яна ж жывая, цёплая і свеціцца знутры. Пакуль будзе жыць чалавек - будзе жыва мастацтва. Заўсёды знойдуцца некалькі вар'ятаў, якія не змогуць не тварыць, а іх творы будуць патрэбныя дзясятку іншаму іх прыхільнікаў. І ўсё паўторыцца ізноў.

- У 1978 годзе ў Гродна святкавалі 850-годдзе горада. У гонар гэтай падзеі ўрачыста адчынялі помнік, аўтарам якога быў я. На адкрыцці прысутнічаў Пётр Міронавіч Машэраў. Мяне не ўзнагародзілі ні граматай, ні медалём, проста Машэраў моцна паціснуў мне руку і падзякаваў за працу... Памятаю!