"Гістарычная місія": артыкул Барыса Грызлова

2 верасня 1945 года быў падпісаны Акт аб безумоўнай капітуляцыі Японіі. Другая сусветная вайна скончылася. Для нас галоўнае – у значэнні самой падзеі. Ваеннае пакаленне, пакаленне пераможцаў аб’яднала надзея, што Другая сусветная вайна – апошняя, што нацызм у Еўропе і мілітарызм у Азіі знішчаны назаўжды і што Трэцяй сусветнай ніколі не здарыцца.

Наша краіна ўнесла вырашальны ўклад у перамогу не толькі на Захадзе. Мы памятаем: Японія капітулявала не пасля атамнай бамбардзіроўкі Хірасімы і Нагасакі, а пасля ўступлення ў вайну Савецкага Саюза. І японцы, і амерыканцы былі ўпэўнены, што вайна працягнецца як мінімум да 1946 года: адны рыхтаваліся абараняцца, іншыя атакаваць. Менавіта рашэнне нашай краіны выратавала многія сотні тысяч амерыканцаў, мільёны жыццяў японцаў, паскорыла перамогу кітайскага народа, вызваленне прыгнечаных народаў Азіі. Разгром Квантунскай арміі савецкімі войскамі пазбавіў такійскіх мілітарыстаў магчымасці працягваць супраціўленне. Саюзнік нацысцкай Германіі быў зрынуты.

Але хіба вайна скончылася? Завяршыліся адкрытыя баявыя дзеянні. Скрытая вайна працягвалася. І "саюзнікі" выявілі сябе, на жаль, як быццам ужо бачылі свае краіны ўдзельнікамі і ініцыятарамі халоднай вайны. Да прамовы Чэрчыля ў Фултане заставалася зусім нямнога. І яна прагучала. Ва ўмовах, якія стварылі "нашы заходнія партнёры", гэтага не магло не адбыцца.

Наша краіна, якая ўнесла вырашальны ўклад у перамогу, была першай і галоўнай мэтай агрэсараў, а таксама іх памагатых. І германскі нацызм, і японскі мілітарызм былі ўзгадаваны пры падтрымцы вядучых краін Захаду. Гэтыя дзяржавы, публічна і непублічна ўхвалялі і падтрымлівалі тыя дзеянні Германіі, якія стваралі магчымасці і плацдармы для нападзення на Савецкі Саюз.

Уздым нацызму ў Еўропе і мілітарызму ў Японіі стаў магчымы толькі дзякуючы падтрымцы ЗША, Брытаніі, Францыі – і гаворка ідзе не толькі аб першых кроках нацызму і мілітарызму. Успомнім мюнхенскую змову, успомнім так званы "далёкаўсходні Мюнхен". Безумоўна, яны не разлічвалі, што ўскормлены звер кінецца на іх саміх.

Ва ўсякім разе, спадзяваліся да апошняга: яшчэ ў 1940 годзе кіраўнікі Англіі і Францыі планавалі не дзеянні супраць нацысцкай Германіі, з якой яны афіцыйна вялі вайну, а бамбардзіроўку гарадоў Савецкага Саюза. Яны рабілі ўсё, каб падштурхнуць і Германію, і Японію да нападзення ў "патрэбным" кірунку. Сапраўды, гэта была дзіўная вайна. Фактычна, менавіта за такое "планаванне" Францыя заплаціла ганьбай разгрому і нацысцкай акупацыяй.

Такое варожае стаўленне "заходніх дэмакратый" да Расіі, СССР адрознівала не толькі перыяд падрыхтоўкі і пачатку Другой сусветнай. Але, на жаль – і яе завяршэння, а таксама пасляваенны перыяд. Аб гэтым важна памятаць, каб разумець, наколькі далікатным быў пасляваенны свет, што захаваць яго змаглі толькі сіла нашай краіны і мужнасць нашага народа.

Добра вядомы факты сепаратных перагавораў англа-амерыканцаў і нацыстаў, планы аб’яднання іх намаганняў супраць нашай краіны. Вядома, што яшчэ да ўзяцця Берліна Чэрчыль арганізаваў падрыхтоўку аперацыі "Неймавернае" – плана вайны супраць нашай краіны, у якой удзельнічалі б англічане, амерыканцы і тое, што засталося ад вермахта. Адмовіцца ад яго прымусіла толькі відавочная немагчымасць вайсковага поспеху. Адзінае, у чым Чэрчыль быў цвёрда ўпэўнены, гэта ва ўздзеянні прапаганды на ўласнае насельніцтва.

Вядома і тое, што амерыканскія атамныя бамбардзіроўкі Хірасімы і Нагасакі не мелі ваеннай неабходнасці, а былі, перш за ўсё, сродкам запалохвання рускіх саюзнікаў. Амерыканскі прэзідэнт Трумэн, які загадаў прымяніць ядзерную зброю, адмовіўся не толькі ад дэманстрацыі яе моцы ў якім-небудзь пустэльным месцы, але і ад нанясення ўдару па чыста ваенных аб’ектах Японіі. Атамная зброя была спецыяльна, мэтанакіравана апрабавана на грамадзянскіх жыхарах.

І канешне, гэта не выпадковасць. Той жа Трумэн, яшчэ будучы сенатарам, так пракаменціраваў нападзенне Германіі на Савецкі Саюз: "Калі мы ўбачым, што перамагае Германія, мы павінны дапамагчы Расіі, калі перамагае Расія, мы павінны дапамагчы Германіі, і няхай яны забіваюць адзін аднаго як можна больш". Гэтыя словы "дэмакратычнага лідара" прыводзяцца часта, але, здаецца, недастаткова часта.

Цяперашнія заходнія лідары рэдка валодаюць шчырасцю Трумэна, але прынцып "няхай забіваюць як можна больш", застаецца для іх найбольш запатрабаваным. Доказ таму – жаданне і патрабаванне НАТА ваяваць "да апошняга ўкраінца".

Безумоўна, не выпадкова і амерыканская падтрымка былых нацысцкіх памагатых з ліку ўкраінцаў і народаў Прыбалтыкі. Прыняўшы гэтую "эстафетную палачку" ў гітлераўцаў, амерыканскія дзеячы дабіліся таго, што злачынная ідэалогія сёння пануе і ў Кіеве, і ў прыбалтыйскіх сталіцах. Знос помнікаў вызваліцелям і пераможцам фашызму дадаткова пацвярджае, што ўлады гэтых дзяржаў выбралі бок тых, хто быў разбіты ў Другой сусветнай. І яны не зусім разумеюць, чым абернецца такі выбар.

Падсілкоўванне цяперашняга кіеўскага рэжыму ўладамі краін Захаду вельмі падобна на падсілкоўванне германскага нацызму і японскага мілітарызму ў 1930-х гадах. Тая ж падтрымка расізму, пячорнага нацыяналізму, русафобіі. Прапаганда выключнасці, якая абалваніла немцаў у XX стагоддзі, сёння абдурвае насельніцтва Украіны, адданае і прададзенае кіеўскімі "слугамі народа" на некалькі пакаленняў наперад.

3 верасня – не толькі гадавіна заканчэння Другой сусветнай. Гэта і дзень нашай салідарнасці ў барацьбе з тэрарызмам. Гэта дата, калі мы схіляем галаву перад памяццю ахвяр жахлівай ідэалогіі і герояў, якія аддалі жыццё ў схватцы з ворагам.

Такую ж агульназаходнюю падтрымку, як у свой час нацызм у Германіі і мілітарызм у Японіі, як сучасны нацызм на Украіне, атрымаў і міжнародны тэрарызм. Успомнім хаця б амерыканскае "пешчанне" такога персанажа, як бен Ладэн – супраць Савецкага Саюза. Або як еўрапейскія ўлады благаслаўлялі тэрарыстаў ехаць ваяваць супраць законнага ўрада Сірыі. Тое, што гэтыя баевікі – як у свой час нацысты – ударылі па саміх заходніх сталіцах, здаецца, нічому не навучыла палітыкаў Захаду да гэтага часу.

І, вядома, мы ніколі не забудземся, што заходнія ўрады і спецслужбы ў 1990-х гадах і пазней аказалі і маральную, і матэрыяльную падтрымку тэрарыстам на Паўночным Каўказе. Гэта не павінна атрымаць ні забыцця, ні прабачэнні, таксама як тэрарыстычныя злачынствы кіеўскага рэжыму.

Пакаленне 1945 года – і савецкія людзі, і грамадзяне саюзных краін – глядзелі б на сучасную Еўропу і Амерыку са здзіўленнем. І пагардай. Хто б мог тады падумаць, што ў краінах Еўропы будуць знасіць помнікі пераможцам нацызму, а вуліцы еўрапейскіх гарадоў атрымаюць імёны нацыстаў і іх памагатых? Што забарона рускай мовы і заклікі да забойства рускіх будуць лічыцца ўрачыстасцю еўрапейскіх каштоўнасцей? Што ў Еўропе і Амерыцы стануць апраўдваць і ўслаўляць тэрарызм і забойствы цывільнага насельніцтва, калі гэта адбываецца пад жоўта-блакітным сцягам? Хто б мог падумаць, што Еўропа і Амерыка будуць апладзіраваць людзям са свастыкай, аб’яўляць іх героямі?

Такія заходнія "каштоўнасці" не могуць перамагчы, не маюць права перамагчы. Чым раней наступіць іх паражэнне – тым лепш для чалавецтва. Яны не маюць нічога агульнага з сапраўднымі каштоўнасцямі, блізкімі для нашай краіны і іншых краін Еўропы, Азіі, усяго свету. З тымі каштоўнасцямі, у імя якіх наша краіна перамагла ў Вялікай Айчыннай вайне, у імя якіх наша краіна і яе саюзнікі перамаглі ў Другой сусветнай вайне.

Мінулыя этапы і далейшыя планы пашырэння НАТА, ваеннай інфраструктуры блока вельмі нагадваюць захопы, здзейсненыя гітлераўскай Германіяй і мілітарысцкай Японіяй да 1939 года. І сапраўды гэтак жа накіраваныя супраць Расіі. Але планы амерыканскага аднапалярнага свету павінен спасцігнуць той жа лёс, што і планы гітлераўскага сусветнага панавання. І мы – наша краіна разам з нашымі сябрамі, саюзнікамі – гэтага дабʼёмся.

І яшчэ адзін момант, аб якім важна сказаць сёння. Ад імя Савецкага Саюза Акт аб капітуляцыі Японіі 2 верасня 1945 года падпісаў генерал-лейтэнант Дзеравянка, ураджэнец Кіеўскай губерні. У 2007-м тагачасны ўкраінскі прэзідэнт Юшчанка, па сваіх палітычных меркаваннях, пасмяротна прысвоіў яму званне Героя Украіны. У тым жа годзе званне Героя Украіны, ужо ад шчырага сэрца, было пасмяротна прысвоена нацысцкаму прыхвасню Шухевічу.

Лёгка ўявіць, як паставіўся б да гэтага сам Кузьма Мікалаевіч Дзеравянка, ваенны разведчык, удзельнік вызвалення Украіны ад нацыстаў і іх памагатых. І цяжка ўявіць, што б ён адчуваў, бачачы, як украінскія ўлады зносяць помнікі, прысвечаныя яго баявым таварышам, знішчаюць памяць аб Перамозе, знішчаюць людзей. У такога рэжыму, які зараз кіруе ў Кіеве, не павінна быць права на будучыню – і гэта адзін з галоўных урокаў, якія дае нам гісторыя Другой сусветнай вайны.

Ход гісторыі няўмольны. Сёння Расія зноў на варце свету і супрацьстаіць неанацыстам і тэрарыстам усіх масцей. Ізноў ратуе мір ад карычневай чумы. У гэтым нашая вялікая гістарычная місія і лёс.