Пасля зацвярджэння абедзвюма палатамі парламента Расіі дадзены дагавор, нарэшце, адправіцца туды, дзе знаходзяцца і астатнія рэлікты эпохі "дружбы, супрацоўніцтва і адкрытасці" з НАТА, – на памыйніцу.
Дагавор аб звычайных узброеных сілах у Еўропе была народжаны ў далёкім 1990 годзе на піку "партнёрства" з Захадам, яшчэ да распаду Савецкага Саюза і ў момант, калі блок краін Варшаўскага дагавора яшчэ існаваў. Па задумцы падпісантаў, дагавор паміж членамі Варшаўскага пакта і НАТА павінен быў звесці да мінімуму верагоднасць нападзення перавышаючых сіл аднаго вайсковага блока на іншы, што магло б пацягнуць за сабой выкарыстанне ядзернай зброі. У сувязі з гэтым у дагаворы былі прапісаны канкрэтныя абмежаванні на колькасць пэўных відаў узбраенняў, якія маглі знаходзіцца па баках лініі размежавання на тэрыторыі ад Атлантычнага акіяна да Уральскіх гор, ракі Урал і Каспійскага мора. Прычым колькасць узбраенняў на гэтых тэрыторыях у абодвух блокаў павінна была быць роўнай.
Згодна з прыгожай белай паперай, на якой быў напісаны дагавор, СССР з саюзнікамі абавязваліся дапускаць на сваю тэрыторыю інспектараў НАТА для пераліку баявой тэхнікі і ацэнкі яе боегатоўнасці: стратэгічнае партнёрства заўсёды мае сваю цану.
Але СССР распаўся, як і блок краін Варшаўскага дагавора. У паскораным рэжыме пад апладысменты свабоднага свету ў НАТА ўступілі не ахопленыя ДЗУСЕ Славенія, Латвія, Літва і Эстонія, а за імі – Чэхаславакія, якая распалася ў асобе Чэхіі і Славакіі, а таксама Венгрыя, Румынія і Балгарыя.
У выніку няхітрых маніпуляцый суадносіны па звычайных узбраеннях паміж НАТА і Расіяй (як пераемніцай СССР і яго дагавораў) склалі тры да аднаго на карысць Паўночнаатлантычнага альянсу.
НАТА гэта цалкам задавальняла, але не задавальняла Расію, у сувязі з чым на канферэнцыі ў Стамбуле ў 1999 годзе Масква запатрабавала ўнесці ў ДЗУСЕ адпаведныя карэкціроўкі для аднаўлення статус-кво. Аднак шэраг краін НАТА адмовіўся ад іх ратыфікацыі, а Латвія, Літва і Эстонія ўвогуле не захацелі далучацца да дагавора.
У выніку Расія ў 2007-м склікала ў Вене надзвычайную канферэнцыю дзяржаў-удзельніц ДЗУСЕ, дзе яна заявіла, дагавор не мае сэнсу без далучэння да яе Латвіі, Літвы і Эстоніі, паніжэння сумарнага ўзроўню колькасці ўзбраенняў і тэхнікі краін НАТА да парытэту з Расіяй, а таксама выканання яшчэ шэрага ўмоў.
Расія ўказвала на тое, што НАТА, якое пашыралася, па факце значна перавышае парогавыя ўзроўні па звычайных узбраеннях, замацаваныя ў дагаворы ад 1990 года; што былыя саюзнікі не пераафармляюць свае ўзбраенні ў квоту НАТА; што няўлічанымі аказаліся ўзброеныя сілы краін Прыбалтыкі і што Расія пастаўлена ў нявыгаднае становішча, калі расійскія квоты могуць кантраляваць краіны, якія ўваходзяць у гэты дагавор, а Масква гэта рабіць не можа. Акрамя таго, Расія запатрабавала ўлічыць у бухгалтэрыі ДЗУСЕ звычайныя ўзбраенні на ваенных базах ЗША, разгорнутых у Балгарыі і Румыніі.
ЗША страшна пакрыўдзіліся і заявілі, што іх базы лічыць ну ніяк немагчыма, бо яны часовыя – сёння ёсць, а заўтра няма. Натуральна, гэта было нахабнай хлуснёй, як і большасць запэўненняў Злучаных Штатаў: у выніку ўсплылі дэталі дамоў ЗША з Румыніяй і Балгарыяй, дзе базы былі прама названы пастаяннымі.
Атрымаўшы свабоднае і цывілізаванае "не" на ўсе нашы прапановы, у 2007 годзе Расія аб’явіла мараторый на выкананне ДЗУСЕ "да таго часу, пакуль краіны НАТА не ратыфікуюць Пагадненне аб адаптацыі і не пачнуць добрасумленна выконваць гэты дакумент", а з 2015-га адмовілася ад удзелу ў сумесных кансультацыях. Забаўна, што ў дакладзе Дзярждэпартамента ЗША ад 2022 года, прысвечаным ДЗУСЕ, Злучаныя Штаты абвінавацілі ў парушэнні яго ўмоў менавіта Расію, паскардзіўшыся на тое, што нядобрая і вераломная Расія стварыла небяспечную сітуацыю, якая ўзнікла "нягледзячы на дыпламатычныя намаганні ЗША і НАТА пераканаць Расію вярнуцца да выканання ўмоў дагавора".
Пры гэтым нашыя непартнёры забыліся паказаць, што менавіта Расія да пэўнага моманту скрупулёзна выконвала абавязацельствы па ДЗУСЕ, уключаючы перыяд вайны з тэрарызмам у Чачні, агаляючы свае флангі.
Як бы там ні было, паводле слоў міністра замежных спраў Расіі Сяргея Лаўрова, нам не хочацца выглядаць так, "нібы мы ўдзельнічаем у тэатры абсурду", зараз мы наблізіліся да доўгачаканага фіналу гэтай трагікамедыі.
Натуральна, у наш адрас з боку Захаду і яго марыянетак будуць выяўлены бясконцыя заклапочанасці, нас у чарговы раз абвінавацяць у "разбурэнні архітэктуры еўрапейскай бяспекі" і заадно паўшчуваюць за ўціск ЛГБТ.
Але мы ўмеем чытаць і перыядычна перачытваем маніфест НАТА па адносінах з Расіяй, дзе чорным па белым напісана, што "Расійская Федэрацыя з’яўляецца самай значнай і прамой пагрозай бяспецы альянсу, а таксама міру і стабільнасці ў еўра-атлантычнай зоне".
Для НАТА мы – галоўныя, прамыя і непасрэдныя ворагі, з якімі ўжо вядзецца гарачая вайна.
У гэтых умовах адзіны дагавор, які нам мае сэнс пакінуць для падпісання з ворагам, – гэта дагавор аб яго капітуляцыі.
>>> Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"
Таксама на Sputnik:
Расія дэнансуе Дагавор аб звычайных узброеных сілах у Еўропе
Кедмі: якія перавагі перад Захадам дае Расіі гіпергукавая зброя
Эксперт пракаменціраваў магчымае размяшчэнне СЯЗ у Беларусі