Чаму ў Беларусі нізкая інфляцыя і чым гэта пагражае

МІНСК, 16 чэр – Sputnik. У сегменце агародніны і садавіны захоўваецца дэфляцыя ў гадавым выражэнні, паведаміла Міністэрства антыманапольнага рэгулявання і гандлю (МАРГ).

Па даных ведамства, цэны ў гэтым сектары за мінулыя дванаццаць месяцаў зменшыліся на 6,8%. У цэлым інфляцыя замарудзілася дзякуючы цэнам на харчовыя тавары. Калі яны і раслі, то не так інтэнсіўна.

Прычына ў тым, што беларускія ўлады працягваюць цэнавае рэгуляванне па шэрагу пазіцый. Да таго ж скараціліся тэмпы росту цэн айчынных вытворцаў прамысловай і сельгаспрадукцыі.

На рынку асноўнага партнёра – у РФ – інфляцыя даволі ўмераная, а беларускі рубель у маі ўмацаваўся да расійскага на 7,6%, што таксама паўплывала. Іграе ролю і паніжэнне цэн на сыравіну і прадукты харчавання на сусветных рынках.

У МАРГ нагадалі, што па выніках мая гадавая інфляцыя была незвычайна нізкай – 3,7%. Падобны паказчык у апошні раз быў летам 2018 года – 4,1%. Калі браць не гадавое значэнне, а параўнаць май 2023-га з красавіком, то ў цэлым была дэфляцыя 0,3%.

У тым ліку было сезоннае зніжэнне цэн на агародніну – мінус 21,9%. Асабліва моцна змяніліся цэннікі агуркоў і таматаў – мінус 48,3% і 35,6% адпаведна. Не так прыкметна, але патаннела і бакалея: маянэз – на 0,2%, алей – на 5,5%, чай – 0,2%, грэчка – 4,2% і гэтак далей.

Улады Беларусі маюць намер дабіцца, каб да канца года інфляцыя была не больш за 7-8%. Пакуль што ўдаецца захоўваць узровень росту цэн ніжэй за гэтую планку. Сітуацыя з цэнамі развіваецца паводле прагнозу Еўразійскага банка развіцця (ЕАБР). Яго эксперты прадказвалі, што інфляцыя ў Беларусі ўпадзе ніжэй за 4%. Яны ж папярэджваюць, што восенню цэны хутчэй пойдуць уверх, у тым ліку з-за аднаўлення попыту.

Палітыка рэгулявання цэн будзе ўжо не такая эфектыўная, але план па інфляцыі Беларусь, на думку ЕАБР, зможа выканаць: індэкс будзе 7,8%, а па выніках 2024 года – 8,2%; праз два гады – 7,2%.

Нізкая інфляцыя мае шэраг плюсаў, самы відавочны з якіх – гэта павольны рост спажывецкіх цэн. Адначасова з гэтым звычайна змяншаюцца і стаўкі па крэдытах. Сапраўды, Нацбанк у 2023 годзе некалькі разоў змяншаў стаўку рэфінансавання.

Свежая статыстыка Нацбанка паказвае, што стаўкі па крэдытах у краіне змяншаюцца. У маі банкі выдаюць няльготныя крэдыты для кампаній у сярэднім пад 8,5% гадавых, што на 0,3% ніжэй красавіцкай прапановы. Сярэдняя стаўка для фізічных асоб – 10,6% (мінус 0,2% да красавіка). Але пры такой сітуацыі доўг звычайна расцягваецца на больш працяглы перыяд, а таму істотнага зніжэння даўгавога цяжару па факце няма.