Пазыўны "Ірландзец": гісторыя добраахвотніка з ЕС, які стаў на абарону Данбаса

Гісторыя расійскага байца Ільяса пад пазыўным "Ірландзец" падобна на прыгодніцкі фільм: былі ў ёй і ўцёкі з Латвіі, і праследванне, і здабыванне новага дома. Аповед Ільяса толькі пацвярджае выказванне: "жыццё – лепшы сцэнарыст".

Ільяс нарадзіўся ў 1980 годзе ў латвійскім Огрэ. Па нацыянальнасці – этнічны чачэнец, пра бацьку хлопец доўгі час нічога не ведаў, маці – беларуска з Віцебскай вобласці. Выхаваннем Ільяса займалася бабуля, крыху пазней пад сваю апеку хлопца ўзялі чачэнцы з Латвіі. Ільяс прыняў іслам і пачаў вучыць чачэнскую мову.

Сваё жыццё хлопец вырашыў звязаць з арміяй і пайшоў служыць у Атрад спецыяльнага прызначэння. Затым падпісаў кантракт з Разведвальна-дэсантным батальёнам, які знаходзіўся ў Сужы, гэта невялікі мікрараён побач з Рыгай, дзе ў той час знаходзілася воінская часць.

У 1999 годзе Ільяс адправіўся міратворцам у першую камандзіроўку ў Югаславію, дзе ўжо на ўсю моц палаў канфлікт. Там ён прабыў да 2001-га. Затым, у 2003-м, Ільяса адправілі ў іракскую Фалуджу. За гэтыя кампаніі ён адзначаны рознымі ўзнагародамі і падзякамі.

Неўзабаве Ільяс пакінуў латвійскую армію: краіна рыхтавалася ўступіць у НАТА і Еўрасаюз і, як распавядае вайсковец, на яго радзіме пачалі расці русафобскія настроі.

"Калі Латвія набыла так званую незалежнасць, людзі не глядзелі на нацыянальнасць і мову, а з уступленнем краіны ў НАТА і ЕС у 2004 годзе пачаўся націск на рускамоўнае насельніцтва. Я адмовіўся падпісваць кантракт з амерыканцамі. Мяне вельмі "ветліва" папрасілі пакінуць краіну", - сказаў Ільяс.

Ён мог пабудаваць вельмі добрую кар’еру ва Узброеных сілах Латвіі: шматлікія камандзіроўкі і ўзнагароды казалі самі за сябе, але Ільяс кажа, што не мог здзейсніць здзелку з сумленнем.

Адзін з афіцэраў Узброеных сіл Латвіі раіў Ільясу, каб той не малоў лішняга, калега казаў аб даляглядах кар’ернага росту ў арміі, але Ільяс застаўся пры сваім.

За звальненнем з арміі былі ганенні, на Ільяса пачалі ціснуць спецслужбы Латвіі. Ён вымушана з’ехаў з краіны 11 верасня 2004 года. Новым месцам жыхарства была выбрана Ірландыя – адсюль і пазыўны латвійскага чачэнца.

Спачатку ў новай краіне прыйшлося нялёгка: ведання мовы не было, працы таксама, прыйшлося ўсё пачынаць нанова. Цяжка было супрацьстаяць чачэнскай дыяспары ў Ірландыі. Справа ў тым, што радыкальна настроеныя чачэнцы, якія жывуць у Еўропе, выступаюць супраць Расіі.

"Яны ваююць супраць нас з украінскага боку. Вельмі цяжка было, таму што я заўсёды быў за кіраўніка Чачэнскай рэспублікі Рамзана Кадырава. Дайшло нават да таго, што двойчы мне аб’яўлялі "кроў" (кроўную помсту – Sputnik)", - адзначае Ільяс.

Выжыць удалося дзякуючы ваенным навыкам. Але доўга так працягвацца не магло, і ён вырашыў з’ехаць з Еўропы.

"Я ведаў дакладна, што аднойчы вярнуся дадому ў Расію, хаця сваякоў у мяне там няма. У 2019 годзе зразумеў, што больш не магу жыць у Еўропе, сабраў сумкі і з’ехаў у Расію. А ўжо ў лютым 2020 года перабраўся ў Данецк", - распавядае "Ірландзец".

У маі таго ж года Ільяс вырашыў рабіць тое, што ўмее лепш за ўсё – дзяліцца ваенным вопытам – і падпісаў кантракт з Упраўленнем народнай міліцыі ДНР (апалчэннем). Першае месца службы – Мар’інка – месца бязлітасных баёў з 2015-га і наймагутнейшы ўмацаваны раён УСУ. Здавалася б, 2020 год, дзейнічаюць Мінскія дамоўленасці, адносна ціха, але не.

"Ірландзец" успамінае: УСУ рэгулярна абстрэльвалі іх пазіцыі шквалам снарадаў.

"Я памятаю ў 4:00 раніцы па нас ляцела з усіх ствалоў. Сядзім у Данецкім аэрапорце ў РЛС (радыелакацыйная станцыя - Sputnik), да праціўніка дзесьці каля 100 метраў, абстрэлы не спыняюцца. Сядзіш, выскаліўшы зубы, церпіш – трэба было выконваць Мінскія пагадненні", - дадае "Ірландзец".

Канец безгранічча ўкраінскіх вайскоўцаў паклала спецыяльная ваенная аперацыя РФ ва Украіне. Пачатак СВА Ільяс памятае ў літаральным сэнсе штохвілінна.

Новагнатаўка, Мікалаеўка, Бугас, Краснагораўка, Валнаваха – спісак населеных пунктаў, якія вызваляў "Ірландзец", вялікі. За свой баявы шлях ён неаднаразова быў паранены. Першы раз – падчас жорсткага штурму Валнавахі на подступах да Марыупаля.

УСУ засяродзілі на тым участку большую частку сваіх сіл, але гэта не дапамагло: расійскія войскі дабіліся намечаных планаў. Ільяс аб сваіх раненнях кажа будзённа: "падлячыўся і зноў у бой". Яго мара – каб на Данбаскай зямлі, якая сталай роднай, спыніліся абстрэлы.

Але для гэтага трэба яшчэ шмат зрабіць. "Я ведаю, за што ваюю – за сваю Радзіму, зямлю і сваю краіну Расію. Яны ж (праціўнікі - Sputnik) не разумеюць, навошта яны тут. Адказы ў палонных самыя розныя: хтосьці на фронце для таго, каб сям’ю пракарміць, а хтосьці – таму як з вуліцы забралі. Але ўсе сыходзяцца ў адным: у Украіны няма будучыні. Даходзіць да таго, што яны просяць, каб іх у спіскі на абмен не ўносілі, не хочуць назад", - адзначае "Ірладнец".

Па яго словах, простыя салдаты УСУ пачынаюць разумець, што Захад іх падмануў, як гэта зрабіў з Іракам, Афганістанам, Югаславіяй.

Неаднаразова "Ірландцу" давялося змагацца на самых жорсткіх участках. Трымаў ён са сваімі таварышамі абарону пад Новабахмутаўкай, будынак, дзе ваявалі расійскія байцы, у народзе затым назавуць "Домам Паўлава", па аналогіі са сталінградскім.

"Падчас аднаго са штурмаў узялі палоннага танкіста УСУ. Як аказалася, ён два дні не еў, яму далі тэлефон, каб ён патэлефанаваў маме і сказаў: "Маўляў, жывы, усё добра, у палоне". Камандзір даў пачак цыгарэт палоннаму і загадаў накарміць. Але танкіст быў так шакаваны, што не мог есці. Ён думаў, яго рэзаць будуць. Прыйшлося даць яму заспакойлівыя таблеткі, каб мог паесці. Ён не быў звязаны, сядзеў, еў і плакаў. Кажа: "Нам распавядалі, што рускія будуць рэзаць, забіваць і гвалтаваць", - дзеліцца Ільяс успамінамі.

З беларусамі-калабарантамі "Ірландцу" ў баі сустракацца не даводзілася, але вось з немцамі і палякамі – прыйшлося.

Ільяс знаходзіцца ў міжнародным вышуку, а нядаўна даведаўся, што ў Латвіі яго ўжо нават асудзілі завочна. Справа ў тым, што нягледзячы на ​​атрыманае грамадзянства ДНР, фармальна "Ірландзец" працягваў заставацца латвійскім грамадзянінам. На мінулым тыдні Ільяс стаў грамадзянінам Расіі.

З латвійскім пашпартам у "Ірландца" адбылася вельмі сімвалічная гісторыя. Падчас баявых выхадаў пашпарт ДНР ён насіў пад бронекамізэлькай, а латвійскі – у рукзаку.

Калі яго пасля чарговага ранення вывозілі з Новабахмутаўкі, у машыну "Ірландца" прыляцеў гранатамётны стрэл, "так латвійскі пашпарт і згарэў". Аб сітуацыі Ільяс успамінае з усмешкай і лічыць той выпадак знакавым.

У Данецку Ільяс ажаніўся, з дня на дзень у сям’і з’явіцца папаўненне – хлопчык. Але нягледзячы на ​​цяжкія франтавыя будні, сямейныя клопаты, "Ірладнец" палічыў, што робіць недастаткова і вырашыў усяляк дапамагаць жыхарам Данбаса.

Пры яго садзейнічанні ў Ірландыі быў створаны дабрачынны фонд "Аллея ангелов" – у памяць аб загінулых дзецях Данбаса. Жыхары Еўропы не засталіся абыякавымі і спрабуюць дапамагчы рэгіёну. Ужо адпраўлены два грузы з патрэбнымі рэчамі для дзіцячых дамоў, бальніц, мясцовых жыхароў.

Не абышлося тут без дапамогі Фонду беларускага паралімпійца Аляксея Талая. Справа ў тым, што жыхары Ірландыі доўгі час шукалі партнёра, якому можна давяраць. Выбар прыйшоўся на арганізацыю з Беларусі.

Зараз "Ірландзец" працягвае абараняць дом, які нядаўна набыў. Дапусціць тое, каб ён быў страчаны, Ільяс не можа. Думкі – толькі наперад і да перамогі. У планах у яго паездка ў Беларусь, каб знайсці дзіцячы дом у Віцебскай вобласці, дзе некалі даўно жыла яго маці.