Рэстаўрацыя ідзе поўным ходам: як змяніўся Навагрудскі замак

Цяпер на замкавай гары ў Навагрудку ідуць работы пятага пускавога комплексу рэстаўрацыі. Ён уключае кансервацыю руін трох веж XIV-XVI стагоддзяў – Уваходнай, Дазорнай і Пасадскай, кансервацыю каменных праслаў, якія злучаюць дзяцінец, кансервацыю сцен.

Працягласць праслаў дзядзінца складае каля 230 метраў, працягласць сцен – каля 240 метраў, з якіх крыху больш за 70 яшчэ трэба будзе аднавіць. Работы пачаліся вясной мінулага года і выкананы прыкладна на 75%. Таксама засталіся работы па фарміраванні схілаў, якія таксама выкананы прыкладна на 70%.

Да таго, як беларускія рэстаўратары пачалі пяты этап, большая частка сцен і руін замкавай агароджы "хаваліся" ў зямлі, а руіны Пасадскай і Дазорнай веж – у ахоўных корабах. Іх прыйшлося раскопваць і здымаць частку землянога пласта замкавай гары. Цяпер сцены і каменныя прасла бачны практычна па ўсім перыметры замкавай гары.

Паводле яго слоў, сцены Навагрудскага замка не будуць узноўлены да іх гістарычнай вышыні. Сцены, якія знаходзяцца ў зямлі, чысцяць, умацоўваюць, праводзяць аднаўленчыя працы. Над імі надбудоўваецца яшчэ адзін каменны пласт вышынёй прыкладна 1,5 метра. "Каменная каронка робіцца, каб захаваць старажытную сцяну. Яна мае спецыяльную абарону, абараняе ад траплення вільгаці", - растлумачыў субяседнік.

Мур выконваецца практычна ўручную з вялікіх валуноў, тэхналогія будаўніцтва ахоўнай каронкі над гістарычнымі сценамі максімальна набліжана да старажытнай.

Таксама турысты змогуць убачыць фрагменты сцен з мурам XV стагоддзя ў закансерваванай Дазорнай вежы. Тут жа ёсць участак сцяны, выкананы са старажытнай цэглы, якую знаходзілі ў зямлі на замкавай гары. Ва Уваходнай вежы можна будзе ўбачыць арку і частку сцяны, якія былі выкананы падчас польскай рэстаўрацыі каля ста гадоў таму.

Арыентыровачна ў лістападзе наведвальнікам адкрыюць доступ да трох закансерваваных веж і ўчасткаў замкавых сцен. Але будзе закрыты доступ да веж Шчытоўка і Касцельная. Руіны Касцельнай вежы былі закансерваваны падчас першага з этапаў аднаўленчых работ. Вежу Шчытоўку плануюць аднавіць падчас шостага этапу рэстаўрацыі да яе гістарычных памераў і арганізаваць у ёй музей.

Навагрудскі замак пабудаваны ў XIV-XVI стагоддзях. Ён складаўся з сямі веж, але захаваліся толькі дзве – Шчытоўка, або Цэнтральная, і Касцельная. У свой час Навагрудскі замак лічыўся адным з найбуйнейшых замкавых комплексаў Усходняй Еўропы. Служыў рэзідэнцыяй вялікіх князёў ВКЛ, тут праходзілі дзяржаўныя сеймы, замак выкарыстоўваўся ў абарончых мэтах. Быў канчаткова разбураны ў час Паўночнай вайны 1700-1721 гадоў. Аднаўленчыя работы па рэстаўрацыі і кансервацыі руін Навагрудскага замка праходзяць больш за 10 гадоў.